Stanisław Penczek

Stanisław Penczek
Ilustracja
Stanisław Penczek (2010)
Data i miejsce urodzenia

24 stycznia 1934
Warszawa

Profesor nauk chemicznych
Specjalność: chemia organiczna, chemia polimerów
Alma Mater

Instytut Technologiczny w Leningradzie

Doktorat

1963

Habilitacja

1970

Profesura

1977

Polska Akademia Nauk / Umiejętności
Status PAN

członek rzeczywisty

Status PAU

członek korespondent

Funkcja Jednostka PAN

Wiceprzewodn. (2003-2007)
Komitet Chemii

Doktor honoris causa
Université Pierre et Marie Curie, Paryż – 2002
Rosyjska Akademia Nauk – 2004
Praca naukowa
Jednostka

Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN

Kierownik
Zakład

Chemii Polimerów
CBMiM PAN

Okres spraw.

1974–2005

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Kawaler Orderu Palm Akademickich (Francja)

Stanisław Penczek (ur. 24 stycznia 1934 w Warszawie) – polski chemik specjalizujący się w chemii polimerów oraz w chemii organicznej, profesor nauk chemicznych[1][2], członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk.

Życiorys

Ukończył LX Liceum Ogólnokształcące im. Wojciecha Górskiego w Warszawie[3]. Wysokie oceny dały mu indeks na studia bez egzaminów[3]. Podjął studia chemiczne w Instytucie Technologicznym w Leningradzie (obecnie Państwowy Uniwersytet Politechniczny w Sankt Petersburgu). Promotorem jego obronionej w 1963 roku pracy magisterskiej był Aleksiej van Sheidt, rosyjski chemik holenderskiego pochodzenia[4]. Po studiach rozpoczął pracę w Instytucie Tworzyw Sztucznych[3]. Doktorat uzyskał pod kierunkiem van Scheidta w Instytucie Związków Wielkocząsteczkowych Akademii Nauk ZSRR[3]. Na przełomie lat 1968/1969 na zaproszenie prof. Mariana Kryszewskiego przyjął pracę w łódzkim zakładzie, który został później przekształcony w Zakład Chemii Polimerów Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN[3]. W dwa lata później uzyskał habilitację, natomiast w roku 1977 – profesurę[4][3]. Profesor Penczek w latach 1974–2004 kierował pracami badawczymi zespołu naukowców z tegoż Zakładu[3]. W latach 1992–2002 wykładał na Uniwersytecie Piotra i Marii Curie w Paryżu[3]. Prowadził także zajęcia z zaawansowanej chemii polimerów w Królewskim Instytucie Technologii w Sztokholmie, a także na Uniwersytecie Jagiellońskim[3].

Członek korespondent PAN od 1998 roku, członek Polskiego Towarzystwa Chemicznego, w latach 1997–1999 przewodniczący Europejskiej Federacji Polimerów, w roku 2000 przewodniczył Światowemu Kongresowi Polimerów, od 2005 roku członek Zarządu Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej (IUPAC), członek Niemieckiej–Północnoreńskiej Akademii Nauk od 2006, członek honorowy Izraelskiego Towarzystwa Chemicznego od 2010, członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności od 2012 roku[1][3][5].

Jest autorem ponad 300 prac naukowych oraz dwóch monografii[1][5]. Był cytowany ponad 6 tysięcy razy[1]. Pełnił funkcję redaktora wielu chemicznych pism naukowych, m.in. „e-Polymers”, „Biomacromolecules”, „Central European Journal of Chemistry” oraz „Current Organic Chemistry”[1][6]. Przemawiał na 91 konferencjach międzynarodowych[6]. Profesor Penczek zajmował się głównie badaniami podstawowymi, choć niektóre spośród jego wyników zostały wdrożone w przemyśle chemicznym[3]. Wypromował dwunastu doktorów, m.in. Krzysztofa Matyjaszewskiego[3][4].

Osiągnięcia

Profesor Penczek odkrył w 1976 roku występowanie równowagi pomiędzy kowalencyjnymi i jonowymi aktywnymi centrami w polimeryzacji i opracował schemat kinetyczny polimeryzacji z odwracalną dezaktywacją aktywnych centrów[6]. Jako pierwszy w chemii polimerów zastosował metody skoku temperatury do zbadania kinetyki przemiany makroestrów i makropar jonów[6]. Sformułował ogólną teorię przeniesienia łańcucha kinetycznego z rozerwaniem łańcucha materialnego i opracował metody wyznaczania współczynnika selektywności (stosunek stałych szybkości) w funkcji budowy aktywnych centrów. Jako pierwszy zastosował w chemii polimerów metody dynamicznego rezonansu jądrowego do badania szybko zachodzących reakcji chemicznych[6].

Wyróżnienia

Przypisy

  1. ↑ a b c d e „Polimery”, nr 10/2012, za: Prof. Stanisław Penczek Członkiem Korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności
  2. ↑ Stanisław Penczek, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2014-01-02].
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l Paweł Patora: Stanisław Penczek - profesor zauroczony wielkimi cząsteczkami. dzienniklodzki.pl, 2013-01-19. [dostęp 2014-01-02]. (pol.).
  4. ↑ a b c d e f g h i j PENCZEK, Stanisław, Instytucja Naukowa PAN [dostęp 2014-01-02] [zarchiwizowane z adresu 2014-01-02].
  5. ↑ a b c Profesor dr hab. Stanisław Penczek. ptchem.lodz.pl. [dostęp 2014-01-02]. (pol.).
  6. ↑ a b c d e Stanisław Penczek, Professor, Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN [dostęp 2014-01-02] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-11] (ang.).
  7. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 listopada 1996 r. o nadaniu orderów (M.P. z 1997 r. nr 12, poz. 103).
  8. ↑ Penczek, Rzążewski i Jedlicki laureatami „polskich Nobli”, Wyborcza.pl, 30 października 2015 [dostęp 2015-10-30] [zarchiwizowane z adresu 2015-10-30].

Media użyte na tej stronie