Stanisław Porębski (wspinacz)

Stanisław Porębski

kapitan
Data i miejsce urodzenia	6 października 1884 Kraków
Data i miejsce śmierci	10 października 1960 Kraków
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	1 Dywizja Konnej Artylerii, 5 Pułk Artylerii Ciężkiej
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, II wojna światowa
Późniejsza praca	taternik, działacz turystyczny, przemysłowiec, handlowiec
Odznaczenia

Stanisław Porębski (ur. 6 października 1884 w Krakowie, zm. 10 października 1960 tamże) – polski taternik i działacz turystyczny, przemysłowiec i handlowiec, kapitan rezerwy artylerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Przed pierwszą wojną światową należał do grona najczynniejszych taterników. W swoim dorobku miał przejścia najtrudniejszych na tamte czasy dróg wspinaczkowych, m.in. pierwsze wejścia na:

• Zadniego Mnicha północną ścianą (20 sierpnia 1909 wraz z Włodzimierzem Jodkowskim),
• Zadnią Bednarzową Turnię (3 sierpnia 1905 z Włodzimierzem Boldireffem),
• Hińczową Przełęcz wprost od Morskiego Oka (sierpień 1906 z Adamem Staniszewskim),
• Mięguszowiecki Szczyt Pośredni (15 sierpnia 1903 z W. Boldireffem),
• Ciężką Przełączkę przy przejściu granią (13 sierpnia 1909 – samotnie),
• Żabi Szczyt Wyżni (13 sierpnia 1909 – samotnie)^[1].

W roku 1953 (w 50-lecie swego pierwszego wejścia) powtórzył wejście na Mięguszowiecki Szczyt Pośredni.

Działał czynnie w organizacjach taternickich i turystycznych. W roku 1908 został członkiem Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego (w latach 1912, 1913 i 1919 był członkiem jej zarządu, zaś w roku 1924 członkiem komisji rewizyjnej). W roku 1913 wchodził w skład komitetu redakcyjnego pisma „Taternik”. W latach 1912–1925 był działaczem Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, pełnił różne funkcje w jego zarządzie głównym, m.in. jako skarbnik i sekretarz^[1].

Podczas I wojny światowej służył w armii austriackiej; jako nadporucznik rezerwowy artylerii przydzielony do 1 Dywizji Konnej Artylerii w 1915 został odznaczony Krzyżem Zasługi Wojskowej III klasy z dekoracją wojenną^[2]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego. Został awansowany do stopnia kapitana rezerwy artylerii ze starszeństwem z 1 czerwca 1919^[3][4]. W 1923, 1924 jako oficer rezerwowy był przydzielony do 5 pułku artylerii ciężkiej^[5][6]. W 1934 jako kapitan rezerwy artylerii był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr V jako oficer po ukończeniu 40. roku życia i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Kraków Miasto^[7]. W 1939 jako oficer rezerwy uczestniczył w kampanii wrześniowej, potem do końca wojny przebywał w Rumunii, zarabiając na życie dawaniem lekcji języków. W tym czasie jego jedyny syn zginął w Oświęcimiu^[8].

W roku 1946 wrócił do Polski. Poświęcił się wówczas popularyzacji turystyki, pracując jako przewodnik PTTK oraz wygłaszając odczyty m.in. w Zakopanem^[1]. W połowie września 1960 r. odbył, w towarzystwie Jadwigi Roguskiej-Cybulskiej i prof. Zygmunta Klemensiewicza, swoją ostatnią wycieczkę w Tatry - nad Popradzki Staw, by spotkać się z przybyłym w Tatry Słowackie dawnym węgierskim członkiem Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego, Gyulą Komarnickim^[8].

Był również autorem artykułów głównie o tematyce taternickiej, turystycznej, topograficzno-historycznej, a także artykułów technicznych. Ukazywały się one głównie w „Taterniku” oraz na łamach „Sportowca”. Pisywał również utwory literackie (m.in. Pięćdziesiąt lat temu (1954, wyd. Turysta) – o swoim pierwszym wejściu na Mięguszowiecki Szczyt Pośredni, Nad dachami świata (1954, wyd. Sportowiec) – o wyprawie na Mount Everest w 1953 r.)

Przypisy

Bibliografia

• Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
• Witold Henryk Paryski. Stanisław Porębski. „Taternik”. 2, s. 72-73, 1961. Warszawa: Zarząd Główny Klubu Wysokogórskiego.