Stanisław Poznański (dziennikarz)

Stanisław Poznański
Ilustracja
Stanisław Poznański, rok 1966
Data i miejsce urodzenia

28 lipca 1913
Jampol

Data i miejsce śmierci

23 maja 1981
Warszawa

Zawód, zajęcie

dziennikarz

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Stanisław Poznański (pseud. „Stanisław Poźniak-Poznański”, „Stanisław Wójcicki”, „Kazimierz Smuga”, „Jacek Olszyna”, ur. 28 lipca 1913 we wsi Tychomel[1], koło Jampola, zm. 23 maja 1981 w Warszawie) – polski dziennikarz, działacz społeczny, żołnierz Armii Krajowej, powstaniec warszawski.

Życiorys

Stanisław urodził się w 1913 r. we wsi Tychomel na Wołyniu. Ukończył Liceum Krzemienieckie, studiował przez dwa lata ekonomię na Uniwersytecie Poznańskim oraz przez dwa lata w Wyższej Szkole Handlowej w Poznaniu[2].

Karykatura Stanisława Poznańskiego, Red. "Społem"

W 1939 roku jako sierżant walczył w kampanii wrześniowej w 14 Dywizji Piechoty gen. Franciszka Włada, 57 Pułku Piechoty[1]. Po kapitulacji przewieziony został do szpitala jenieckiego w Żychlinie[1], z którego zbiegł do Warszawy. W Warszawie współpracował w Wydziale Lustracyjnym ZSS "Społem"[1]. Podczas okupacji sowieckiej i hitlerowskiej pod pseudonimem "Stanisław Wójcicki"[1] działał w Komendzie Głównej Armii Krajowej (legitymacja nr 120147) w Oddziale VI - Biura Informacji i Propagandy[2]. Podczas powstania warszawskiego walczył w zgrupowaniu „Kryska”, m.in. w walkach o Górny Czerniaków[2]. Pojmany został we wrześniu 1944 roku i wywieziony do podobozu hitlerowskiego Altwarp/Stutthoff, z którego zbiegł przedostając się do Lubeki i następnie do Brunszwiku[2]. Jesienią 1946 roku powrócił do Polski. W Warszawie żył na warszawskim Żoliborzu do dnia śmierci, wraz z żoną Ireną Poznańską. Miał dwóch synów; Jacka B. Poznańskiego i Kazimierza Z. Poznańskiego. Zmarł 23 maja 1981 roku w Warszawie[1]. Pochowany został na Starych Powązkach w Warszawie (kwatera 54-6-30/31)[3]. Jego dziennik obozowy wydał po latach jego syn Jacek w książce Magda. Pożegnanie z Pokoleniem.[4]

Życie zawodowe

Pracę dziennikarską rozpoczął przed wojną pisząc m.in. w "Walce Ludu"[1], czasopiśmie organizacji syndykalistycznej o tej samej nazwie. W trakcie okupacji współpracował z "Kopalnią" (Polski Związek Zachodni), wydając "Głos Ojczyzny" – pismo dla Polaków żyjących w Rzeszy[1] i dalej w trakcie powstania warszawskiego redagował pismo "Czerniaków w Walce"[5]. W 1945 roku w niemieckim Brunszwiku wznowił wydawanie "Głosu Ojczyzny", dziennika przy którym powstała również oficyna wydająca podręczniki polskie[1]. W tym okresie udzielał się również w Syndykacie Dziennikarzy Polskich w Niemczech[1].

Po powrocie do Polski pracował m.in. w tygodniku „Społem” (1946–1949), "Robotniku", "Kurierze Codziennym", „Trybunie Ludu” (1948–1950), „Expressie Wieczornym” (1956–1959), „Stolicy (1962–1964), miesięczniku „Kino” (1965–1978)[2], przed emeryturą w Światowidzie. Był członkiem zarządu Klubu Zagadnień Polonijnych SDP[1].

Muzeum Hymnu Narodowego

Stanisław Poznański z żoną Ireną, Warszawa

Żywo zainteresowany życiem Józefa Wybickiego, twórcy Mazurka Dąbrowskiego, Stanisław Poznański często przypominał, w tym na łamach Światowida[6], potrzebę stworzenia Muzeum Hymnu Narodowego. Jako miejsce odpowiednie ku temu proponował istniejącą już Izbę Pamięci Józefa Wybickiego w Będominie, powstałą z inicjatywy lokalnego nauczyciela Tadeusza Zielińskiego[6][7]. Pomysł Stanisława Poznańskiego przedstawiło również Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie na łamach ich czasopisma "Pomerania"[8]. W tym okresie Stanisław Poznański odbywał już konsultacje w sprawie utworzenia muzeum, m.in. z dyrektorem Muzeum Narodowego w Warszawie, prof. Stanisławem Lorentzem i z dyrektorem Muzeum Wojska Polskiego, płk. Lucjanem Jaworskim[9]. Dwa lata później marzenie lokalnego nauczyciela Tadeusza Zielińskiego i myśl podjęta przez Stanisława Poznańskiego stały się faktem[9]. 17 lipca 1978 r. odbyło się uroczyste otwarcie Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie, koło Kościerzyny – pierwszego muzeum hymnu narodowego na świecie[9].

Publikacje

  • Poznański, S. (1963). Walka. Śmierć. Pamięć. 1939-1945. W dwudziestą rocznicę Powstania w Warszawskim Getcie. 1943-1963. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa[10].
  • Poznański, S., Poznańska, I. (1967). Ostatni kosynierzy. Warszawa: Instytut Wydawniczy "Nasza Księgarnia"[11].
  • Poznański, S. (1970). Drukarskim Szlakiem. W setną rocznicę narodzin związku zawodowego drukarzy polskich. Warszawa: Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia[12].

Odznaczenia

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k Krzysztof Klinger. Staszek Poznański nie żyje. „Prasa Polska”. nr 6 (1981), s. 47, 1981-06-01. Warszawa: Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich. ISSN 0137-7191. 
  2. ↑ a b c d e Powstańcze Biogramy - Stanisław Poznański, www.1944.pl [dostęp 2022-05-17] (pol.).
  3. ↑ Cmentarz Stare Powązki: FLORENTYNA POZNAŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2022-05-17].
  4. ↑ Magda. Pożegnanie Z Pokoleniem - sztukater.pl, sztukater.pl [dostęp 2022-05-17] (pol.).
  5. ↑ Stanisław (1913-1981) Red Poznański, Zygmunt (1896-1973) Red Strzemżalski, Armia Krajowa, Czerniaków w Walce : pismo codzienne AK. 1944 nr 4 (26 VIII), Warszawa/Czerniaków, 1944 [dostęp 2022-05-17].
  6. ↑ a b Stanisław Poznański. Muzeum Hymnu Narodowego? Droga do Będomina.. „Ilustrowany Miesięcznik Turystyczny "Światowid"”. nr 09 (1975), s. 3, 1975-09-01. Warszawa: RSW "Prasa-Książka-Ruch" Młodzieżowa Agencja Wydawnicza. ISSN 0137-7086. 
  7. ↑ Redakcja, Muzeum, które jest naszą perełką [GALERIA, KALENDARIUM], Dziennik Bałtycki, 11 grudnia 2014 [dostęp 2022-05-17] (pol.).
  8. ↑ "Pomerania" popiera. „Pomerania”. nr 09 (1976), 1976-09-01. Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. ISSN 0238-9045. 
  9. ↑ a b c Dionizja Wawrzykowska-Wierciochowa. Jak się rodziło Muzeum Hymnu Narodowego. Jeszcze Polska.... „Głos Nauczycielski”. nr 43 (1981), 1981-10-25. Warszawa: Klimek. ISSN 0017-1263. 
  10. ↑ POZNAŃSKI i inni, Walka, śmierć, pamięć: 1939-1945 : w dwudziestą rocznicę powstania w warszawskim getcie : 1943-1963., Warszawa: Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa., 1963, OCLC 831347846 [dostęp 2022-05-08] (pol.).
  11. ↑ Ostatni kosynierzy, opac.chbp.chelm.pl [dostęp 2022-05-08].
  12. ↑ „Drukarskim szlakiem” Andrzej Szczypiorski, w.bibliotece.pl [dostęp 2022-05-17] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Stanisław Poznański.jpg
Autor: JKOstrowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stanisław Poznański
Staszek i Irena Poznańscy.jpg
Autor: JKOstrowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Stanisław and Irena Poznańscy, Warsaw
Red Stanislaw Poznanski.jpg
Autor: Marta Poznanski, Licencja: CC BY-SA 4.0
karikatura red. Stanislaw Poznanski