Stanisław Sheybal

Stanisław Sheybal

Data i miejsce urodzenia	9 lutego 1891 Sambor
Data i miejsce śmierci	15 marca 1976 Warszawa
Zawód, zajęcie	artysta fotograf
Narodowość	polska
Odznaczenia
Strona internetowa

Wystawa plenerowa – Krzemieniec

Stanisław Sheybal, (ur. 9 lutego 1891 w Samborze, zm. 15 marca 1976 w Warszawie) – polski artysta fotograf^[1]. Członek Fotoklubu Polskiego^[2][3]. Animator i twórca działalności artystycznej i fotograficznej w Krzemieńcu^[1]. Członek rzeczywisty Związku Polskich Artystów Fotografików^[4].

Życiorys

Urodził się 9 lutego 1891 w Samborze^[5]. Był synem Franciszka Ksawerego (ok. 1859–1928, pracownik administracji galicyjskiej) i Wilhelminy z domu Skibińskiej (pianistka)^[5]. W 1911 zdał maturę w Szkole Realnej w Tarnowie i rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Studiował jednocześnie na Uniwersytecie Jagiellońskim matematykę oraz przedmioty pedagogiczne. W latach 1914–1915 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Pradze oraz pracował w zakładzie fotograficznym Neumana (prowadził również samodzielnie filię tego zakładu). Podczas studiów został powołany do Armii Austro-Węgier. W 1916 służył w Serbii, w rok później został oddelegowany do Szkoły Oficerskiej. Po ukończeniu kursu wojskowej kartografii i fotografii lotniczej w Wojskowym Instytucie Geograficznym w Wiedniu został przydzielony kolejno do: oddziału kartografii we Lwowie, frontowego oddziału kartograficznego przy sztabie armii w Kosowie, na Bukowinę i do Włoch. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej, a następnie w wojnie polsko-bolszewickiej.

4 lutego 1919 w Sanoku ożenił się z Bronisławą z domu Kotula (rodem z Krosna, urzędniczka bankowa, później nauczycielka)^[5][6], z którą najpierw wyjechał do Krakowa, a następnie zamieszkał w Zgierzu (pracował w tamtejszym gimnazjum jako nauczyciel rysunku). W 1927 przeniósł się do Krzemieńca i tak jak w Zgierzu został nauczycielem rysunku^[7].

W 1928 utworzył szkolną pracownię fotograficzną w Liceum Krzemienieckim, a w 1930 Towarzystwo Fotograficzne w Krzemieńcu^[8]. Członkami towarzystwa zostali m.in. A. Berger, Z. Celarski, L. Gronowski i E. Smerecki^[7]. W 1931 został przyjęty do Fotoklubu Polskiego – był jednym z 44 członków przyjętych w latach 1931–1939^[3]. W 1932 był współtwórcą oraz redaktorem miesięcznika „Życie Krzemienieckie” wydawanego przez Liceum Krzemienieckie, Wydział Powiatowy w Krzemieńcu oraz Zjednoczenie Organizacyj Społecznych Powiatu Krzemienieckiego^[9]. W 1936 Królewskie Towarzystwo Fotograficzne w Londynie, zaliczyło Sheybala w poczet dziesięciu najlepszych fotografujących techniką gumy. W latach 1936–1939 pełnił w Izbie Rzemieślniczej Wołyńskiej funkcję Przewodniczącego Komisji Egzaminacyjnej dla zawodu fotografa^[7].

Fotografia Stanisława Sheybala z 1938 – „Legenda o Górze Królowej Bony” to jedna z najbardziej znanych prac autora, wielokrotnie publikowana, m.in. w Stanach Zjednoczonych i Japonii.

Po zajęciu Krzemieńca przez Armię Czerwoną w 1939 pracował (przez dwa lata) jako nauczyciel w Pełnej Polskiej Szkole Dziesięcioletniej, a w czasie okupacji niemieckiej, wraz z Henrykiem Hermanowiczem, prowadził Zakład Fotograficzny „Sztuka”. W 1942 przeprowadził się nielegalnie do Warszawy, gdzie pracował w zakładzie fotograficznym „BiS”, Bieńkowskiego i Szporka. W tym samym czasie, zdał egzamin na mistrza zawodu fotograficznego, w Izbie Rzemieślniczej w Warszawie. Od 1945 współpracował przy organizacji Wydziału Kultury Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. Od 1946 pracował w Ministerstwie Kultury i Sztuki, gdzie pełnił najpierw funkcję wizytatora a później naczelnika Wydziału Szkolnictwa Plastycznego. W 1947 został członkiem ówczesnego, nowo powstałego Polskiego Związku Artystów Fotografów – obecnego (od 1951) Związku Polskich Artystów Fotografików^[4][2][3]. W 1949 pracował na stanowisku profesora Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Warszawie, a następnie w Łodzi^[7]. Stosował techniki fotograficzne: technikę bromosrebrową, tonorozdzielczość, pigment, bromolej, przetłok, guma^[7].

Zmarł 15 marca 1976 w Warszawie^[7]. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Marysinie Wawerskim. W 1984 Wydawnictwo Literackie Kraków przygotowało do druku jego wspomnienia – Stanisław Sheybal Wspomnienia 1891–1970, druk ukończono w 1986^[6].

Wybrane wystawy

• 1929: Pierwsza Ogólnopolska Wystawa Fotografii Artystycznej, Krzemieniec
• 1930: Indywidualna wystawa Stanisława Sheybala – XIX indywidualna wystawa fotografiki artystycznej, Warszawa
• 1936: „Gumy” Stanisława Sheybala, Krzemieniec

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (trzykrotnie: 10 listopada 1933^[10], 22 lipca 1952^[11] i 19 lipca 1955^[12])
• Srebrny Wawrzyn Akademicki (4 listopada 1937)^[13]
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (1967)

Przypisy

Bibliografia

• „Stanisław Sheybal Wspomnienia 1891–1970”. Wydawnictwo Literackie, Kraków – Wrocław 1984. ISBN 83-08-01209-4
• „Krzemieniec jakiego już nie ma: w starej fotografii / Henryka Hermanowicza i Stanisława Sheybala”. Warszawa: ArtGraph 1993. ISBN 83901153-1-X

Linki zewnętrzne

• Stanisław Sheybal (1891–1976), Krzemieniecki nauczyciel, działacz kulturalny, malarz i fotograf. ceeol.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-22)].
• Biografia w iPSB. sheybal.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-09)].
• Krzemieniec i Liceum Krzemienieckie w latach 1920–1939. bazhum.muzhp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-22)].