Stanisław Skrzeszewski
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 27 kwietnia 1901 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Sekretarz Rady Państwa | |
| Okres | od 27 kwietnia 1956 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister spraw zagranicznych | |
| Okres | od 20 marca 1951 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister oświaty | |
| Okres | od 6 lutego 1947 |
| Przynależność polityczna | Polska Partia Robotnicza / Polska Zjednoczona Partia Robotnicza |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister oświaty | |
| Okres | |
| Przynależność polityczna | |
| Następca | |
 | |
| Odznaczenia | |
   | |
Stanisław Skrzeszewski (ur. 27 kwietnia 1901 w Nowym Sączu, zm. 20 grudnia 1978 w Warszawie) – polski polityk komunistyczny, nauczyciel, doktor filozofii, minister oświaty (1944–1945, 1947–1950), minister spraw zagranicznych (1951–1956), szef Kancelarii Sejmu (1957–1969). W latach 1956–1957 sekretarz Rady Państwa, poseł do Krajowej Rady Narodowej i na Sejm PRL I kadencji.
Życiorys
Syn maszynisty kolejowego Oskara i Rozalii z Majewskich, uczył się początkowo w gimnazjum w Nowym Sączu, klasę III ukończył na kursach gimnazjalnych w Pradze, po czym ponownie uczęszczał do nowosądeckiego gimnazjum, gdzie w 1920 zdał maturę. Od 1916 należał do tajnych kółek socjalistycznych. W roku szkolnym 1920/1921 uczył w szkole wiejskiej w Rzeczniowie. Od 1921 do 1925 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uzyskał tytuł doktora filozofii. Podczas studiów od 1921 należał do kół młodzieży komunistycznej. Od 1922 członek Związku Młodzieży Komunistycznej (późniejszego Komunistycznego Związku Młodzieży Polski), od 1924 członek Komunistycznej Partii Polski. Aresztowany w 1924, został zwolniony dzięki interwencji Władysława Heinricha. Nie przyjęty do pracy na uczelni, wyjechał do Francji, gdzie w latach 1925–1926 studiował filozofię i metodologię ogólną na Sorbonie. Utrzymywał tam kontakty z Francuską Partią Komunistyczną, ale nie przejawiał większej aktywności politycznej. W latach 1926–1928 był nauczycielem w gimnazjum w Dębicy, gdzie założył pierwszą komórkę KPP. Zwolniony z pracy w tej szkole, utrzymywał się z udzielania korepetycji oraz pomocy Bruche Mendelbaumówny, z którą w 1934 się ożenił. W latach 1932–1933 przez 5 miesięcy pracował w szkole w Sromowcach nad Dunajcem. Ponownie aresztowany 20 kwietnia 1932, przez 5 tygodni więziony w Krakowie. Od końca 1934 był kontraktowym wykładowcą pedagogiki i dydaktyki w Państwowym Pedagogium w Krakowie. Jednocześnie działał w komunistycznej frakcji Związku Nauczycielstwa Polskiego. Jako podejrzany o komunizm był w listopadzie 1934 przewidziany do internowania na wypadek stanu wyjątkowego. Od 1937 prowadził raz w tygodniu zajęcia w Instytucie Pedagogicznym w Katowicach. W latach 1938–1939 był asystentem wolontariuszem przy katedrze pedagogiki UJ. Na Ogólnopolskim Zjeździe Nauczycieli Zakładów Kształcenia Nauczycieli Szkół Powszechnych zorganizowanym przez ZNP 30 października 1938 w Warszawie wygłosił referat Dydaktyka w zakładach kształcenia nauczycieli szkół powszechnych, napisał też artykuł Z dziejów wakacyjnych kursów uniwersyteckich dla nauczycielstwa.
Po agresji III Rzeszy na Polskę 3 września 1939 opuścił Kraków i po agresji ZSRR na Polskę pozostał we Lwowie na terenie okupacji sowieckiej. Od listopada 1939 do stycznia 1940 był wykładowcą w Instytucie Pedagogicznym, później pracownikiem naukowym Instytutu Doskonalenia Nauczycieli. W drugiej połowie czerwca 1941 został wezwany do Kijowa w celu uzyskania – jako były członek KPP – praw członkowskich we Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików). Po rozpoczęciu wojny niemiecko-radzieckiej ewakuowany w głąb ZSRR, był nauczycielem w szkole średniej w Margʻilonie w Uzbekistanie od 28 lipca 1941 do 22 maja 1943. Wezwany do Moskwy, wziął udział w zjeździe Związku Patriotów Polskich 8–9 czerwca 1943; na zjeździe wygłosił referat dotyczący spraw kulturalno-oświatowych. W latach 1943–1944 był członkiem prezydium Zarządu Głównego i kierownikiem Wydziału Kultury i Oświaty Zarządu Głównego ZPP. Od 1944 członek Polskiej Partii Robotniczej, w latach 1945–1948 członek Komitetu Centralnego PPR.
W 1944 kierownik Resortu Oświaty w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego, w latach 1944–1945 minister oświaty. W latach 1945–1947 ambasador RP we Francji, w latach 1947–1950 ponownie minister oświaty. Od 1948 członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w latach 1948–1959 był członkiem jej Komitetu Centralnego (potem, w latach 1959–1968, członek Centralnej Komisji Rewizyjnej PZPR). W latach 1950–1951 podsekretarz stanu (wiceminister) w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, w latach 1951–1956 minister spraw zagranicznych. W latach 1956–1957 sekretarz Rady Państwa, w latach 1957–1969 był szefem Kancelarii Sejmu. W latach 1944–1947 poseł do Krajowej Rady Narodowej, a w latach 1952–1956 poseł na Sejm PRL I kadencji. W listopadzie 1949 został członkiem Ogólnokrajowego Komitetu Obchodu 70-lecia urodzin Józefa Stalina[3].
W 1953 był kandydatem wysuniętym przez ZSRR na stanowisko sekretarza generalnego ONZ po rezygnacji z tej funkcji Trygve Lie[4].
Odznaczony m.in. Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1951)[5][6], Medalem za Warszawę 1939–1945 (1946)[7] i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Pochowany 28 grudnia 1978 na Cmentarzu Komunalnym na Powązkach w kwaterze B 4 TUJE 2[8]. Władze PRL na pogrzebie reprezentował m.in. wicepremier Franciszek Kaim oraz kierownik Wydziału Nauki i Oświaty KC PZPR prof. Jarema Maciszewski[9].
Jego pierwsza żona Bronisława zmarła w 1973. Stanisław Skrzeszewski ożenił się ponownie, z Wandą Ryś-Straszyńską (siostrą Zbigniewa i Zofii, wdową po Olgierdzie)[10][11].
Przypisy
- ↑ Do 31 grudnia 1944 jako kierownik resortu oświaty.
- ↑ Stanisław Skrzeszewski pełnił urząd kierownika i ministra oświaty w nieuznawanym międzynarodowo Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego i Rządzie Tymczasowym RP.
- ↑ „Życie Warszawy”, nr 306 (1808), 6 listopada 1949, s. 1.
- ↑ Stanley Meisler, United Nations: A History, books.google.pl [dostęp 2018-02-15] (ang.).
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 43, poz. 529.
- ↑ Premier Cyrankiewicz i min. Skrzeszewski odznaczeni orderem „Sztandar Pracy” I klasy. „Nowiny Rzeszowskie”, s. 1, Nr 121 z 3 maja 1951.
- ↑ M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43.
- ↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie.
- ↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 295 (10 776), 29 grudnia 1978, s. 2.
- ↑ Leszek Migrała: Wprowadzenie. W: Zbigniew Ryś: Wspomnienia kuriera. Nowy Sącz: Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Nowym Sączu, 2013, s. 8. ISBN 978-83-933269-3-8.
- ↑ Nieba i ziemi nie widać. Warszawiacy o wrześniu 1939. Muzeum Warszawy, 2019, s. 93. ISBN 978-83-65777-72-0.
Bibliografia
.svg)
.jpg)
- kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu
- kursywa – ministrowie, odwołani przed końcem istnienia rządu
| W dniu zaprzysiężenia |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie rządu |
|
- kursywa – ministrowie odwołani przed końcem istnienia rządu
| W dniu powołania |
|
|---|---|
| Późniejsi członkowie komitetu |
|
- kursywa – kierownicy resortów odwołani przed końcem istnienia komitetu
Media użyte na tej stronie
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Bolesław Bierut, właśc. Bolesław Biernacki, ps. Janowski, Iwaniuk, Tomasz, Bieńkowski, Rutkowski, (ur. 18 kwietnia 1892 w Rurach Jezuickich, dziś dzielnica Lublina - zm. 12 marca 1956 w Moskwie) – polski działacz komunistyczny, przewodniczący Krajowej Rady Narodowej od 1944, pierwszy przywódca Polski Ludowej, prezydent RP od 1947, Przewodniczący KC PZPR od 1948, premier PRL od 1952.
Józef Cyrankiewicz, Prime Minister of Poland (People's Republic of Poland) 1947-1970
Stanisław Skrzeszewski grób - Warszawa, Cmentarz Wojskowy na Powązkach
Podpis pod Manifestem PKWN
Edward Osóbka_Morawski, Chairman of PKWN, Prime Minister of Communist Poland 1944-1947
Baretka: Medal za Warszawę 1939-1945
PKWN eagle 1944
Stanisław Skrzeszewski (1901-1978) - Polish communist politician, Minister of Foreign Affaires of Poland 1951-1956