Stanisław Skrzyński

Stanisław Skrzyński
Ilustracja
generał brygady generał brygady
Pełne imię i nazwisko

Stanisław Wilhelm Skrzyński

Data i miejsce urodzenia

23 marca 1877
Wradiewka

Data i miejsce śmierci

1 września 1935
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

19001927

Siły zbrojne

Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg Armia Imperium Rosyjskiego
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Orzełek Wojsk Wielkopolskich.svg Armia Wielkopolska

Jednostki

II Brygada 2 Dywizja Strzelców Wielkopolskich

Główne wojny i bitwy

powstanie bokserów
wojna rosyjsko-japońska
I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie)
Grób Stanisława Skrzyńskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Stanisław Wilhelm Skrzyński (ur. 11 marca?/ 23 marca 1877 w majątku Wradiewka, zm. 1 września 1935 w Warszawie) – generał brygady Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 23 marca 1877 roku w majątku Wradiewka, w powiecie ananiewskim[1] ówczesnej guberni chersońskiej, w rodzinie Jana i Tekli ze Słobodyńskich. Ukończył sześć klas gimnazjum z maturą w Ananiewie.

W 1900 roku ukończył Odeską Szkołę Wojskową w Odessie (ros. Одесское военное училище), której dewiza brzmiała „jeden za wszystkich, wszyscy za jednego”. Po ukończeniu szkoły wojskowej rozpoczął zawodową służbę wojskową w Armii Imperium Rosyjskiego. W szeregach tej armii wziął udział w stłumieniu powstania bokserów w Chinach (1900–1901) oraz walczył na wojnie rosyjsko-japońskiej (1904–1905) i I wojnie światowej (1914–1917).

W następstwie odniesionych ran na wojnie z Japonią został zwolniony z armii i przeniesiony do służby cywilnej. W 1914 roku został zmobilizowany. Dowodził kompanią na froncie zachodnim. Był ranny i kontuzjowany. Od lutego 1917 roku pełnił służbę w Szefostwie Zaopatrywania Frontu Rumuńskiego. W czasie trwającej wówczas rewolucji został wybrany na prezesa wszechrosyjskiego Związku Kawalerów Wojskowego Orderu św. Męczennika i Zwycięzcy Jerzego.

W grudniu 1917 roku, po wybuchu rewolucji październikowej, został członkiem Związku Wojskowych Polaków Okręgu Odeskiego oraz pełnił funkcję prezesa Komitetu Wojskowego przy Związku Komisarza Wojskowego Polskiego do Spraw Wojskowych. W marcu 1918 roku objął dowództwo nad wszystkimi oddziałami polskimi znajdującymi się na terenie byłego Odeskiego Okręgu Wojskowego i występował, jako „Naczelnik Polskich Oddziałów Wojskowych Okręgu Odeskiego”. 20 kwietnia 1920 roku, w złożonych warunkach polityczno-wojskowych panujących wówczas na Ukrainie, zdecydował się przeprowadzić demobilizację podległych mu oddziałów[2].

19 listopada 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu pułkownika oraz wyznaczony na organizatora i dowódcę warszawskich oddziałów odsieczy Lwowa. 13 czerwca 1919 roku został przeniesiony do Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim i przydzielony do Dowództwa Głównego w Poznaniu[3]. Następnie został wyznaczony na stanowisko dowódcy II Brygady 2 Dywizji Strzelców Wielkopolskich.

30 lipca 1919 roku głównodowodzący Wojsk Polskich byłego zaboru pruskiego generał piechoty Józef Dowbor-Muśnicki polecił mu rozpocząć formowanie 4 Dywizji Strzelców Wielkopolskich[4], a 28 sierpnia 1919 roku wyznaczył na stanowisko dowódcy tej wielkiej jednostki piechoty, która w międzyczasie została przemianowana na „Pomorską Dywizję”[5].

1 stycznia 1920 roku Naczelnik Państwa i Wódz Naczelny Józef Piłsudski powołał go w skład pierwszej Tymczasowej Kapituły Orderu Virtuti Militari oraz nadał mu Order klasy V[6].

27 września 1923 został przeniesiony do rezerwy. Na podstawie zarządzenia Prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 21 czerwca 1927 został skreślony na liście starszeństwa oficerów rezerwowych korpusu oficerów piechoty w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 7. lokatą oraz wpisany na listę starszeństwa oficerów zawodowych z dniem 3 maja 1922 w korpusie generałów, w stopniu generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 78 lokatą[7]. Z dniem 30 czerwca 1927 został przeniesiony w stan spoczynku. Mieszkał wówczas w Puławach przy Alejach Królewskich 4[8]. Zmarł 1 września 1935 w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w kwaterze A20, rząd - prawe półkole, grób 1[9].

Stanisław Skrzyński od 1903 był żonaty z Janiną z Dolanowskich, z którą miał pięcioro dzieci:

  • Zbigniew Skrzyński ps. „Skała” i „Dewajtis” urodzony 7 maja 1907 roku w Odessie, zmarł 29 lipca 2000 roku w Warszawie, uczestnik Powstania Warszawskiego[10],
  • Jarosław Skrzyński ps. „Magnuszewski”, urodzony 3 marca 1913 roku w Odessie, poległ 11 sierpnia 1944 roku na ulicy Wawelskiej, jako kapral podchorąży, Obwód Ochota AK[11].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Piotr Stawecki, Słownik biograficzny ..., s. 306, podał, że generał Skrzyński urodził się w majątku Wradiówka, w powiecie ananiowskim koło Chersonia.
  2. Henryk Bagiński, Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1921, s. 404-411.
  3. Rozkaz dzienny Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych w b. zaborze pruskim Nr 166 z dnia 19 czerwca 1919 roku i rozkaz dzienny Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych w b. zaborze pruskim Nr 179 z dnia 2 lipca 1919 roku. W rozkazie Nr 166 wskazano, że płk Skrzyński pochodził z byłego III Korpusu Polskiego w Rosji i podano błędnie, że przyjęcie miało miejsce w dniu 19 czerwca 1919 roku, natomiast w rozkazie Nr 179 sprostowano datę przydzielenia do Dowództwa Głównego SZ w b. zaborze pruskim oraz wskazano, że chodzi o „byłego kierownika formacji odsieczy Lwowa”.
  4. Rozkaz Dowództwa Głównego Wojsk Polskich b. zaboru pruskiego Nr 203 z dnia 30 lipca 1919 roku.
  5. Rozkaz Dowództwa Głównego Wojsk Polskich b. zaboru pruskiego Nr 216 z dnia 28 sierpnia 1919 roku.
  6. a b Rozkaz Naczelnego Wodza z 1 stycznia 1920 r. (Dziennik Rozkazów 1920 r. Nr 1, poz. 1)
  7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 25 czerwca 1927, s. 181.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 25 czerwca 1927, s. 192.
  9. Piotr Stawecki, Słownik biograficzny ..., s. 307, podał, że generał Skrzyński został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Alei Zasłużonych.
  10. Powstańcze biogramy Zbigniew Skrzyński. 1944.pl, 4 sierpnia 2013. [dostęp 2013-08-04].
  11. Powstańcze biogramy Jarosław Skrzyński. 1944.pl, 4 sierpnia 2013. [dostęp 2013-08-04].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Stanisław Skrzyński grób.JPG
Autor: Lukasz2, Licencja: CC0
Grób Stanisława Skrzyńskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach
PL Epolet gen bryg.svg
Naramiennik generała brygady Wojska Polskiego (1919-39).
Orzełek Wojsk Wielkopolskich.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Wielkopolskich wz. 1919