Stanisław Sokołowski (leśnik)

Stanisław Sokołowski
Data i miejsce urodzenia

19 października 1865 r.
Młoszowa

Data i miejsce śmierci

31 sierpnia 1942 r.
Zakopane

Miejsce spoczynku

Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku

Zawód, zajęcie

leśnik, doradca naukowy

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

Stanisław Sokołowski senior (ur. 19 października 1865 w Młoszowej koło Chrzanowa[1], zm. 31 sierpnia 1942 w Zakopanem) – pionier polskiego leśnictwa, rzecznik utworzenia Tatrzańskiego Parku Narodowego.

Życiorys

W Krakowie ukończył Seminarium Nauczycielskie, później z powodu braku pieniędzy na kontynuację nauki pracował przez 13 lat jako robotnik leśny. W wieku 26 lat zdał eksternistycznie maturę, a następnie odbył studia akademickie w Wiedniu w niem. Hochschule für Bodencultur[1] (1893–1896), co było możliwe dzięki finansowemu wsparciu rodziny żony.

Po powrocie do kraju pracował w Krajowej Szkole Gospodarstwa Leśnego we Lwowie[1], później w Akademii Rolniczej w Dublanach. Równocześnie prowadził wykład w Szkole Politechnicznej we Lwowie[1]. W 1904 roku otrzymał stanowisko profesora Wyższej Szkoły Leśnej we Lwowie (w latach 1913-1919 był jej dyrektorem[1]), a w 1919 objął katedrę leśnictwa na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1924 wybrany został na dziekana Wydziału Leśnego UJ[2]. W latach 1920-1928 był również nauczycielem w Średniej Szkole Rolniczej w Czernichowie[2]. W 1931 roku został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności[3]. W latach 20. wykładał także w SGGW w Warszawie i na Uniwersytecie Poznańskim[2].

Otrzymał także godność doktora honoris causa UJ (1932) oraz Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (1934). Był doradcą naukowym majątków leśnych Polskiej Akademii Umiejętności i Fundacji Kórnickiej[4].

Już w latach 20. postulował utworzenie na terenie Tatr parku narodowego oraz ochronę tatrzańskich lasów. Od 1920 roku był członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody[4].

W 1902 wybudowano dla niego willę „Ornak” przy ul. Grunwaldzkiej 20 w Zakopanem[3]. Na stałe osiadł w niej w 1935 roku, kiedy przeszedł na emeryturę. Z małżeństwa z góralką Agnieszką z Walczaków miał sześcioro dzieci, którymi byli:

  • Marian (1894–1939) – botanik, profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, taternik, alpinista,
  • Adam Sokołowski (1898–1984) – lekarz, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, taternik,
  • Stanisław (1900–1990) – geolog, profesor Instytutu Geologicznego w Warszawie,
  • Witold (1902–1989) – taternik,
  • Jan Seweryn (1904–1953) – malarz, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, taternik,
  • Zofia (ur. 1909)[4].

W 1912 oraz w latach 1914–17 był prezesem Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika[5]. Według stanu z 1914 był członkiem rady nadzorczej Własnego Galicyjskiego Zakładu Kredytowego oraz zastępcą zarządcy składnicy wód mineralnych krajowych Krajowego Związku Zdrojowisk i Uzdrowisk we Lwowie[6]. Ponadto był członkiem korespondentem PAU, członkiem Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego oraz prezesem Polskiego Towarzystwa Leśnego[2].

Jest pochowany na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem (kw. L-I-2)[7]. W 1965 roku w stulecie urodzin w Dolinie Białego w Tatrach utworzono rezerwat przyrodniczy jego imienia[2]. Na willi „Ornak” umieszczona została tablica upamiętniająca Sokołowskiego[4].

Grób Stanisława Sokołowskiego na Cmentarzu na Pęksowym Brzyzku

Publikacje

  • W obronie lasów, [w:] „Sylwan” 25/1907,
  • Hodowla lasu, 3 wydania, Lwów 1912-1930,
  • W obronie lasów tatrzańskich, [w:] „Rzeczpospolita” 320/1922,
  • Tatry jako Park Narodowy, Kraków 1923,
  • Z krainy regli, [w:] „Wierchy” 1/1923,
  • Budowa roślin drzewiastych, Lwów 1927,
  • Prace biometryczne nad rasami sosny zwyczajnej (Pinus silvestris) na ziemiach Polski, Kraków 1931,
  • Las tatrzański, Zakopane 1936[4].

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Słownik biograficzny Żywiecczyzny 1995 ↓, s. 191.
  2. ↑ a b c d e Słownik biograficzny Żywiecczyzny 1995 ↓, s. 192.
  3. ↑ a b Maciej Pinkwart, Lidia Długołęcka-Pinkwart: Zakopane. Przewodnik historyczny. Bielsko-Biała: Pascal, 2003, s. 157. ISBN 83-7304-169-9.
  4. ↑ a b c d e Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, s. 1116–1119. ISBN 83-7104-009-1.
  5. ↑ Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika. Władze. [dostęp 2014-01-13].
  6. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1048.
  7. ↑ śp. Stanisław Sokołowski
  8. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 21.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Grób Stanisława Sokołowskiego.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Stanisława Sokołowskiego na Cmentarzu na Pęksowym Brzyzku