Stanisław Szopiński

Stanisław Szopiński
Abradt, Abrat, Słomka
Ilustracja
Stanisław Szopiński
pułkownik (1974)
Data i miejsce urodzenia

27 marca 1903
Warszawa, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

16 grudnia 1976
Warszawa, PRL

Przebieg służby
Lata służby

1920–1944

Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Kotwica symbol.svg Armia Krajowa
Organizacja Wojskowa
Orzeł LWP.jpg ludowe Wojsko Polskie

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka
III powstanie śląskie
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi II stopnia Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Gwiazda Górnośląska
Grób pułkownika Stanisława Szopińskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Stanisław Jan Szopiński ps. Abradt, Abrat, Słomka (ur. 27 marca 1903 w Warszawie, zm. 16 grudnia 1976 w Warszawie) – pułkownik Wojska Polskiego, powstaniec śląski, działacz PPS, żołnierz ZWZ i AK, działacz społeczny. Dwukrotny kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Syn Józefa (zm. 1943), urzędnika PKP, i Anny z domu Weifurter. Miał m.in. braci Tadeusza i Wacława oraz siostrę, Antoninę. Od 1917 w Pogotowiu Bojowym PPS i Polskiej Organizacji Wojskowej[1].

Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 jako żołnierz 19 pułku piechoty i 6 pułku piechoty Legionów. W III powstaniu śląskim walczył w grupie „Wawelberga”[1]. Po zakończeniu działań wojennych ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty w Komorowie (1923), Państwową Szkołę Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie, Wydział Budowy Maszyn uzyskując tytuł – inżyniera mechanika (1928). Pracował jako oficer mechanik w marynarce handlowej oraz w kolejnictwie. Współpracował z sekcją niemiecką polskiego wywiadu wojskowego. Był w stopniu kapitana rezerwy[1]. W 1939 roku współorganizował Korpus Zaolziański. Walczył w kampanii wrześniowej.

Podczas okupacji budował konspiracyjny Związek Powstańców Niepodległościowych[2], który po kilku transformacjach wszedł w 1943 roku w skład Organizacji Wojskowej – Kadra Bezpieczeństwa. Członek Żegoty. Był również odpowiedzialny za pomoc zbrojną udzielaną przez OW KB i otrzymywaną przez Żydowski Związek Wojskowy podczas powstania w Getcie Warszawskim[3]. Niezależnie od działalności w formacjach wojskowych, był szefem Referatu Informacyjnego Wydziału Bezpieczeństwa Delegatury Rządu na Kraj na miasto Warszawę.

W powstaniu warszawskim walczył w składzie OW KB. W połowie sierpnia 1944 r. na rozkaz KG OW KB opuścił Warszawę i przedarł się do Lublina do Ludowego Wojska Polskiego. Służył w 2 batalionie KBW. Został aresztowany w listopadzie 1944 r. następnie w styczniu 1945 r. uwolniono go, aby w kwietniu ponownie aresztować i skazać 7 lipca 1947 wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie na 6 lat więzienia oraz na degradację z podpułkownika na szeregowego.

Następnie, w 1950 roku, w związku ze sprawą K. Gąsiorowskiego postawiono mu nowe zarzuty. Sąd Najwyższy wyrokiem z 11 maja 1953 roku zamienił wyrok kary śmierci[4] na dożywotnie więzienie oraz utratę praw publicznych i honorowych na zawsze.

Został zwolniony przedterminowo z więzienia we Wronkach 19 sierpnia 1956 roku. 1 kwietnia 1957 roku wraz z oskarżonymi w jego procesie L. Iwickim, K. Gnatowskim, R Stępkowskim i A. Sobczykiem został uniewinniony i rehabilitowany przez Sąd Wojewódzki dla m. st. Warszawy[5]. Został w 1957 przeniesiony do rezerwy.

W roku 1974 uzyskał stopień pułkownika.

Odznaczenia

Wg PSB[6]:

Przypisy

  1. ↑ a b c l, Stanisław Szopiński, www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2018-04-08] (pol.).
  2. ↑ Józefa Radzymińska, Zawsze niepodlegli, s.22.
  3. ↑ Tadeusz Bednarczyk, Rys historyczny Organizacji Wojskowej – Kadry Bezpieczeństwa – Armii Krajowej OW-KB-AK -- sikorszczycy w ruchu oporu, wrzesień 1939 r. do stycznia 1945 r., Warszawa: Ojczyzna, 1997, ISBN 83-86449-10-1, OCLC 83291371.
  4. ↑ Tadeusz Bednarczyk, Rys historyczny Organizacji Wojskowej – Kadry Bezpieczeństwa – Armii Krajowej OW-KB-AK -- sikorszczycy w ruchu oporu, wrzesień 1939 r. do stycznia 1945 r. ISBN 83-86449-10-1 9788386449101,d 114 informacje o źródle
  5. ↑ Janusz Marszalec, Ochrona Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego w Powstaniu Warszawskim, Warszawa: „Rytm”, 1999, ISBN 83-87893-07-2, OCLC 830300982.
  6. ↑ Szopiński Stanisław, pseud.: Mały, Abrat, Abradt, Sędzia, Słomka, Stamski (1903–1976). [w:] Polski Słownik Biograficzny T. XLVIII/2012-2013. [on-line]. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2017-07-30].

Bibliografia

  • Janusz Marszalec, Ochrona Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego w Powstaniu Warszawskim, Warszawa: „Rytm”, 1999, ISBN 83-87893-07-2, OCLC 830300982.
  • Julian Grzesik, Zagłada Żydów (1939 -1945)
  • Tadeusz Bednarczyk, Walka i pomoc. OW-KB a organizacja ruchu oporu w getcie warszawskim, Warszawa 1968
  • Marian Apfelbaum, Two flags: Return to the Warsaw Ghetto, Jerusalem: Gefen Publishing House, 2007, ISBN 978-965-229-356-5, OCLC 891177249.

Media użyte na tej stronie