Stanisław Szuro
 major | |
| Data i miejsce urodzenia | 19 października 1920 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 17 listopada 2020 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1939–1942, 1946 |
| Siły zbrojne |
|
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
        | |
Stanisław Szuro, ps. „Zamorski” (ur. 19 października 1920 w Krakowie, zm. 17 listopada 2020 tamże[1]) – major Wojska Polskiego, historyk, więzień obozów hitlerowskich i komunistycznych.
Życiorys
II wojna światowa
Po zdaniu matury był junakiem. W momencie wybuchu wojny jego batalion stacjonował w Augustowie, niedaleko granicy z III Rzeszą. Uczestniczył w kampanii wrześniowej. Został internowany przez władze litewskie w obozie w Birsztanach.
Po powrocie do Krakowa wstąpił w szeregi ZWZ i AK. Aresztowany przez Niemców trafił do więzienia Montelupich w Krakowie. W październiku 1942 roku przewieziono go do obozu w Pustkowie, gdzie przebywał do likwidacji obozu. W czerwcu 1944 roku wyjechał stamtąd do obozu w Sachsenhausen-Oranienburg. Pracował tam w komandzie murarzy. W styczniu 1945 roku osadzono go w obozie Bergen-Belsen. Do Polski powrócił w czerwcu 1945 roku.
Okres stalinowski
27 listopada 1946 roku został zatrzymany i oskarżony o udział w związku Liga Walki z Bolszewizmem wraz z innymi osobami, z których 9 potem zostało skazanych na śmierć. Byli to studenci krakowskich uczelni, przedstawiani przez ówczesną prasę jako członkowie rabunkowej bandy NSZ. Liga Walki z Bolszewizmem działająca w latach od początku 1946 do marca 1947 w Krakowie i powiecie chrzanowskim, powiązana z Narodową Organizacją Wojskową i Stronnictwem Narodowym była rozpracowywana przez WUSW w Krakowie do 1985 roku.
3 lutego 1947 roku brał udział w procesie w Wojskowym Sądzie Rejonowym w Krakowie. Rozprawie przewodniczył ppłk Julian Polan-Haraschin. Stanisław Szuro został wówczas oskarżony i uznany winnym usiłowania konfiskaty broni dwóm członkom PPR, pieniędzy ze spółdzielni „Hurt Mięsa”, składu cukru „Lasek”; konfiskaty pieniędzy z Państwowej Fabryki Cykorii Francka, spółdzielni kredytowej „Oszczędność”, Państwowych kamieniołomów i Wapienników „Liban”; konfiskaty 2 pistoletów „Nagan” członkowi PPR z Zalasia. Został uznany winnym pobicia dwóch funkcjonariuszy UB, zamiaru dokonania zamachu na funkcjonariusza UB, udzielenia pomocy w likwidacji członka PPR, usiłowania konfiskaty pieniędzy, złota i kosztowności lekarzowi, przechowywania pistoletu P38. Skazany został na karę śmierci, którą 17 marca 1947 roku na mocy amnestii z 22 lutego 1947 roku, złagodzono do 15 lat. Przebywał w więzieniach w Rawiczu i we Wronkach (od 20 czerwca 1947 roku do 22 sierpnia 1955). 19 maja 1956 roku darowano mu karę utraty praw honorowych i utraty mienia. 13 lipca 1956 roku Sąd Wojewódzki w Krakowie w ramach odwilży zwolnił go z odbywania reszty kary. Został zwolniony z więzienia trzy dni później.
Po 1956 r.
Stanisław Szuro po wyjściu z więzienia ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracował w bursach akademickich i szkołach średnich, m.in. w Liceum Ogólnokształcącym Zakonu Pijarów im. Stanisława Konarskiego w Krakowie, Niższym Seminarium Duchownym Ojców Franciszkanów w Wieliczce. 22 lutego 1994 roku został zrehabilitowany. Był prezesem Oddziału Krakowskiego Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski w 2008[2].
Pod koniec życia uczestniczył w spotkaniach w instytucjach kultury i nauki Krakowa i Wieliczki. Wygłaszał na nich prelekcje na różne tematy historyczne w większości dotyczące polskich konfliktów zbrojnych w XIX i XX wieku. Często był zapraszany przez Muzeum Armii Krajowej w Krakowie. Jego wykłady cieszyły się popularnością na serwisie YouTube. Łącznie jego filmy wyświetlono ponad 51 tysięcy razy.
Został członkiem Kapituły Honorowej Nagrody im. Danuty Siedzikówny „Inki”[3]. W 2015 został laureatem nagrody honorowej „Świadek Historii” przyznanej przez Instytut Pamięci Narodowej[4].
Minister obrony narodowej Antoni Macierewicz decyzją nr 2638 z 2 sierpnia 2017 mianował kapitana nie podlegającego obowiązkowi służby wojskowej Stanisława Szuro s. Jana na stopień majora[5][6].
W 2018 roku wydał, wraz z synem Janem, wspomnienia biograficzne zatytułowane „I tak będę żył”[7].
Zmarł 17 listopada 2020 w miesiąc po 100. urodzinach. 2 grudnia został pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera SDELTA, rząd wschodni, miejsce 2)[8][9].
Pośmiertnie został awansowany do stopnia podpułkownika[10].
Przypisy
- ↑ Zmarł stuletni mjr Stanisław Szuro. krakow.gosc.pl. [dostęp 2020-11-17]. (pol.).
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 95, poz. 817.
- ↑ Nagroda im. Danuty Siedzikówny „Inki” za rok 2015. fundacjaak.pl. [dostęp 2015-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-24)].
- ↑ W Krakowie wręczono nagrody honorowe „Świadek Historii”. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2021-10-26]. (pol.).
- ↑ „Niezłomny” Stanisław Szuro – majorem.
- ↑ Kapitan Stanisław Szuro – Majorem ! Rajd historyczny.
- ↑ Stanisław Szuro, Jan Szuro, I tak będę żył, Wydawnictwo Miles, Kraków 2018, ISBN 978-83-8111-038-9.
- ↑ Ostatnie pożegnanie majora Stanisława Szuro. Tłumy na pogrzebie w Krakowie. dziennikpolski24.pl. [dostęp 2020-12-02].
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych, zck-krakow.pl [dostęp 2020-05-21].
- ↑ Instytut Gość Media, Ppłk Stanisław Szuro (1920-2020) spoczął na cmentarzu Rakowickim, krakow.gosc.pl, 2 grudnia 2020 [dostęp 2021-09-24].
Linki zewnętrzne
- Wybrane epizody Powstania Styczniowego - kpt. Stanisław Szuro. plockaprawica.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- Publicystyka Antysocjalistycznego Mazowsza. asme.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)]. www.asme.pl
- IPN Dane osoby z katalogu osób „rozpracowywanych”
- http://www.klub-generalagrota.pl/portal/kg/80/371/Spotkanie_Klubu_poswiecone_niemieckim_obozom_smierci_w_relacjach_swiadkow.html
Media użyte na tej stronie
Baretka: Brązowy "Krzyż Zasługi".
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
Baretka: Złoty Medal za Zasługi dla Obronności Kraju.
Baretka Medalu "Pro Memoria"
Baretka: Krzyż Oświęcimski
Baretka: Medal Rodła