Stanisław Tomiak

Stanisław Tomiak
Ilustracja
pułkownik piechoty pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

15 września 1894
Wolsztyn, Prowincja Poznańska, Królestwo Prus

Data i miejsce śmierci

8 maja 1975
Londyn, Wielka Brytania

Przebieg służby
Siły zbrojne

Kaiserstandarte.svg Armia Cesarstwa Niemieckiego
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Orzełek Wojsk Wielkopolskich.svg Armia Wielkopolska

Jednostki

58 Pułk Piechoty

Stanowiska

dowódca pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
powstanie wielkopolskie
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920-1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Stanisław Tomiak (ur. 15 września 1894 w Wolsztynie, zm. 8 maja 1975 w Londynie) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, powstaniec wielkopolski, uczestnik wojny z bolszewikami i II wojny światowej.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Walentego i Weroniki z Masznerów[1]. Za udział w strajku szkolnym został usunięty z wolsztyńskiego gimnazjum. Naukę kontynuował w Poznaniu, Fryburgu, Wrocławiu i Bydgoszczy. Od 13 stycznia 1915 roku brał udział w I wojnie światowej. 13 listopada 1916 roku został ciężko ranny w bitwie nad Sommą. Po wyleczeniu walczył w 6 baonie miotaczy min na froncie francuskim, włoskim i macedońskim. Następnie przydzielony został do górskiej kompanii miotaczy min na front w Serbii, Rumunii i na Kaukazie.

5 stycznia 1919 roku włączył się aktywnie do powstania wielkopolskiego, organizując kompanię wolsztyńską i przejmując jej dowództwo. Dowodził m.in. zdobyciem dworca kolejowego w Kopanicy, gdzie powstańcy zdobyli znaczne ilości sprzętu wojskowego i wzięli ok. 20 jeńców. Pod koniec stycznia dowodził skutecznie obroną Babimostu. 12 lutego jego zgrupowanie zmuszone zostało do opuszczenia Babimostu, podczas odwrotu został ranny. Za udział w tych walkach odznaczono go Orderem Virtuti Militari V klasy i mianowano podporucznikiem Wojska Polskiego. W wojnie z bolszewikami brał udział jako dowódca kompanii w 2 Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 56 Pułk Piechoty).

2 kwietnia 1929 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1929 roku i 13. lokatą w korpusie oficerów piechoty[2]. W lipcu tego roku został przeniesiony z 86 Pułku Piechoty w Mołodecznie do 24 Pułku Piechoty w Łucku na stanowisko kwatermistrza[3]. W październiku 1931 roku został przeniesiony do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej na stanowisko kwatermistrza[4]. W marcu 1932 roku został przesunięty ze stanowiska kwatermistrza na stanowisko dowódcy batalionu[5][6]. 24 stycznia 1934 roku został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 roku i 19. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7]. W kwietniu tego roku został przeniesiony do 3 Pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[8]. Od listopada 1938 roku był dowódcą 58 Pułku Piechoty w Poznaniu[9].

Na czele 58 Pułku Piechoty walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. W czasie bitwy nad Bzurą dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w oflagach: Hohnstein, Arns­walde i Doessel. Był organizatorem konspiracji obozowej.

Po wojnie osiedlił się z rodziną w Londynie, gdzie spisał i opublikował swoje wojenne wspomnienia.

Po śmierci jego prochy zostały zgodnie z ostatnią wolą złożone na Cmentarzu Parafialnym w rodzinnym Wolsztynie (kwatera 31-1-7)[10][11].

Z małżeństwa z Zofią Chyłkowską miał troje dzieci: Janusza Józefa (ur. 1924), Andrzeja (ur. 1927) oraz Marię Teresę (ur. 1930).

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Polak (red.) 1991 ↓, s. 153.
  2. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 3 kwietnia 1929 roku, s. 105.
  3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 191.
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 329.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 225.
  6. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 34, 803.
  7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 24 stycznia 1934 roku, s. 1.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 154.
  9. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 13, 615.
  10. Cmentarz Parafialny w Wolsztynie - wyszukiwarka, cmentarzwolsztyn.pl [dostęp 2021-06-03].
  11. Bohaterowie 1939, www.bohaterowie1939.pl [dostęp 2018-04-10].
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 18 lutego 1922 roku, s. 101.
  13. M.P. z 1932 r. nr 217, poz. 249 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  14. a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 34.
  15. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 8 października 1921 roku, s. 1427.
  16. M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411 „za zasługi w służbie wojskowej”.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Antoni. Czubiński, Bogusław. Polak: Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918–1919. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002. ISBN 83-7177-014-6 (biogram opracowany przez Zdzisława Kościańskiego).
  • Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

PL Epolet plk.svg
Naramiennik pułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
POL Krzyż Walecznych (1920) 2r BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920) nadany dwukrotnie.
Orzełek Wojsk Wielkopolskich.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Wielkopolskich wz. 1919
Stanisław Tomiak.jpg
Stanisław Tomiak (1894-1975) – Colonel of the Polish Army
Kaiserstandarte.svg

Standarte seiner Majestät des Deutschen Kaisers
„Die Standarte, 4 m im Quadrat, besteht aus goldgelber Seide und zeigt das eiserne Kreuz, belegt mit dem kleineren Wappen Sr. Majestät. In den Winkeln des Kreuzes erscheinen je eine Kaiserkrone und drei rotbewehrte, schwarze Adler. Auf dem Kreuz steht "GO TT MIT UNS 18 70". Sobald Se. Majestät sich an Bord eines Schiffes begibt, wird die Kaiserstandarte am Topp des Grossmastes gehisst und alle anderen Kommando- und Unterscheidungszeichen gestrichen“.(Ströhl: Deutsche Wappenrolle, S. 80)