Stanisław Tomiak

Stanisław Tomiak

pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	15 września 1894 Wolsztyn, Prowincja Poznańska, Królestwo Prus
Data i miejsce śmierci	8 maja 1975 Londyn, Wielka Brytania
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego Wojsko Polskie
Formacja	Armia Wielkopolska
Jednostki	58 Pułk Piechoty
Stanowiska	dowódca pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa powstanie wielkopolskie wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Stanisław Tomiak (ur. 15 września 1894 w Wolsztynie, zm. 8 maja 1975 w Londynie) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, powstaniec wielkopolski, uczestnik wojny z bolszewikami i II wojny światowej.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Walentego i Weroniki z Masznerów^[1]. Za udział w strajku szkolnym został usunięty z wolsztyńskiego gimnazjum. Naukę kontynuował w Poznaniu, Fryburgu, Wrocławiu i Bydgoszczy. Od 13 stycznia 1915 roku brał udział w I wojnie światowej. 13 listopada 1916 roku został ciężko ranny w bitwie nad Sommą. Po wyleczeniu walczył w 6 baonie miotaczy min na froncie francuskim, włoskim i macedońskim. Następnie przydzielony został do górskiej kompanii miotaczy min na front w Serbii, Rumunii i na Kaukazie.

5 stycznia 1919 roku włączył się aktywnie do powstania wielkopolskiego, organizując kompanię wolsztyńską i przejmując jej dowództwo. Dowodził m.in. zdobyciem dworca kolejowego w Kopanicy, gdzie powstańcy zdobyli znaczne ilości sprzętu wojskowego i wzięli ok. 20 jeńców. Pod koniec stycznia dowodził skutecznie obroną Babimostu. 12 lutego jego zgrupowanie zmuszone zostało do opuszczenia Babimostu, podczas odwrotu został ranny. Za udział w tych walkach odznaczono go Orderem Virtuti Militari V klasy i mianowano podporucznikiem Wojska Polskiego. W wojnie z bolszewikami brał udział jako dowódca kompanii w 2 Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 56 Pułk Piechoty).

2 kwietnia 1929 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1929 roku i 13. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[2]. W lipcu tego roku został przeniesiony z 86 Pułku Piechoty w Mołodecznie do 24 Pułku Piechoty w Łucku na stanowisko kwatermistrza^[3]. W październiku 1931 roku został przeniesiony do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej na stanowisko kwatermistrza^[4]. W marcu 1932 roku został przesunięty ze stanowiska kwatermistrza na stanowisko dowódcy batalionu^[5][6]. 24 stycznia 1934 roku został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 roku i 19. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[7]. W kwietniu tego roku został przeniesiony do 3 Pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[8]. Od listopada 1938 roku był dowódcą 58 Pułku Piechoty w Poznaniu^[9].

Na czele 58 Pułku Piechoty walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. W czasie bitwy nad Bzurą dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w oflagach: Hohnstein, Arns­walde i Doessel. Był organizatorem konspiracji obozowej.

Po wojnie osiedlił się z rodziną w Londynie, gdzie spisał i opublikował swoje wojenne wspomnienia.

Po śmierci jego prochy zostały zgodnie z ostatnią wolą złożone na Cmentarzu Parafialnym w rodzinnym Wolsztynie (kwatera 31-1-7)^[10][11].

Z małżeństwa z Zofią Chyłkowską miał troje dzieci: Janusza Józefa (ur. 1924), Andrzeja (ur. 1927) oraz Marię Teresę (ur. 1930).

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4729 (3 lutego 1922)^[12]
• Krzyż Niepodległości (17 września 1932)^[13]
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie^[14], po raz pierwszy 1921^[15])
• Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1937)^[16]
• Srebrny Krzyż Zasługi^[14]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Antoni. Czubiński, Bogusław. Polak: Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918–1919. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002. ISBN 83-7177-014-6 (biogram opracowany przez Zdzisława Kościańskiego).
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

Linki zewnętrzne

• Biogram Stanisława Tomiaka na stronie Powiatu Wolsztyńskiego