Stanisław Trojan

Stanisław Trojan

kpt. Stanisław Trojan
major piechoty
Data i miejsce urodzenia	9 lutego 1894 Rozbórz
Data i miejsce śmierci	9 kwietnia 1940 Katyń
Przebieg służby
Lata służby	1915–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie II RP
Jednostki	14 pułk piechoty Korpus Ochrony Pogranicza (kompania graniczna KOP „Olkowicze”) PKU Jarocin PKU Siedlce
Stanowiska	dowódca kompanii strzeleckiej dowódca kompanii granicznej kierownik referatu poborowego w PKU komendant PKU
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Podpis kpt. Stanisława Trojana.

Kadra oficerska 14 pułku piechoty w II połowie 1928 roku. Od prawej siedzą: kpt. Stanisław Pietrzyk, kpt. Emil Zawisza, mjr Julian Czubryt, ppłk lek. Ewaryst Wąsowski, ppłk Ignacy Misiąg, mjr Mikołaj Świderski, kpt. Stanisław Trojan, kpt. Ludwik Wlazełko i kpt. Józef Tkaczyk.

Szkoła podoficerska 14 pp w 1928 roku. W środku siedzi ppłk Ignacy Misiąg, na lewo od niego ppłk Franciszek Sudoł. Od prawej siedzą: ppor. Jan Herman, kpt. Stanisław Trojan, mjr Julian Czubryt, ks. kpt. Stanisław Murasik, mjr Mikołaj Świderski, mjr NN.

Korpus oficerski 14 pp w I kwartale 1930. W I rzędzie siedzą od lewej: kpt. Emil Zawisza, ks. kpt. Antoni Kosiba, mjr Aleksander Zabłocki, mjr Stanisław Pietrzyk, mjr Mikołaj Świderski, płk Ignacy Misiąg, ppłk Franciszek Sudoł, mjr Aleksander Fiszer, kpt. Józef Tkaczyk i kpt. Stanisław Trojan.

Stanisław Ignacy Trojan (ur. 9 lutego 1894 w Rozbórzu, zm. 9 kwietnia 1940 w Katyniu) – major piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Stanisław Ignacy Trojan urodził się w dniu 9 lutego 1894 roku w miejscowości Rozbórz w ówczesnym powiecie przeworskim, jako syn Kacpra (Kaspra) i Franciszki z domu Napierkowskiej. Od 1906 roku kształcił się w C. K. Gimnazjum w Jarosławiu. Będąc w VII klasie wystąpił ze szkoły w dniu 14 maja 1914 r. (w jego klasie naukę pobierał również Stefan Mossor)^[1].

W dniu 15 czerwca 1915 roku został wcielony do batalionu zapasowego c. i k. 90 pułku piechoty. Z dniem 1 stycznia 1917 roku został mianowany podporucznikiem rezerwy piechoty. Jego oddziałem macierzystym był nadal c. i k. 90 pułk piechoty^[2].

Służba w 14 pułku piechoty

Do odrodzonego Wojska Polskiego wstąpił w dniu 1 listopada 1918 roku i rozpoczął pełnienie służby w 14 pułku piechoty, a z dniem 24 grudnia 1918 r. został dowódcą 3 plutonu w 9 kompanii tegoż pułku. W dniu 1 grudnia 1919 r. Stanisław Trojan mianowany został na stopień porucznika^[3]. Dekretem Naczelnego Wodza Wojsk Polskich^[a], jako oficer byłej armii austro-węgierskiej, został przyjęty do Wojska Polskiego z dniem 1 listopada 1918 r., z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika (starszeństwo z dniem 1 stycznia 1917 r.) oraz zaliczeniem do 1 Rezerwy (z powołaniem do służby czynnej na czas aż do demobilizacji)^[4]. Z tym samym dniem, rozkazem Naczelnego Dowództwa Wojsk Polskich^[b], otrzymał przydział służbowy do 14 pułku piechoty w Jarosławiu^[5]. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej, za wykazane podczas walk męstwo odznaczony został Krzyżem Walecznych^[6]. Na dzień 1 czerwca 1921 roku, pozostając nadal w randze porucznika^[7], pełnił wciąż służbę w 14 pułku piechoty^[8].

Dekretem Naczelnika Państwa i Wodza Naczelnego z dnia 3 maja 1922 r. (dekret L. 19400/O.V.) został zweryfikowany w stopniu kapitana, ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1857. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[9]. We włocławskim 14 pułku piechoty^[c] służył do marca 1931 roku^[10][11][12] zajmując w roku 1923 – 1712. lokatę wśród kapitanów korpusu piechoty^[13]. W roku 1924 była to już 1231. lokata wśród kapitanów piechoty^[14], a w 1928 roku Stanisław Trojan zajmował 723. lokatę pośród kapitanów korpusu oficerów piechoty^[15].

Z dniem 1 sierpnia 1930 roku został powołany^[d] na XVI 4-miesięczny kurs unitarny w rembertowskim Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia (późniejszym Centrum Wyszkolenia Piechoty)^[16][e]. Na dzień 16 września 1930 r. (w trakcie odbywania szkolenia) piastował stanowisko dowódcy kompanii szkolnej i strzeleckiej 14 pp^[17]. W roku 1930 zajmował już 440. lokatę na liście starszeństwa kapitanów piechoty (była to zarówno lokata łączna jak i lokata w starszeństwie)^[18]. W tym samym roku odbył również 1-miesięczny kurs dowódców kompanii w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia^[19].

W sporządzonym na przełomie 1926 i 1927 roku przez Szefa Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych płk. Szt. Gen. Józefa Zamorskiego „Wykazie imiennym poruczników i kapitanów – dowódców kompanii i baonów na froncie” – zaliczono kpt. Trojanowi 13-miesięczny okres dowodzenia kompanią (czas dowodzenia oddziałami bojowymi na froncie obliczano od dnia 1 czerwca 1919 r. do dnia 1 marca 1921 r.)^[20].

Służba w Korpusie Ochrony Pogranicza^[f]

W marcu 1931 r. został przeniesiony^[g] do Korpusu Ochrony Pogranicza, co zostało ogłoszone w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych z dnia 26 marca 1931 r.^[21] oraz w rozkazie dziennym 14 pułku piechoty Nr 46 z dnia 28 lutego 1931 roku^[22]. Na mocy rozkazu dziennego pułku KOP „Wilejka” Nr 4/31 został wyznaczony, z dniem 9 marca 1931 roku, na stanowisko dowódcy 1 kompanii granicznej „Olkowicze”^[h] (wchodzącej w skład batalionu KOP „Budsław”). Rozkazem Dowództwa KOP Nr 20 z dnia 8 maja 1931 roku potwierdzono jego przydzielenie do batalionu „Budsław”. Kompanią graniczną „Olkowicze” dowodził do dnia 9 czerwca 1931 roku. Na mocy zarządzenia B.P.L. 9388-I-31 wydanego przez Ministra Spraw Wojskowych^[i] – marszałka Józefa Piłsudskiego – został następnie przeniesiony, bez prawa do należności za przesiedlenie, do Powiatowej Komendy Uzupełnień w Jarocinie^[23], w której, z dniem 10 czerwca 1931 roku, objął stanowisko kierownika II referatu poborowego.

Dalsza służba w Wojsku Polskim

Na stanowisku kierownika II referatu poborowego PKU Jarocin pozostawał do połowy 1935 roku. Pełniąc służbę w PKU Jarocin^[24] zajmował w roku 1932 – 320. lokatę na liście starszeństwa kapitanów piechoty^[25]. Na dzień 1 lipca 1933 r. była to już 307. lokata wśród kapitanów piechoty^[26], a w dniu 5 czerwca 1935 roku kapitan Trojan zajmował 262. lokatę pośród wszystkich kapitanów korpusu piechoty^[27].

Zarządzeniem Kierownika Ministerstwa Spraw Wojskowych gen. bryg. Tadeusza Kasprzyckiego opublikowanym w dniu 31 sierpnia 1935 r., kapitan Stanisław Trojan został przeniesiony, w korpusie oficerów piechoty, z PKU Jarocin na stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień w Siedlcach^[28], przemianowanej z dniem 17 marca 1939 r. na Komendę Rejonu Uzupełnień Siedlce^[29] (podległą Dowództwu Okręgu Korpusu Nr IX).

Na stopień majora awansowany został ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 roku i 10. lokatą w korpusie oficerów administracji^[30]. Na dzień 23 marca zajmował 11. lokatę wśród majorów administracji w swoim starszeństwie^[31] i nadal piastował stanowisko komendanta KRU Siedlce^[29].

W kampanii wrześniowej wziął udział w szeregach siedleckiego 22 pułku piechoty. Po agresji ZSRR na Polskę dostał się w Kowlu, w bliżej nieznanych okolicznościach, do sowieckiej niewoli. Więziony był następnie w obozie kozielskim i 9 kwietnia 1940 r.^[j] zamordowany w Katyniu^[32].

Rodzina

Stanisław Trojan był żonaty z Anielą Gawłowską (ślub wzięli 17 marca 1934 r. w kościele garnizonowym w Kaliszu), z którą miał córki Halinę i Wandę oraz syna Henryka^[3][33].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Walecznych^[12]
• Złoty Krzyż Zasługi^[31]
• Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[34][25]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[35]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[35]
• Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 r. (pośmiertnie, 1 stycznia 1986)^[36]
• Odznaka pamiątkowa „Orlęta”^[35]
• Odznaka pamiątkowa „Za Wołyń” (Odznaka pamiątkowa „Styr-Horyń-Słucz”)^[37]

Upamiętnienie

Minister Obrony Narodowej decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 r. awansował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika^[38]. Awans został ogłoszony w dniu 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W dniu 10 kwietnia 2010 roku przed Biblioteką Główną Akademii Podlaskiej w Siedlcach został zasadzony przez władze miasta katyński Dąb Pamięci honorujący ppłk. Stanisława Trojana^[3].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jarosławiu za rok szkolny 1914. Fundusz Narodowy. Jarosław, 1914. [dostęp 2017-09-24].
• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918.
• Dzienniki Rozkazów Wojskowych z lat 1918–1937. [dostęp 2017-10-20].
• Rocznik oficerski 1923. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1923. [dostęp 2017-09-23].
• Rocznik oficerski 1924. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1924. [dostęp 2017-09-23].
• Rocznik oficerski 1928. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1928. [dostęp 2017-09-23].
• Rocznik oficerski 1932. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1932. [dostęp 2017-09-23].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922: załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 1922 r.. Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1922. [dostęp 2017-09-23].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty opublikowana w „Przeglądzie Piechoty”. Zeszyt 8, sierpień 1930 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930. [dostęp 2017-09-23].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty: dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. 1 lipca 1933 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1933. [dostęp 2017-09-23].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty: dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. 5 czerwiec 1935 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1935. [dostęp 2017-09-23].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921: dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z dnia 24 września 1921 r.. Zbiory Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie – spis zamieszczony na stronie Małopolskiego Towarzystwa Genealogicznego, 1921. [dostęp 2017-09-23].
• Zbiory Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Wykazy imienne kapitanów – dowódców kompanii i baonów na froncie – 1926/27 – część I; sygnatura 701/1/121 s. 356 poz. 492. [dostęp 2017-12-10].
• Jednodniówka 14 Pułku Piechoty w 16 rocznicę powstania: 1918-27 października 1934.. Włocławek, 1934. [dostęp 2017-10-25].
• Tadeusz Kryska-Karski: Straty korpusu oficerskiego 1939–1945. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1996. ISBN 0-85065-252-9.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w wojsku polskim 1935–1939. Warszawa: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 978-83-7188-691-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Zdzisław Ciesielski: Dzieje 14 Pułku Piechoty w latach 1918–1939. Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2008. ISBN 978-83-7441-937-6.
• Przemysław Dymek: Toruńska Dywizja. 4 Dywizja Piechoty 1921-1939. Oświęcim: Wyd. Napoleon V, 2015. ISBN 978-83-7889-202-1.
• Tomasz Wąsik: Stanisław Ignacy Trojan. W: Włocławski Słownik Biograficzny pod redakcją Stanisława Kunikowskiego. Tom IX. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2021. ISBN 978-83-60150-82-5.
• Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. Zarządzenie Kierownika Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2017-09-23].
• Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej.. Muzeum Wojska Polskiego. [dostęp 2018-05-23].
• portal Tygodnik Siedlecki. Dąb Pamięci i tablica upamiętniająca podpułkownika Stanisława Trojana.. [dostęp 2017-09-23].
• Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie – decyzja nie ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON. Portal Policja.pl – Katyń – lista osób zamordowanych mianowanych pośmiertnie na wyższe stopnie, poz. 757. [dostęp 2017-09-23].
• Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Zarządzenie Ministra Spraw Wojskowych Nr 1/86 z 1 stycznia 1986 r.. [dostęp 2022-06-22].