Stanisław Ujejski

Stanisław Ujejski

generał brygady obserwator
Data i miejsce urodzenia	14 listopada 1891 Ropczyce, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	31 marca 1981 Toronto, Kanada
Przebieg służby
Siły zbrojne	Cesarsko-królewska Obrona Krajowa Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego RAF
Jednostki	pułk strzelców konnych Nr 1 2 pułk lotniczy dywizjon 305
Stanowiska	generalny inspektor PSP
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II wojna światowa
Odznaczenia

Stanisław Ujejski (ur. 14 listopada 1891 w Ropczycach, zm. 31 marca 1981 w Toronto) – generał brygady obserwator Wojska Polskiego.

Życiorys

Maturę zdał w 1908 roku w Wyższej Szkole Realnej w Krakowie, a następnie studiował na Politechnice w Bernie w Szwajcarii^[1][2]. Podczas I wojny światowej był powołany do cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej. W ewidencji wojskowej figurował jako „Stanislaus Ritter von Ujejski”. 1 stycznia 1916 został mianowany podporucznikiem rezerwy kawalerii. W 1917 jego oddziałem macierzystym był pułk strzelców konnych Nr 1^[3]. W kwietniu 1918 został słuchaczem Szkoły Lotniczej, a później odbywał służbę w wojskach balonowych^[1].

8 listopada 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego i otrzymał stopień porucznika^[4]. W 1919 ukończył kurs w Wojennej Szkole Sztabu Generalnego, a po jej ukończeniu będąc oficerem dyplomowanym w latach 1919–1920 służył w Oddziale Operacyjnym Naczelnego Dowództwa i w Sztabie Naczelnego Wodza. Ukończył w okresie 1922–1923 Kurs Doszkolenia Szkoły Sztabu Generalnego^[5]. W 1926 brał udział w konferencji rozbrojeniowej w Genewie jako ekspert ds. lotnictwa. Był przydzielony do 2 pułku lotniczego. W Wyższej Szkole Wojennej był wykładowcą taktyki lotnictwa. Szef wydziału i pierwszy zastępca szefa Departamentu Lotnictwa MSWojsk. Z dniem 3 stycznia 1929 roku został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie na stanowisko komendanta^[6][7]. W kwietniu 1933 roku został mianowany dowódcą 3 Grupy Lotniczej w Krakowie^[8]. W listopadzie 1935 roku został przeniesiony na stanowisko dowódcy 1 Grupy Lotniczej w Warszawie. 14 grudnia 1937 roku został szefem Sztabu Lotniczego przy Sztabie Głównym^[9].

Marian Kukiel, Władysław Sikorski, Tadeusz Klimecki i Stanislaw Ujejski 1942

W czasie kampanii wrześniowej szef sztabu naczelnego dowódcy lotnictwa i OPL^[1]. Po zakończeniu działań wojennych przedostał się przez Rumunię do Francji. Od marca do lipca 1940 zastępca dowódcy Polskich Sił Powietrznych, posiadał numer służbowy RAF P-1471. Od 18 lipca do 19 września 1943 Generalny Inspektor PSP^[1]. Otrzymał przydział do dywizjonu 305^[10].

Wyjechał po demobilizacji do Kanady. Początkowo był urzędnikiem w firmie ortopedycznej, potem wraz z żoną prowadził sklep żywnościowy w Toronto^[11][12]. Tam też zmarł^[13].

W dniu 28 sierpnia 2014 podczas uroczystych obchodów Święta Lotnictwa Polskiego z asystą honorową Kompanii Reprezentacyjnej i Orkiestry Reprezentacyjnej Sił Powietrznych złożono urnę z prochami gen. Stanisława Ujejskiego w kolumbarium Katedry polowej Wojska Polskiego w Warszawie^[14].

Awanse

• porucznik – 8 listopada 1918 roku
• major – zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 23. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych
• podpułkownik – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 7. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych
• pułkownik – 18 lutego 1930 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 1. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych
• generał brygady – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 15. lokatą w korpusie generałów^[15]

Ordery i odznaczenia

Brytyjski wojskowy Order Łaźni II kl. nadany gen. S. Ujejskiemu w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[15][16]
• Złoty Krzyż Zasługi^[15][16]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[16]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[16]
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę^[16]
• Komandor z Gwiazdą Orderu Łaźni (Wielka Brytania)
• Komandor Orderu św. Sawy (Jugosławia, 1931)^[16][17]
• Oficer Orderu Legii Honorowej ^[16] (Francja, 1931)^[18]
• Oficer Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja)^[16]
• Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)^[16]
• Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)
• Srebrny Medal Waleczności 2 klasy (Austro-Węgry)
• finlandzka Odznaka Lotnicza (1929)^[19]
• włoska Odznaka Obserwatora^[20]

Upamiętnienie

W 1990 został wybity medal z podobizną gen. bryg. pil. Stanisława Ujejskiego o treści Bitwa o Wielką Brytanię 1940–1990, wydany przez Mennicę Państwową, a zaprojektowany przez Andrzeja Nowakowskiego^[21].

Przypisy

Bibliografia

• Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1923. [dostęp 2017-02-22].
• Rocznik Oficerski 1932. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1932. [dostęp 2017-02-22].
• Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 832. ISBN 83-211-1096-7.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.