Stanisław Ujejski

Stanisław Ujejski
Ilustracja
generał brygady obserwator generał brygady obserwator
Data i miejsce urodzenia

14 listopada 1891
Ropczyce, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

31 marca 1981
Toronto, Kanada

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Cesarsko-królewska Obrona Krajowa
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Poland badge.jpg Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Roundel of Poland (1921–1993).svg Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF roundel.svg RAF

Jednostki

pułk strzelców konnych Nr 1
2 pułk lotniczy
dywizjon 305

Stanowiska

generalny inspektor PSP

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Brązowy za Długoletnią Służbę Komandor Orderu Świętego Sawy Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order Lwa Białego IV Klasy (Czechy) Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii Medal Waleczności (Austro-Węgry)

Stanisław Ujejski (ur. 14 listopada 1891 w Ropczycach, zm. 31 marca 1981 w Toronto) – generał brygady obserwator Wojska Polskiego.

Życiorys

Maturę zdał w 1908 roku w Wyższej Szkole Realnej w Krakowie, a następnie studiował na Politechnice w Bernie w Szwajcarii[1][2]. Podczas I wojny światowej był powołany do cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej. W ewidencji wojskowej figurował jako „Stanislaus Ritter von Ujejski”. 1 stycznia 1916 został mianowany podporucznikiem rezerwy kawalerii. W 1917 jego oddziałem macierzystym był pułk strzelców konnych Nr 1[3]. W kwietniu 1918 został słuchaczem Szkoły Lotniczej, a później odbywał służbę w wojskach balonowych[1].

8 listopada 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego i otrzymał stopień porucznika[4]. W 1919 ukończył kurs w Wojennej Szkole Sztabu Generalnego, a po jej ukończeniu będąc oficerem dyplomowanym w latach 1919–1920 służył w Oddziale Operacyjnym Naczelnego Dowództwa i w Sztabie Naczelnego Wodza. Ukończył w okresie 1922–1923 Kurs Doszkolenia Szkoły Sztabu Generalnego[5]. W 1926 brał udział w konferencji rozbrojeniowej w Genewie jako ekspert ds. lotnictwa. Był przydzielony do 2 pułku lotniczego. W Wyższej Szkole Wojennej był wykładowcą taktyki lotnictwa. Szef wydziału i pierwszy zastępca szefa Departamentu Lotnictwa MSWojsk. Z dniem 3 stycznia 1929 roku został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie na stanowisko komendanta[6][7]. W kwietniu 1933 roku został mianowany dowódcą 3 Grupy Lotniczej w Krakowie[8]. W listopadzie 1935 roku został przeniesiony na stanowisko dowódcy 1 Grupy Lotniczej w Warszawie. 14 grudnia 1937 roku został szefem Sztabu Lotniczego przy Sztabie Głównym[9].

W czasie kampanii wrześniowej szef sztabu naczelnego dowódcy lotnictwa i OPL[1]. Po zakończeniu działań wojennych przedostał się przez Rumunię do Francji. Od marca do lipca 1940 zastępca dowódcy Polskich Sił Powietrznych, posiadał numer służbowy RAF P-1471. Od 18 lipca do 19 września 1943 Generalny Inspektor PSP[1]. Otrzymał przydział do dywizjonu 305[10].

Wyjechał po demobilizacji do Kanady. Początkowo był urzędnikiem w firmie ortopedycznej, potem wraz z żoną prowadził sklep żywnościowy w Toronto[11][12]. Tam też zmarł[13].

W dniu 28 sierpnia 2014 podczas uroczystych obchodów Święta Lotnictwa Polskiego z asystą honorową Kompanii Reprezentacyjnej i Orkiestry Reprezentacyjnej Sił Powietrznych złożono urnę z prochami gen. Stanisława Ujejskiego w kolumbarium Katedry polowej Wojska Polskiego w Warszawie[14].

Awanse

  • porucznik – 8 listopada 1918 roku
  • major – zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 23. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych
  • podpułkownik – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 7. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych
  • pułkownik – 18 lutego 1930 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 1. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych
  • generał brygady – ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 15. lokatą w korpusie generałów[15]

Ordery i odznaczenia

Brytyjski wojskowy Order Łaźni II kl. nadany gen. S. Ujejskiemu w zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

Upamiętnienie

W 1990 został wybity medal z podobizną gen. bryg. pil. Stanisława Ujejskiego o treści Bitwa o Wielką Brytanię 1940–1990, wydany przez Mennicę Państwową, a zaprojektowany przez Andrzeja Nowakowskiego[21].

Przypisy

  1. a b c d Jurga 1990 ↓, s. 832.
  2. Grzegorz Małachowski (red.): W Krakowie przy Studenckiej: Księga Pamiątkowa wydana z okazji Jubileuszu 130-lecia V Liceum Ogólnokształcacego im. A. Witkowskiego w Krakowie. 1871–2001. Kraków: Oficyna Wydawnicza TEXT, 2001, s. 227. ISBN 83-88934-02-3.
  3. Lista starszeństwa c. k. Obrony Krajowej i Żandarmerii 1918 ↓, s. 413, 424.
  4. Stanisław Ujejski. „Skrzydlata Polska”. 22/1966, s. 18, 29 maja 1966. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
  5. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 932, 943.
  6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 27.
  7. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 227, 818.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 79.
  9. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 425.
  10. Krzystek 2012 ↓, s. 587.
  11. Włodzimierz Nikitenko: Włóczędzy w generalskich mundurach. Historia.org.pl., 23 września 2014. [dostęp 2016-11-01]. (pol.).
  12. Piotr Stawecki, Generałowie polscy. Zarys portretu zbiorowego 1776–1945 Bellona Warszawa 2010, s. 162.
  13. Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012, s. 587. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
  14. Artur Goławski: Najbardziej lotniczy dzień w roku. lotniczapolska.pl, 29 sierpnia 2014. [dostęp 2017-03-21]. (pol.).
  15. a b c Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 6.
  16. a b c d e f g h i Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 326. [dostęp 2021-08-11].
  17. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 2 z 1931 r., s. 67.
  18. Odznaczenie pułkownika Rayskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 208 z 10 września 1931. 
  19. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 367.
  20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928 roku.
  21. Andrzej Romaniak: Medale, medaliony, plakiety. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2005, s. 105. ISBN 83-919305-8-0.

Bibliografia

  • Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918.
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
  • Rocznik Oficerski 1923. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1923. [dostęp 2017-02-22].
  • Rocznik Oficerski 1932. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1932. [dostęp 2017-02-22].
  • Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 832. ISBN 83-211-1096-7.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.

Media użyte na tej stronie

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Poland badge.jpg
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Roundel of Poland (1921-1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of Poland (1921–1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
RAF roundel.svg
Royal Air Force Roundel
POL Medal Za Długoletnią Służbę Brązowy BAR.svg
Baretka: Brązowy Medal za Długoletnią Służbę
Order of the Bath (ribbon).svg
Autor: Image sourced from 'Medals of the World' website: http://www.medals.org.uk/index.htm, Licencja: CC BY 2.5
Ribbon of the Order of the Bath
CZE Rad Bileho Lva 4 tridy BAR.svg
Baretka:
  • Order Białego Lwa IV Klasy – Republika Czeska (od 1994);
  • Order Białego Lwa IV Klasy – Czeska i Słowacka Republika Federalna (1990-1992);
  • Order Białego Lwa IV Klasy – Czechosłowacja (1922-1961).
Signum laudis2.gif
Baretka Signum laudis
Naramiennik General Brygady lotn.svg
Naramiennik "Generała brygady" Sił Powietrznych RP (OF-7).
Order of the Bath UK ribbon.svg
Autor: Image sourced from 'Medals of the World' website: http://www.medals.org.uk/index.htm, Licencja: CC BY 2.5
Ribbon of the Order of the Bath
Stanisław Ujejski.jpg
Gen. Stanisław Ujejski - inspektor generalny Polskich Sił Powietrznych
Knight Commander of the Order of the Bath in military division awarded to gen. Stanislaw Ujejski.jpg
Autor: Jakubkaja, Licencja: CC BY-SA 4.0
Brytyjski wojskowy Order Łaźni II kl. nadany gen. Stanisławowi Ujejskiemu – zbiory w kolekcji Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
ROM Order of the Star of Romania 1877 Officer BAR.svg
Baretka: Order Gwiazdy Rumunii (model 1877) – Oficer – Księstwo i Królestwo Rumunii.
AUT KuK Kriegsbande BAR.svg
Baretka: Wstążka Wojenna (Kriegsbande) dla odznaczeń austro-węgierskich (m.in.: Militär-Verdienstkreuz; Militär-Verdienstmedaille (Signum Laudis); Franz-Joseph-Orden; Tapferkeitsmedaille).
SRB-SHS-YUG Orden Svetog Save Komandir BAR.svg
Baretka: Order Świętego Sawy – Komandor – Królestwo Serbii / Królestwo SHS / Królestwo Jugosławii.