Stanisław Wałach

Stanisław Wałach
Zdzich
Ilustracja
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

30 kwietnia 1919
Żarki, Polska

Data śmierci

12 stycznia 1999

Przebieg służby
Lata służby

1942-1976

Formacja

Orl.jpg Gwardia Ludowa
Orl.jpg Armia Ludowa
Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego
Milicja Obywatelska
Służba Bezpieczeństwa

Jednostki

Oddział GL/AL im. Jarosława Dąbrowskiego

Stanowiska

dowódca okręgu AL

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Późniejsza praca

Prezes Gwardyjskiego Towarzystwa Sportowego „Wisła” Kraków

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Order Krzyża Grunwaldu III klasy Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1943–1989) Krzyż Partyzancki Srebrny Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 40-lecia Polski Ludowej Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
Stanisław Wałach
Data i miejsce urodzenia

30 kwietnia 1919
Żarki

Data śmierci

12 stycznia 1999

Kierownik Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Kielcach (p.o.)
Okres

od 1 listopada 1954
do 1 stycznia 1955

Stanisław Wałach[a] ps. „Zdzich” (ur. 30 kwietnia 1919 w Żarkach, zm. 12 stycznia 1999) – uczestnik II wojny światowej w szeregach Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, oficer Milicji Obywatelskiej i aparatu bezpieczeństwa PRL, członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[1], publicysta.

Życiorys

Syn Szczepana i Julii. Od jesieni 1942 partyzant oddziału GL im. Jarosława Dąbrowskiego dowodzonego przez Stanisława Barana. Od 1943 członek byczyńskiej grupy wypadowej, uczestniczył w akcjach kolejowych, m.in. w nocy z 24 na 25 listopada 1943 kierował wykolejeniem transportu wojskowego na odcinku Ciężkowice-Balin. Od 27 stycznia 1945 był zastępcą szefa, a od 20 kwietnia szefem Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Chrzanowie, od 1 lutego 1946 pełnił funkcję szefa PUBP w Limanowej, od 1 kwietnia 1947 szefa PUBP w Nowym Sączu. 1 września 1948 został naczelnikiem Wydziału III Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie, a 1 maja 1952 inspektorem przy kierownictwie WUBP w Krakowie. Od 24 listopada 1952 był słuchaczem Kursu Aktywu Kierowniczego przy MBP, od 12 sierpnia 1953 w dyspozycji dyrektora Departamentu Kadr MBP. Od 15 sierpnia 1953 był zastępcą szefa WUBP w Kielcach, od 1 listopada 1954 został p.o. szefa WUBP w Kielcach.

1 stycznia 1955 został zastępcą i p.o. kierownika WUdsBP w Kielcach, a od 1 grudnia 1955 szefem WUdsBP w Kielcach, od 22 listopada 1956 w dyspozycji dyrektora Departamentu Kadr i Szkolenia KdsBP. Od 16 stycznia 1957 zastępca komendanta wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej ds. Służby Bezpieczeństwa w Białymstoku, od 1 sierpnia 1959 II zastępca komendanta wojewódzkiego MO ds. SB w Krakowie, od 15 marca 1969 I zastępca komendanta wojewódzkiego ds. SB w Krakowie, od 3 września 1974 w dyspozycji dyrektora Departamentu Kadr SB Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Zwolniony z resortu 15 lutego 1976.

Autor trzech książek pt. "Był w Polsce czas”, "Partyzanckie noce"[2] i "Świadectwo tamtym dniom” wydanych w 1969, 1970 i 1976 r. ukazujących walkę o władzę w powojennej Polsce między komunistami a podziemiem zbrojnym[3][4].

Opinia wielu polskich komunistów o członkach polskiego podziemia zbrojnego różniła się od ich oceny wydanej przez Stanisława Wałacha, cyt.

Naszymi przeciwnikami byli ludzie niewątpliwie twardzi, zahartowani w walce i zmaganiach z przeciwnościami, odporni psychicznie i niebezpieczni, przebiegli, niekiedy z cenzusami. W argumentacji propagandowej nie ukazywali jednak szerszych horyzontów. Należeli do kategorii ludzi czynu i zadowalało ich monotonne wieszczenie, że walczą za Boga i Ojczyznę, a przeciw Żydom i komunistom.

[5].

W latach 1971–1974 był prezesem Gwardyjskiego Towarzystwa Sportowego „Wisła” Kraków. Jego siostra Bronisława była żoną ministra spraw wewnętrznych PRL Franciszka Szlachcica[6].

Odznaczenia

i inne

Uwagi

  1. Znany także jako Stanisław Zdich-Wałach.

Przypisy

  1. Ryszard Terlecki, Tarcza i miecz komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944-1990, Kraków 2007, s. 370.
  2. https://www.antykwariat.waw.pl/ksiazka,1006150/stanislaw_walach_partyzanckie_noce,121952.html
  3. Stanisław Wałach, Był w Polsce czas, Kraków 1969.
  4. Stanisław Wałach, Świadectwo tamtym dniom, Kraków 1969.
  5. Świadectwo tamtym dniom 1974 ↓, s. 220.
  6. of Scientific Institutes – Franciszek Szlachcic (1920–1990) – przyczynek do biografii „supergliny”, rcin.org.pl [dostęp 2017-11-26] (ang.).
  7. https://2.bp.blogspot.com/-2ySCpi0SgIg/WLSZtAXr0AI/AAAAAAAAdiw/ZuEgdh4xD50G71SPqIxzLHfjYfcPnQivACLcB/s1600/stanis%25C5%2582aw%2Bwa%25C5%2582ach.jpg
  8. Dziennik Polski, rok XXV, nr 171 (7907), s. 2.
  9. Monitor Polski, nr 29, 1947.

Bibliografia

  • Wojciech Frazik, Filip Musiał, Mateusz Szpytma, Twarze krakowskiej bezpieki. Obsada stanowisk kierowniczych Urzędów Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa w Krakowie., Kraków 2006, s. 382–383. ISBN 83-89122-09-X.
  • Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945, Warszawa 1971.
  • Aleksander Mazur, Order Krzyża Grunwaldu 1943-1985, Warszawa 1988.
  • Stanisław Wałach: Świadectwo tamtym dniom. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1974.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Order Krzyża Grunwaldu 3 Klasy BAR.svg
Baretka: Order Krzyża Grunwaldu III klasy
POL Krzyż Partyzancki BAR.svg
Baretka: Krzyż Partyzancki
POL Medal 40-lecia Polski Ludowej BAR.svg
Baretka: Medal 40-lecia Polski Ludowej
POL Medal Zwycięstwa i Wolności BAR.svg
Baretka: Złoty Medal Zwycięstwa i Wolności
POL Złoty Medal za Zasługi dla Obronności Kraju BAR.svg
Baretka: Złoty Medal za Zasługi dla Obronności Kraju.
POL Srebrny Medal za Zasługi dla Obronności Kraju BAR.svg
Baretka: Srebrny Medal "za Zasługi dla Obronności Kraju".
Orl.jpg
Autor: Marek Ruszczyc, Licencja: CC BY-SA 4.0
Orzełek Gwardii i Armii Ludowej
POL Medal 30-lecia Polski Ludowej BAR.svg
Baretka: Medal 30-lecia Polski Ludowej
Stanisław Wałach.jpg
Stanisław Wałach (1919-1999) – Colonel of communist Public Security, partisan of communist Armia Ludowa
POL Srebrny Medal Zasłużonym na Polu Chwały BAR.svg
Baretka: Srebrny Medal Zasłużonym na Polu Chwały