Stanisław Wałach

Stanisław Wałach

Zdzich

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	30 kwietnia 1919 Żarki, Polska
Data śmierci	12 stycznia 1999
Przebieg służby
Lata służby	1942-1976
Formacja	Gwardia Ludowa Armia Ludowa Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego Milicja Obywatelska Służba Bezpieczeństwa
Jednostki	Oddział GL/AL im. Jarosława Dąbrowskiego
Stanowiska	dowódca okręgu AL
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Późniejsza praca	Prezes Gwardyjskiego Towarzystwa Sportowego „Wisła” Kraków
Odznaczenia

Stanisław Wałach^[a] ps. „Zdzich” (ur. 30 kwietnia 1919 w Żarkach, zm. 12 stycznia 1999) – uczestnik II wojny światowej w szeregach Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, oficer Milicji Obywatelskiej i aparatu bezpieczeństwa PRL, członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej^[1], publicysta.

Życiorys

Syn Szczepana i Julii. Od jesieni 1942 partyzant oddziału GL im. Jarosława Dąbrowskiego dowodzonego przez Stanisława Barana. Od 1943 członek byczyńskiej grupy wypadowej, uczestniczył w akcjach kolejowych, m.in. w nocy z 24 na 25 listopada 1943 kierował wykolejeniem transportu wojskowego na odcinku Ciężkowice-Balin. Od 27 stycznia 1945 był zastępcą szefa, a od 20 kwietnia szefem Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Chrzanowie, od 1 lutego 1946 pełnił funkcję szefa PUBP w Limanowej, od 1 kwietnia 1947 szefa PUBP w Nowym Sączu. 1 września 1948 został naczelnikiem Wydziału III Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie, a 1 maja 1952 inspektorem przy kierownictwie WUBP w Krakowie. Od 24 listopada 1952 był słuchaczem Kursu Aktywu Kierowniczego przy MBP, od 12 sierpnia 1953 w dyspozycji dyrektora Departamentu Kadr MBP. Od 15 sierpnia 1953 był zastępcą szefa WUBP w Kielcach, od 1 listopada 1954 został p.o. szefa WUBP w Kielcach.

1 stycznia 1955 został zastępcą i p.o. kierownika WUdsBP w Kielcach, a od 1 grudnia 1955 szefem WUdsBP w Kielcach, od 22 listopada 1956 w dyspozycji dyrektora Departamentu Kadr i Szkolenia KdsBP. Od 16 stycznia 1957 zastępca komendanta wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej ds. Służby Bezpieczeństwa w Białymstoku, od 1 sierpnia 1959 II zastępca komendanta wojewódzkiego MO ds. SB w Krakowie, od 15 marca 1969 I zastępca komendanta wojewódzkiego ds. SB w Krakowie, od 3 września 1974 w dyspozycji dyrektora Departamentu Kadr SB Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Zwolniony z resortu 15 lutego 1976.

Autor trzech książek pt. "Był w Polsce czas”, "Partyzanckie noce"^[2] i "Świadectwo tamtym dniom” wydanych w 1969, 1970 i 1976 r. ukazujących walkę o władzę w powojennej Polsce między komunistami a podziemiem zbrojnym^[3][4].

Opinia wielu polskich komunistów o członkach polskiego podziemia zbrojnego różniła się od ich oceny wydanej przez Stanisława Wałacha, cyt.

^[5].

W latach 1971–1974 był prezesem Gwardyjskiego Towarzystwa Sportowego „Wisła” Kraków. Jego siostra Bronisława była żoną ministra spraw wewnętrznych PRL Franciszka Szlachcica^[6].

Odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy II klasy^[7]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski^[8]
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych
• Krzyż Partyzancki
• Srebrny Krzyż Zasługi^[9]
• Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały”
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Medal „Za zasługi dla obronności kraju”

i inne

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Wojciech Frazik, Filip Musiał, Mateusz Szpytma, Twarze krakowskiej bezpieki. Obsada stanowisk kierowniczych Urzędów Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa w Krakowie., Kraków 2006, s. 382–383. ISBN 83-89122-09-X.
• Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945, Warszawa 1971.
• Aleksander Mazur, Order Krzyża Grunwaldu 1943-1985, Warszawa 1988.
• Stanisław Wałach: Świadectwo tamtym dniom. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1974.

Linki zewnętrzne

• Profil służbowy w BIP IPN