Stanisław Wrembel

Stanisław Wrembel

chorąży pilot
Data i miejsce urodzenia	30 marca 1897 Międzychód
Data i miejsce śmierci	27 września 1970 Poznań
Przebieg służby
Lata służby	od 1919
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Formacja	Armia Wielkopolska Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki	3 Wielkopolska eskadra lotnicza 3 pułk lotniczy
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Stanisław Wrembel^[a] (ur. 30 marca 1897 w Międzychodzie, zm. 27 września 1970 w Poznaniu) – chorąży pilot Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko–bolszewickiej, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się w Międzychodzie nad Wartą, w rodzinie Jana i Józefy (Józefiny) z Kasprowiaków. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę zgłosił się do służby w odrodzonym Wojsku Polskim. Otrzymał przydział do 3 Wielkopolskiej eskadry lotniczej (3 Wel)^[1]. W jej składzie wyruszył na Front Wielkopolski w rejon Jarocina gdzie wykonywał loty rozpoznawcze oraz propagandowe^[2]. W czerwcu 1919 roku, w załodze z sierż. Marianem Skorzyńskim, został zestrzelony ale uniknął niewoli i powrócił do macierzystej jednostki^[3][4].

5 lipca 1919 roku, jako pilot 3 wel, wyruszył na front wojny polsko–bolszewickiej. Odbywał loty bojowe na Froncie Ukraińskim oraz Litewsko–Białoruskim^[5]. W dniach 21-24 marca 1920 roku wykonywał loty rozpoznawcze dla 2 Dywizji Piechoty Legionów, w kierunku na Połock, Witebsk i Orszę^[6][7]. 13 kwietnia, w załodze z plut. pil. Władysławem Bartkowiakiem startował na przechwycenie nieprzyjacielskiego samolotu w okolicach Borysowa. Przeprowadzili też rozpoznanie ruchu na liniach kolejowych oraz wykonali zdjęcia dworca kolejowego w Krupkach i namiotu na balon obserwacyjny w pobliżu tej stacji^[8]. 14 kwietnia, w załodze z obs. Mieczysławem Konarskim, wykrył wzmożony ruch na stacji kolejowej Sławnoje oraz nieprzyjacielski balon obserwacyjny w pobliżu tej stacji^[9]. Od połowy kwietnia został wycofany z latania bojowego z powodu choroby^[10].

Wykonywał również loty szturmowe, podczas których z niskiego pułapu atakował oddziały Armii Czerwonej. Latał przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych i na samolotach nie w pełni sprawnych. Łącznie wykonał 17 lotów bojowych w łącznym czasie 27 godzin^[11].

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w Wojsku Polskim, otrzymał przydział do 3 pułku lotniczego. W 1921 posiadał stopień podchorążego^[12][13], a w 1928 – starszego sierżanta^[14]. 26 stycznia 1922 minister spraw wojskowych przyznał mu tytuł i odznakę pilota na czas służby w Wojskach Lotniczych^[13].

W sierpniu 1923 roku, w konkursie lotniczym zorganizowanym przez Aeroklub Poznański, zdobył nagrodę za celność bombardowania^[15]. W czerwcu 1925 roku, podczas II Wszechpolskiego Konkursu Szybowców w Gdyni, pilotował szybowiec Miś^[16]. Pilotowany przez niego szybowiec otrzymał trzy pierwsze nagrody: za najdłuższy czas lotu (65 sekund), za ogólną ilość i czas lotów (26 lotów trwających 15 minut i 55 sekund) oraz za najdłuższy czas lotu przy najsłabszym wietrze (22 sekundy)^[17]. Stanisław Wrembel otrzymał w nagrodę 2000 złotych, puchar Polskiego Automobilklubu i motocykl^[18].

Jako weteran wojny polsko-bolszewickiej i wieku był uważany za reprezentanta kadry podoficerskiej 3 pułku. Powierzano mu honorowe funkcje, np. w styczniu 1937 roku przewodził komitetowi organizacyjnemu pułkowego balu^[19].

Zmarł 27 września 1970. Został pochowany na cmentarzu Górczyńskim w Poznaniu (kwatera Va, rząd 1, miejsce 32).

Ordery i odznaczenia

Za swą służbę otrzymał odznaczenia^[20]:

• Krzyż Srebrny Virtuti Militari nr 8106 – 27 lipca 1922^[12],
• Krzyż Walecznych po raz pierwszy – 23 listopada 1921^[21],
• Polowa Odznaka Pilota nr 72 – 11 listopada 1928 roku „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”^[14].
• Wielkopolski Krzyż Powstańczy – 6 grudnia 1957^[22]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Sergiusz Abżółtowski (red.): Księga pamiątkowa 3-go Pułku Lotniczego 1918-1928. Poznań: Nakładem 3-go Pułku Lotniczego w Poznaniu-Ławicy, 1928.
• S. Czerwiński: Jak można latać bez silnika. Kowel: Komitet Powiatowy L.O.P.P, 1926. OCLC 831354376.
• Z. Troniewski. Drugi wszechpolski konkurs szybowców w Gdyni. „Młody Lotnik”. Nr 9/1925, 1927. Wydawnictwo Komitetu Stołecznego Ligi Obrony Powietrznej Państwa. 
• Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
• Hubert Mordawski: Polskie lotnictwo wojskowe 1918-1920 : narodziny i walka. Poznań ; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie Oddział Publicat, 2009. ISBN 978-83-245-8844-2. OCLC 750811729.
• Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. I: Początki, organizacja, personel i sprzęt. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
• Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. II: Walka i demobilizacja. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
• Marian Romeyko: Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Marian Romeyko (red.). Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
• Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
• Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari: 1919–1920. T. 1: Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7. OCLC 749442378.
• Wacław Iwaszkiewicz. Nad Borysowem i Berezyną. „Przegląd Lotniczy”. 12/1931, grudzień 1931. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. OCLC 1036625413. 
• Szlachetny gest lotników. „Dziennik Poznański”. 10/1937, 14 stycznia 1937. Poznań: Ludwik Merzbach. OCLC 891188766. 
• Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne „Gniazdo”. [dostęp 2020-04-21].