Stanisława Perzanowska
| Data i miejsce urodzenia | 2 lipca 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 24 maja 1982 |
| Zawód | aktorka, reżyser teatralny, pedagog |
| Odznaczenia | |
      | |
Stanisława Perzanowska, właśc. Stanisława Perzanowska-Chmielewska (ur. 2 lipca 1898 w Warszawie, zm. 24 maja 1982 tamże) – polska aktorka, reżyser teatralny i pedagog[1].
Życiorys
Córka Wincentego. Około 1914 była słuchaczką Szkoły Aplikacyjnej w Warszawie, następnie naukę zawodu aktorskiego kontynuowała w Warszawskiej Szkole Dramatycznej (1918–1919). Na scenie teatralnej zadebiutowała w teatrze Reduta tuż po ukończeniu Warszawskiej Szkoły Dramatycznej i do wybuchu wojny grała i reżyserowała w teatrach krakowskich, warszawskich i wileńskich, m.in. w Teatrze Ateneum i Teatrze Polskim w Wilnie[1].
W czasie II wojny światowej występowała i reżyserowała najpierw w Polskim Teatrze Dramatycznym w Wilnie (1939–1941), a następnie w teatrach jawnych Warszawy i Krakowa[1]. W Warszawie działała także jako reżyserka teatralna, pracując m.in. w jawnym teatrze Komedia oraz w Teatrze Małych Form „Miniatury”. Prowadziła też kabaret w „Ziemiańskiej”[2].
Po wojnie występowała i reżyserowała w Teatrze Śląskim w Katowicach (1945–1946), Teatrze Syrena w Łodzi (1946–1947), Teatrze Nowym w Warszawie (1947–1949), Teatrze Placówka (1948), Teatrze Narodowym w Warszawie (1949–1957) i Teatrze Współczesnym w Warszawie (1955–1968[3])[1].
Wśród wielu ról teatralnych zagrała m.in. Ulitę w Lesie Aleksandra Ostrowskiego, Walentową w Karykaturach Jana Kisielewskiego, panią Pernele w reżyserowanym przez siebie Świętoszku Moliera, panią Desmermortes w Zaproszeniu do zamku Jeana Anouilha czy Anfisę w Trzech siostrach Antona Czechowa.
Radiosłuchaczom zapadła w pamięci jako Helena Matysiakowa w radiowej powieści Matysiakowie. Za kreację aktorską w tej powieści radiowej otrzymała (pośmiertnie) Nagrodę Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i TV I stopnia (1982). W swojej karierze wystąpiła także w kilku filmach, przed kamerą debiutowała jeszcze przed II wojną światową. Do 1968 roku była wykładowcą warszawskiej PWST[1].
Jej mężem był aktor Zygmunt Chmielewski. Zmarła w 1982 roku i została pochowana na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 37B-5-28).
Filmografia
- Romeo i Julcia (1933), reż. J. Nowina-Przybylski – Adela Gzyms
- Córka generała Pankratowa (1934), reż. Mieczysław Znamierowski i Józef Lejtes – właścicielka mieszkania
- Jego wielka miłość (1936), reżyseria wspólnie z Mieczysławem Krawiczem
- Niedaleko Warszawy (1954), reż. Maria Kaniewska – Banasiowa, gospodyni Boruckiego
- Dzieci z naszej szkoły odc. 1 pt. Pies (1968), reż. Wadim Berestowski – babcia
Źródło[1].
Ordery i odznaczenia
- Order Sztandaru Pracy I klasy (1959)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1958)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (15 lipca 1954)[4]
- Złoty Krzyż Zasługi
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)
- Złota Odznaka Honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (17 stycznia 1963)[5]
Przypisy
- ↑ a b c d e f Stanisława Perzanowska w bazie filmpolski.pl
- ↑ Monika Żeromska, Wspomnień ciąg dalszy; wyd. „Czytelnik”, Warszawa 1994, s. 79, 81.
- ↑ Archiwum teatru Współczesnego w Warszawie.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1564 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ Stolica : warszawski tygodnik ilustrowany. R. 18, 1963 nr 4 (27 I), Warszawa, 1963, s. 18 [dostęp 2020-09-12].
Linki zewnętrzne
- Stanisława Perzanowska w bazie IMDb (ang.)
- Stanisława Perzanowska w bazie Filmweb
- Stanisława Perzanowska w bazie filmpolski.pl
- Stanisława Perzanowska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09].
Media użyte na tej stronie
Autor: Chemnitzer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Złota odznaka honorowa Za Zasługi dla Warszawy, egzemplarz nadany w 1979 roku.
Autor: Brunong87, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Stanisławy Perzanowskiej na Cmentarzu Bródnowskim.
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Baretka Odznaki 1000-lecia Państwa Polskiego