Stankowo (powiat ostródzki)

Stankowo (też Stańkowo, niem. Steenkenwalde)[1] – nieistniejąca osada w gminie Morąg, powiat ostródzki, woj. warmińsko-mazurskie[2], na wschodnim brzegu jeziora Ruda Woda, na wysokości Szymonowa.

Miejscowość w postaci karczmy ze stacją przeprawy promowej miała tu istnieć jeszcze przed uruchomieniem Kanału Elbląskiego[3]. W 1851, dla uhonorowania twórcy kanału Steenkego, miejscowość otrzymała nazwę Steenkenwalde[4][5]. W tym czasie funkcjonowała tu stanica holowaczy, czyli osób ciągnących z brzegu łodzie poruszające się na kanale.

Załamanie ruchu na kanale, spowodowane ekspansją kolei żelaznej, spowodowało upadek karczmy między 1906 a 1913. Dodatkowym impulsem była motoryzacja żeglugi, powodująca zanik zapotrzebowania na pracowników fizycznych holujących jednostki pływające.

Nazwa miejscowości zachowała się odtąd dla części lasu, utrzymała się również w urzędowych wykazach miejscowości poczty pruskiej. Nazwę Stańkowo nadano także półwyspowi, na którym znajdowała się karczma[6].

Z miejscowością związane są lokalne podania. Według jednego z nich, w 1914 wysłano tu łódź z zawiadomieniem o mobilizacji nie domyślając się, że nikt tu już nie mieszka[7]. Inna legenda powojennej proweniencji opowiada o wymordowaniu rodziny żydowskiego karczmarza w czasie II wojny światowej, skąd też wzięła się nieoficjalna nazwa Żydowski Kąt używana przez mieszkających tu po wojnie Polaków[3].

Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego określa miejscowość jako wybudowanie wsi Venedien (Wenecja), składające się z jednego domu zamieszkanego przez 6 mieszkańców[8].

W roku 1973, jako niezamieszkany przysiółek, Stankowo należało do powiatu morąskiego, gmina Morąg, poczta Słonecznik[2].

Przypisy

  1. Monitor Polski, 1950, nr 588, s. 418
  2. a b "Morąg – z dziejów miasta i powiatu", Pojezierze, Olsztyn 1973
  3. a b „Żydowski Kąt” – Steenkenwalde. Historia prawdziwa
  4. Steenke, Georg Jakob. kulturportal-west-ost.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-08)]. (niem.)
  5. Baurat Steenke w: Osteroder Zeitung . Heimatbrief der Kreisgemeinschaft Osterode Ostpr. e.V., Mai 2018, s. 28 (niem.)
  6. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 sierpnia 2022
  7. Nochmals: Zum Schicksal des Denkmals für den Baurat Steenke, w: Mohrungen Heimatkreis-Nachrichten, nr 98, 2002, s. 6 (niem.)
  8. Haslo w SGKP