Stanowiska (powiat włoszczowski)

Ten artykuł od 2013-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Stanowiska

wieś
Kościół św. Jakuba Apostoła w Stanowiskach
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	włoszczowski
Gmina	Kluczewsko
Liczba ludności (2021)	310[1]
Strefa numeracyjna	44
Kod pocztowy	29-120[2]
Tablice rejestracyjne	TLW
SIMC	0542304[3]
Położenie na mapie gminy Kluczewsko Stanowiska
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stanowiska
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Stanowiska
Położenie na mapie powiatu włoszczowskiego Stanowiska
50°58′33″N 19°55′17″E/50,975833 19,921389

Stanowiska – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie włoszczowskim, w gminie Kluczewsko^[3][4].

Miejscowość Stanowiska leży w Niecce Włoszczowskiej, na terenie Przedborskiego Parku Krajobrazowego, w pobliżu rzek Czarnej Włoszczowskiej i Pilicy, w odległości kilku km znajdują się 2 rezerwaty – Murawy Dobromierskie i Buczyna. W okolicznych lasach – miejsca obozowisk oddziałów partyzanckich Armii Krajowej.

Przez Stanowiska przebiega droga wojewódzka nr 742 łączącą Jędrzejów i Łódź.

Historia

W 1540 r. Stanowiska były własnością Mikołaja Szczukockiego. Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, wyd. w Warszawie w końcu XIX w., miejscowość Stanowiska stanowiła wieś i folwark, posiadała kościół i szkołę podstawową i liczyła 22 domy. W 1887 r. istniał także folwark o nazwie Koprusza. Według Skorowidzu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej Stanowiska składają się z folwarku i wsi; folwark – 3 budynki z przeznaczeniem na zamieszkanie, liczy 63 osoby (w tym 3 wyznania mojżeszowego), wieś – 44 budynki z przeznaczeniem na zamieszkanie, liczy 294 osoby^[5].

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa piotrkowskiego; wcześniej do województwa kieleckiego.

Zabytki

• Kościół św. Jakub Apostoła. Parafia powstała najprawdopodobniej na przełomie XV i XVI wieku, należała kiedyś do archidiakonatu kurzelowskiego. Według Liber beneficiorum Jana Łaskiego w Stanowiskach znajdował się kościół parafialny murowany z kamienia, pod wezwaniem św. Jakuba, z nadania dziedziców ze Stanowisk i Silnicy Dużej; do kościoła na mocy odwiecznego zwyczaju parafialnego należało według Łaskiego siedem wsi – Stanowiska, Wola Bobrownicka, Bobrowniki, Mrowina, Dobromierz, drugi Dobromierz oraz Wola Łapczyna. Obecny kościół został odrestaurowany w 1800 r. przez Michała Czaplickiego, sędziego ziemi chęcińskiej, dziedzica dóbr w Łapczynej Woli i Mrowinie; mówi o tym łaciński napis nad głównym drzwiami kościoła. Pod kościołem znajdują się groby rodziny Czaplickich: Jakuba, syna Michała, jego żony oraz Leopolda i jego żony Florentyny z Kamockich, a także dwóch księży, najprawdopodobniej proboszczów. Wejście do krypty obecnie jest zamurowane. W kościele parafialnym m.in. nastawa nad tabernakulum – pelikan karmiący krwią swoje pisklęta.
• W Kopruszy należącej obecnie do Stanowisk – kaplica cmentarna rodziny Czaplickich, wybudowana w drugiej połowie XIX wieku. Pochowano tam m.in. Lucynę, Leopolda i Marię Czaplickich oraz Zenona i Benedykta Poklewskiego-Koziełło; znajdują się tam także dwie trumienki dziecięce. Na zewnątrz kaplicy znajduje się kilka grobów, m.in. Heleny z Poklewskich-Koziełło Czaplickiej.
• Pozostałości parku dworskiego. Dwór, już nieistniejący, należał do rodziny Czaplickich h. Lubicz; Eugenia Benedykta Czaplicka, córka Karola, urodzona 19 marca 1888 r. w Łapczynej Woli, wyszła za Jana Ireneusza Laskowskiego. Z małżeństwa Eugenii i Ireneusza narodziło się troje dzieci: Michał Kacper Marian (1913), Anna Maria (1916) i Karol Ryszard (1924). W styczniu 1945 państwo Laskowscy zostali zmuszeni do opuszczenia domu i folwarku. Eugenia Benedykta z Czaplickich Laskowska zmarła 3 V 1973 roku; pochowana w Poznaniu^{[6][niewiarygodne źródło?]}.
• Figura św. Franciszka na wysokim kopcu.
• Kapliczka przy wejściu do parku podworskiego.

Dzielnice

• Stanowiska – część główna położona przy drodze wojewódzkiej nr 742
• Błonie – domy przy ulicy położona we wschodniej części Stanowisk
• Żabiniec – domy znajdujące się przy ulicy biegnącej w kierunku południowym, w kierunku wsi Januszewice.
• Koprusza – dawniej samodzielna wieś, przyłączona do Stanowisk w 2005 r., położona przy drodze wojewódzkiej nr 742.

Edukacja

Szkoła, która znajdowała się w miejscowości Stanowiska, została zlikwidowana po reformie oświatowej w 1999 roku. Obecnie dzieci uczęszczają do szkół w Kluczewsku i Dobromierzu.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Stanowiska 1(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 215 .