Stara Łomnica

Stara Łomnica

wieś
Dwór Dolny w Starej Łomnicy
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Bystrzyca Kłodzka
Wysokość	350-520[1] m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	771[2]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-521
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0851608
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka Stara Łomnica
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stara Łomnica
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Stara Łomnica
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Stara Łomnica
50°21′04″N 16°35′29″E/50,351111 16,591389

Dwór Środkowy w Starej Łomnicy

Figura św. Jana Nepomucena przed domem nr 43

Stara Łomnica (niem. Alt Lomnitz^[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka.

Położenie

Stara Łomnica to bardzo duża wieś łańcuchowa o długości około 5 km, leżąca w Rowie Górnej Nysy, na Wysoczyznie Łomnicy, na wysokości około 350-520 m n.p.m.^[1]

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.

Nazwa

W roku 1316 miejscowość figurowała pod nazwą Lomnicz, od 1613 nazywała się Alt Lomnitz^[4]. 12 listopada 1946 nadano miejscowości polską nazwę Stara Łomnica^[3].

Historia

Pierwsza wzmianka o Starej Łomnicy pochodzi z 1316 roku, a w 1336 roku było tu wolne sołectwo^[4]. W pierwszej połowie XIV wieku w miejscowości osiedlili się członkowie rodziny von Pannvitzów, którzy wznieśli dwór środkowy, będący odtąd siedzibą jednej z gałęzi ich rodu^[4]. Dwór był w posiadaniu von Pannvitzów do 1815 roku^[4]. W 1842 roku w Starej Łomnicy były aż 242 budynki, w tym: kościół parafialny, plebania, szkoła katolicka, pięć młynów wodnych, tartak, gorzelnia i gospoda^[1]. Z czasem wieś nabrała znaczenia letniskowego^[4]. Po 1945 roku Stara Łomnica pozostała bardzo dużą wsią rolniczą^[1]. Do 1973 roku była wsią gromadzką^[1].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[5]:

• kościół, należący do parafii św. Małgorzaty, wzmiankowany w 1384 roku, jednak z tamtych czasów przetrwała tylko gotycka wieża i fragmenty murów prezbiterium, a obecna budowla, w stylu barokowym, została wzniesiona w XVIII wieku. We wnętrzu kościoła znajdują się m.in. obrazy autorstwa H. Richtera z końca XVIII wieku^[6], barokowe wyposażenie m.in. ołtarz i ambonę. Za ołtarzem manierystyczny nagrobek z 1611^[7],
• plebania, z 2. połowy XVIII wieku,
• przydrożna kaplica św. Rocha, z 1680 roku, wzniesiona dla upamiętnienia epidemii dżumy^[4],
• dwór dolny, obecnie dom nr 23, z końca XVI wieku, przebudowany w XVIII i na początku XX wieku,
• dwór górny, obecnie dom nr 89, z 1570 roku, przebudowany w latach 1600–1635 i w XIX wieku,
• dwór środkowy, obecnie dom nr 72, z drugiej połowy XVI wieku, przebudowany w 1617 roku i w XIX wieku,
  • wieża mieszkalna, obecnie budynek gospodarczy przy dworze nr 72, z XV wieku, przebudowana w 1897 i 1935 roku, jest to jedna z najlepiej zachowanych kamiennych wieży mieszkalnych na Dolnym Śląsku,
• chałupa nr 9, z połowy XIX wieku.

Inne zabytki^[1]:

• dawna karczma pochodząca z XVIII wieku, obecnie nr 29,
• liczne domy mieszkalne i gospodarcze pochodzące z XVIII i XIX wieku,
• kilka kapliczek i krzyży przydrożnych.

Przypisy

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1994, ISBN 83-85773-06-1
• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .
• Oberhof, 5.) folwark Alt-Lomnitz, pow. bystrzycki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 321 .