Stara Różanka

Stara Różanka
wieś
Ilustracja
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0

XIX-wieczny murowany wiatrak holenderski w Starej Różance
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

kętrzyński

Gmina

Kętrzyn

Liczba ludności (2011)

166[1]

Strefa numeracyjna

89

Kod pocztowy

11-400[2]

Tablice rejestracyjne

NKE

SIMC

0477995

Położenie na mapie gminy wiejskiej Kętrzyn
Mapa konturowa gminy wiejskiej Kętrzyn, u góry znajduje się punkt z opisem „Stara Różanka”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Stara Różanka”
Położenie na mapie powiatu kętrzyńskiego
Mapa konturowa powiatu kętrzyńskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Stara Różanka”
Ziemia54°06′40″N 21°24′11″E/54,111111 21,403056

Stara Różanka (niem. Alt Rosenthal[3]) – wieś w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn, położona przy drogach wojewódzkich nr 591 i nr 650.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Nazwa

12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Stara Różanka[3].

Historia

Miejscowość była pierwotnie lokowana w 1399 r. na prawie chełmińskim. Po zniszczeniach w czasie wojny trzynastoletniej wielki mistrz krzyżacki Martin Truchsess von Wetzhausen lokował ją ponownie na 60 włókach, w tym 4 włóki na uposażenie kościoła. W opisach Starej Różanki wzmiankowany jest tam proboszcz, ale parafii takiej nie ma w wykazach wsi kościelnych ujętych w archiprezbiteriatach warmińskich. W 1540 r. kościół w Starej Różance występował już jako kościół filialny luterańskiej parafii św. Jerzego w Kętrzynie, a później w Czernikach. Kościół ten rozebrano w 1725 roku (nieużytkowany ze względu na brak wiernych – w miejscowości mieszkali bracia polscy). W 1692 r. w Starej Różance sołtysem był Antoni Miłosowicz, który był właścicielem karczmy i 3 włók ziemi. W Starej Różance w 1697 r. osiedlił się Samuel Suchodolec (Suchodolski), który otrzymał od elektora Fryderyka, późniejszego króla Prus, 16 włók ziemi. Po Samuelu w Starej Różance gospodarzył jego syn Fryderyk Samuel. Suchodolscy utrzymywali kontakty z innymi braćmi polskimi w Prusach. Potomkowie Suchodolskich ze Starej Różanki byli właścicielami Kwiedziny. W miejscowości w 1729 r. powstała szkoła publiczna (przypuszczalnie wcześniej była tam szkoła braci polskich). W XVIII w. mieszkańców miejscowości zdziesiątkowała dżuma. W 1913 r. właścicielem staroróżaneckiego majątku o powierzchni 365 hm² (ha) był Paul Feyerabend.

W 1944 r. w polu, na zachód od Starej Różanki, uruchomiona została stacja radarowa typu „Würzburg”. Podobnego typu stacja była najprawdopodobniej na Diablej Górze. W 1944 r. stacje radarowe weszły w system zabezpieczeń związanych z ewentualnym atakiem lotnictwa na pobliską kwaterę główną Hitlera w Wilczym Szańcu lub którąś z kwater pomocniczych. Po stacji radarowej w Starej Różance pozostały ruiny wysadzonego schronu dla obsługi oraz betonowe postumenty do umocowania urządzeń technicznych stacji.

W Starej Różance zachował się murowany wiatrak typu holenderskiego z XIX wieku. Wiatrak ten w latach 70. XX w. adaptowany został przez kętrzyński „Agrokomples” – Kętrzyńskie Zjednoczenie Rolniczo-Przemysłowe na zajazd o nazwie „Belje”[4]. Obecnie zajazd jest własnością prywatną.

Przypisy

  1. ↑ Wieś Stara Różanka w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2019-10-28] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Kod pocztowy Stara Różanka •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa, www.kodypocztowe.info [dostęp 2019-10-28].
  3. ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  4. ↑ „Belje” to nazwa kombinatu rolno-przemysłowego w Jugosławii, z którym współpracował kętrzyński „Agrokompleks”.

Bibliografia

  • Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic; Pojezierze, Olsztyn 1978 (str. 226)
Gmina Kętrzyn
Wsie
Kolonia
Osady
Przysiółki
Osady leśne
Integralne cz.
miejscowości

Gmina Kętrzyn

Media użyte na tej stronie

Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Kętrzyn County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kętrzyn County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 54.37 N
  • S: 53.92 N
  • W: 21.00 E
  • E: 21.62 E
2015-09 Stara Różanka 01 Wiatrak holenderski.jpg
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 4.0
Stara Różanka wieś w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn.