Stara Wieś (województwo podkarpackie)

Stara Wieś

wieś
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	brzozowski
Gmina	Brzozów
Liczba ludności (2021)	3536[1]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	36-200[2]
Tablice rejestracyjne	RBR
SIMC	0346046
Położenie na mapie gminy Brzozów Stara Wieś
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stara Wieś
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Stara Wieś
Położenie na mapie powiatu brzozowskiego Stara Wieś
49°43′07″N 22°00′39″E/49,718611 22,010833

Bazylika

Budynek szkoły w Starej Wsi powstałej w 1911

Klasztor Sióstr Służebniczek NMP (1874)

Stara Wieś – wieś w Polsce, w gminie Brzozów, powiecie brzozowskim, województwie podkarpackim^[3][4]. Leży nad rzeką Stobnicą na Pogórzu Dynowskim.

Na przełomie XVI i XVII wieku położona była w ziemi sanockiej województwa ruskiego^[5]. Wieś klucza brzozowskiego biskupów przemyskich^[6]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim. Sąsiaduje z Bliznem na północy, na wschodzie z Przysietnicą, na południu z miastem Brzozów, na zachodzie z Orzechówką i Malinówką.

Części wsi

Historia

Ten artykuł należy dopracować: brak poświadczenia lokacji miejskiej. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Początki miejscowości sięgają 1359, kiedy to król Kazimierz Wielki nadał akt lokacyjny dla osady leżącej nad rzeką Stobnica. Historiografowie wskazują pierwotną nazwę wsi jako Brzozów. W 1384 wieś ta oraz pobliski Domaradz przekazano jako ofiarę biskupom przemyskim. W tym samym czasie na południe od wsi założono miasto, które posiadało taką samą nazwę. Do lokalizacji miasta przyczyniły się częste wylewy rzeki, dlatego wybrano wzgórze posiadające również lepsze warunki obronne. Wkrótce miasto stało się siedzibą tzw. klucza biskupiego, a dla określania wsi zaczęto używać nazwy Stara Wieś. Pierwszy dokument potwierdzający zmianę nazwy jest datowany na 1460.

W 1896 poeta Mirandola Pik wraz z matką zakontraktował w okolicy teren pod eksploatacji ropy naftowej, ale do realizacji wydobycia nie doszło. Na położonym na wschód od wsi wzgórzu Parnas znajdują się zaczopowane odwierty, z dwóch wydobywa się gaz, który spala się od razu po ujściu z czopa. W północnej części Starej Wsi znajduje się dom generalny Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej. W południowej części Starej Wsi znajduje się Kolegium Ojców Jezuitów i Nowicjat Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej. W 2016 nowicjat Towarzystwa Jezusowego został zawieszony. W przeszłości znajdowało się tu też zgromadzenie zakonne Sióstr Wielkiego Zawierzenia.

Zabytki

Mogiła konfederatów barskich na granicy Starej Wsi i Brzozowa

Bazylika

Późnobarokowa bazylika, konsekrowana w 1760 przez biskupa przemyskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego, pw. Wniebowzięcia NMP. Budowniczymi bazyliki i przyległego do niej klasztoru byli ojcowie paulini. Obecnie opiekują się nią ojcowie jezuici, którzy mają w kolegium starowiejskim swój nowicjat (zawieszony od 2016).

Mogiła

W Starej Wsi wznosi się mogiła konfederatów barskich – usypana w formie wysokiego ziemnego kurhanu, zwieńczonego klasycystyczną, kolumnową kapliczką.

Muzeum Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej

Założone przez jezuitów muzeum głównie sztuki sakralnej z około 4000 eksponatów z różnych części świata.

Infrastruktura

Połączenia z miastami

Stara Wieś znajduje się przy drogi wojewódzkiej nr 886. We wsi znajduje się 5 przystanków autobusowych, z których największe znaczenie posiada położony obok bazyliki. Połączenia autobusowe łączą Starą Wieś z Brzozowem, Sanokiem, Krakowem, Wrocławem, Warszawą, Iwoniczem oraz z Rzeszowem. We wsi znajduje się lądowisko Stara Wieś.

Oświata

W Starej Wsi znajduje się Przedszkole Samorządowe, Szkoła Podstawowa im. Najświętszego Serca Jezusa^[7] oraz Prywatna Szkoła Muzyczna I st.

Podział wsi

Stara Wieś zwyczajowo dzieli się na dwie części „Małą stronę” (zachodnia część) i „Dużą stronę” (wschodnia część położona przy DW886 Rzeszów-Sanok).

Obiekty sportowe

W Starej Wsi znajduje się kompleks boisk sportowo-rekreacyjnych, należący do Zespołu Szkół w Starej Wsi:

• do piłki nożnej o wymiarach stadionowych, z nawierzchnią trawiastą, w poprzek boiska - do piłki ręcznej;
• pełnowymiarowy kort tenisowy z nawierzchnią z syntetycznej wykładziny;
• bieżnia do biegów krótkich (100 m) pokryta betonem;
• boisko do piłki siatkowej z nawierzchnią z syntetycznej wykładziny;
• podest do pchnięcia kulą
• trybuny

Związani ze Starą Wsią

Przypisy

Bibliografia

• Chwalcie z nami Panią Świata, 1986 (historia Kościoła rzymskokatolickiego na ziemi brzozowskiej)
• Stanisław Dydek, Stara Wieś. Z dziejów wsi i sanktuarium (1996)

Linki zewnętrzne

• Nowicjat Towarzystwa Jezusowego Prowincji Polski Południowej
• Starawieś 3(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 229 .