Stara kaplica w Niepokalanowie (1927)

Stara kaplica św. Maksymiliana

Stara kaplica drewniana pw. św. Maksymiliana w Niepokalanowie
Państwo	Polska
Miejscowość	Niepokalanów, gm. Teresin
Wyznanie	katolicyzm
Historia
Data budowy	1927 (najstarsza część) 1929 (rozbudowa)
Położenie na mapie gminy Teresin Stara kaplica św. Maksymiliana
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stara kaplica św. Maksymiliana
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Stara kaplica św. Maksymiliana
Położenie na mapie powiatu sochaczewskiego Stara kaplica św. Maksymiliana
52°12′16,22″N 20°25′19,70″E/52,204506 20,422139

Stara kaplica św. Maksymiliana w Niepokalanowie – jeden z pierwszych budynków, wzniesionych w 1927 roku na terenie powstającego klasztoru Niepokalanów. Zachowana do naszych czasów kaplica drewniana, w której przed wojną modlili się zakonnicy i okoliczna ludność, pełni od 2004 roku funkcję lokalnego sanktuarium św. Maksymiliana.

Budowa i pierwotne przeznaczenie

Tzw. stara kaplica uważana jest za jeden z najcenniejszych obiektów na terenie Niepokalanowa. Zbudowana jesienią 1927 roku, otrzymała tytuł Niepokalanego Poczęcia NMP. Ówczesny biskup warszawski Aleksander Kakowski udzielił pozwolenia, by kaplica od początku służyła zarówno zakonnikom, jak też okolicznej ludności. 12 listopada 1927 roku w nie ukończonej jeszcze kaplicy o. Maksymilian Kolbe odprawił pierwszą Mszę św. 8 grudnia 1927 w uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny klasztor poświęcił prowincjał o. Korneli Czupryk^[1].

Kształt pierwotnej, drewnianej kaplicy przypominał odwróconą literę "L". Jej wymiary wynosiły: długość - 15 m (wraz z zakrystią), szerokość - 5,70 m, wysokość - 2,60 m. Na dwuspadowym dachu kaplicy umieszczono wieżyczkę na sygnaturkę, którą zwieńczono krzyżem. Już dwa lata później okazało się, że obiekt jest zbyt mały. Liczba franciszkanów rosła, a ponieważ najbliższy kościół parafialny znajdował się w odległości 6 km, zaczynało brakować miejsca dla wszystkich ludzi przybywających na nabożeństwa.

Aby rozwiązać powstały problem, zdecydowano o powiększeniu istniejącej kaplicy. Nową część, nazwaną później dużą kaplicą, dobudowano od strony północnej. Wewnątrz znalazło się miejsce dla dwóch bocznych ołtarzy (Matki Bożej i św. Franciszka). Od 1936 roku, po wybudowaniu kaplicy dla zakonników na terenie klasztoru, dotychczasowy obiekt mógł efektywniej służyć okolicznym wiernym.

Po wojnie w nowej roli

Podczas II wojny światowej miejscowy klasztor poniósł znaczne straty w ludziach i budynkach, natomiast drewniana kaplica ocalała. Po wybudowaniu w Niepokalanowie bazyliki zadecydowano o częściowej zmianie przeznaczenia starej kaplicy.

W większej części budynku urządzono tzw. salę pamiątek, podzieloną na sekcje: dzieciństwo i młodość Rajmunda-Maksymiliana, działalność wydawniczo-misyjna w Krakowie, Grodnie, Niepokalanowie i Nagasaki, cierpienie i śmierć w obozie koncentracyjnym, sława pośmiertna, kanonizacja i kult franciszkanina-męczennika.

Wnętrze kaplicy - widok na ołtarz

Stara kaplica i figurka Matki Bożej - widok od strony wschodniej

Ponadto udostępniono do zwiedzania pierwszą celę zakonną, w której o. Maksymilian mieszkał w latach 1927-1930. Pomieszczenie to znajduje się między najstarszą częścią kaplicy a zakrystią, gdzie do dziś przechowuje się stare ornaty, mszał oraz ampułki, używane do Mszy św. przez o. Maksymiliana.

Jako lokalne sanktuarium

W latach 1996-1998 obiekt doczekał się kapitalnego remontu. Po konserwatorskich zabiegach i przy zachowaniu oryginalnego wystroju wnętrza, kaplica została ponownie otwarta dla potrzeb wiernych^[2]. 7 grudnia 1997 roku, w 70. rocznicę budowy, poświęcił ją na nowo kard. Józef Glemp. Od tej pory obiekt służył wiernym do niektórych nabożeństw oraz jako miejsce przeznaczone na modlitwę indywidualną.

25 marca 2004 roku kard. Glemp wydał dekret, na mocy którego bazylika w Niepokalanowie oraz stara kaplica pw. św. Maksymiliana zostały podniesione do rangi sanktuarium^[3]. Jednocześnie kardynał wyznaczył trzy daty odpustów, przysługujących nowemu sanktuarium: 14 sierpnia, 15 sierpnia oraz 8 grudnia. Każdorazowy przełożony Niepokalanowa miał odtąd pełnić jednocześnie funkcję kustosza tego miejsca.

Przypisy

Materiały źródłowe

• Najstarszy budynek w klasztorze: kaplica-sanktuarium św. Maksymiliana w Niepokalanowie
• Niepokalanów. Przewodnik pielgrzymkowo-turystyczny, red. o. Roman Soczewka. Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów 2009, ISBN 978-83-60479-45-2
• Miasto Niepokalanej s. 216-219, w: Rycerz Niepokalanej nr 7-8/2010, Niepokalanów, ISSN 0208-8878
• Niepokalanów: sanktuarium, parafia, aktualności na stronie archidiecezji warszawskiej
• Katalog franciszkańskiej prowincji MB Niepokalanej w Polsce (Niepokalanów, s. 145-152). Wydawnictwo Michalineum, Marki 2000