Stare Bojanowo

Stare Bojanowo

wieś
Dworzec kolejowy w Starym Bojanowie
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	kościański
Gmina	Śmigiel
Sołectwo	Stare Bojanowo
Liczba ludności (2016)	1712[1]
Strefa numeracyjna	65
Kod pocztowy	64-030[2]
Tablice rejestracyjne	PKS
SIMC	0376768
Położenie na mapie gminy Śmigiel Stare Bojanowo
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stare Bojanowo
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Stare Bojanowo
Położenie na mapie powiatu kościańskiego Stare Bojanowo
51°59′36″N 16°35′01″E/51,993333 16,583611

Stare Bojanowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Śmigiel. Leży na prawym brzegu doliny Samicy^[3] na wys. 75–90 m n.p.m., ok. 4 km na wschód od Śmigla.

Historia

Pierwsza wzmianka z 1278 roku mówi o tym, że była to wieś rycerska. Początkowo była własnością Szaszorów, którzy w połowie XIII wieku osiedlili się w okolicach Koszanowa. Z końcem XIV wieku właścicielem został przybyły ze Śląska Gunter Pradel hrabia Junosza, założyciel rodu Bojanowskich, który przyjął nazwisko od nazwy miejscowości. W wyniku wpływów na dworze królewskim Bojanowscy uzyskali od Stefana Batorego w 1583 przywilej, który "dozwolił Stanisławowi Bojanowskiemu, leżącą w powiecie kościańskim wieś Bojanowo podnieść na stopień miasta" - co niestety nie zostało zrealizowane. W 1575 roku Jan Bojanowski ufundował tu zbór luterański, który upadł w 1615 roku (odebrany przez katolików)^[4].

Dwór Gernothów z XIX/XX w.

Było to gniazdo rodzinne Bojanowskich, którzy posiadali Bojanowo do około 1800 roku. W XIX wieku własność Bironów Kurlandzkich, a następnie do 1945 niemieckiej rodziny Gernothów, wtedy miejscowość nosiła nazwę Alt Boyen.

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Bojanowo stare należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kosten rejencji poznańskiej^[5]. Bojanowo stare należało do okręgu śmigielskiego tego powiatu i stanowiło siedzibę majątku Bojanowo stare, który należał wówczas do księżnej z rodu Hohenzollern^[5]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Bojanowo stare liczyło 347 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 39 dymów (domostw)^[5].

W latach 1934-1954 i 1973-1976 miejscowość była siedzibą gminy Stare Bojanowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.

Parafia

Kościół św. Teresy od Dzieciątka Jezus. Neogotycka budowla wzniesiona w 1905 r.

Kościół pw. Św. Bartłomieja w Starym Bojanowie

Parafia rzymskokatolicka, wzmianka w 1389 roku, w XIV wieku była jednowioskowa. Kościół św. Bartłomieja, który pierworodnie był drewniany, jest zapewne^[6] z XIV lub XV wieku. W XVI wieku był w posiadaniu protestantów, którzy w 1615 roku zwrócili go katolikom. Dzięki staraniom generała Karola Bojanowskiego w 1738 roku kościół ten został odrestaurowany. Obecny murowany w stylu neogotyckim jest z 1849, natomiast wieża z 1900 roku^[6].

Kościół św. Teresy od Dzieciątka Jezus został zbudowany w 1905 roku^[7], w stylu neogotyckim, jest poewangelicki. Od 1945 roku kościół filialny, pełni rolę parafialnego^[6].

Przyroda i zabudowa

Przy szosie do Spławia, od skraju Starego Bojanowa znajduje się aleja jesionowa. Jesiony są wyniosłe rosną na długości ok. 1500m, mają obw. 150–230 cm i wys. ok. 18-20 m, około 10% drzew jest usychających. Na polach wsi odkryto cmentarzysko z okresu kultury łużyckiej, obecnie brak śladu po wykopaliskach. We Wsi znajduje się dawny dwór z XIX/XX wieku z parkiem, w którym znajdują się okazy lipy drobnolistnej.

Przy ulicy Głównej 73 znajduje się figura przydrożna. Na nowszej kolumnie wys. ok. 2,8 m stoi rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem (z XIX w.), kamienna, wys. ok. 1,2 m. We wsi znajduje się kapliczka przydrożna, wzniesiona w 1862 roku. Słupowa murowana, otynkowana. W prześwicie znajduje się metalowy krucyfiks. Na cokole jest data 1862 i monogram AW JW.

Na ul. Krętej 2 znajduje się dom mieszkalny, zbudowany w 1932 roku (data w szczycie), na rzucie prostokąta, murowany, częściowo otynkowany, parterowy z mieszkalnym poddaszem. W elewacji frontowej znajduje się weranda, mad która jest taras. Dach mansardowy kryty dachówką.

Przy ulicy Krętej nr 14 znajduje się dom mieszkalny, zbudowany około XIX wieku, na rzucie prostokąta, kalenicowy, murowany, otynkowany, parterowy, 5-osiowy. Nakryty jest dachem dwuspadowym, dachówką. Dom mieszkalny pod nr. 2 na ul. Szkolnej zbudowany został w 1900 roku, murowany, otynkowany, parterowy z mieszkalnym poddaszem. Nakryty jest dachem mansardowym, dachówką.

W rozległym ogrodzie na ul. Szkolnej 2 rośnie dąb szypułkowy o obwodzie 305 cm i wys. ok. 25 m.

Na ulicy Szkolnej 4 znajduje się dom mieszkalny, zbudowany w początku XX wieku, na klinkierowej podmurówce, murowany z cegły, nieotynkowany. Naroża ma boniowane, okna ujęta w obramienia. Budynek jest parterowy z mieszkalnym poddaszem, nakryty dachem dwuspadowym, dachówką.

Na frontowej ścianie budynku Szkoły im. Powstańców Wielkopolskich - pomnika Tysiąclecia Państwa Polskiego (ul. Szkolna 6), znajduje się tablica upamiętniająca ten fakt, wykonana z piaskowca, ufundowana przez PGR.

Przez Stare Bojanowo, przebiega szlak żółty biegnący z Błotkowa do Kościana.

W centrum wsi znajduje się stacja kolejowa PKP, łącząca linię normalnotorową Poznań - Wrocław i linię wąskotorową Stare Bojanowo - Śmigiel - Śniaty - Wielichowo (kolej wąskotorowa, część Śmigielskiej Kolei Dojazdowej). Przy ulicy Dworcowej mieści się stacja kolejowa PKP. W Starym Bojanowie znajduje się również odremontowany środkami z UE Dom Wiejski (ul. Główna). Przy ulicy Głównej 28, 64-040 znajduje się Poczta Polska.

Przy wjeździe do Starego Bojanowa ze strony Śmigla znajduje się boisko sportowe, którym opiekuje się Ludowy Uczniowski Klub Sportowy (LUKS)

Lista zabytków ze Starego Bojanowa

• Tory kolejki wąskotorowej
• Kościół św. Bartłomieja
• Kościół św. Teresy od Dzieciątka Jezus
• Dwór Gernothów z XIX/XX w.
• Dom z XX w.

Przypisy