Stare Koźle

Stare Koźle

wieś
Kościół pw. św. Jana Nepomucena w Starym Koźlu
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	kędzierzyńsko-kozielski
Gmina	Bierawa
Sołectwo	Stare Koźle
Liczba ludności (2019)	856
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	47-223
Tablice rejestracyjne	OK
SIMC	0491713
Położenie na mapie gminy Bierawa Stare Koźle
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stare Koźle
Położenie na mapie województwa opolskiego Stare Koźle
Położenie na mapie powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego Stare Koźle
50°18′45″N 18°13′25″E/50,312500 18,223611

Stare Koźle (dodatkowa nazwa w j. niem. Alt Cosel) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim, w gminie Bierawa.

Nazwa

12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Stare Koźle^[1].

Historia

Najstarsze wzmianki historyczne pochodzą z 1223 r. W 1273 r. podczas trwania wyprawy Bolesława Wstydliwego na księstwo opolskie, gród kozielski został zniszczony. Odbudowano go nieco dalej w dół rzeki i dziś to tam znajduje się miasto Koźle; poprzednie miejsce grodu nazwano Starym Koźlem. W 1335 r. pojawiły się wzmianki o drewnianym kościele, jednakże samodzielna parafia powstała tu dopiero w 1480 r. Pod koniec XVIII w. znajdowały się tu również folwark i szkoła katolicka, a wieś należała do księżnej von Hohenlohe. W 1806 r. zawaliła się wieża kościoła, budynek został rozebrany. Budowę zaczętą w 1806 r. ukończono w 1808 r^[2].

W 1910 roku 902 mieszkańców mówiło w języku polskim, 23 w językach polskim i niemieckim, natomiast 31 osób posługiwało się jedynie językiem niemieckim. W wyborach komunalnych w listopadzie 1919 roku nie wystawiono listy polskiej. Do głosowania podczas plebiscytu uprawnionych było w Starym Koźlu 676 osób, z czego 607, ok. 89,8%, stanowili mieszkańcy (w tym 603, ok. 89,2% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 656 głosów (ok. 97,0% uprawnionych), w tym 650 (ok. 99,1%) ważnych; za Niemcami głosowało 414 osób (ok. 63,1%), a za Polską 236 osób (ok. 36,0%)^[3][4].

W miejscowości toczyły się ciężkie walki w ramach III powstania śląskiego. 6 maja 1921 roku pułk zabrski Pawła Cymsa wyruszył z Sośnicowic w kierunku Bierawy i Starego Koźla. 7 maja atak powstańców został zatrzymany, poprzez silny ogień broni maszynowej, po czym Niemcy przeszli do kontrataku. Powstańcy zostali wyparci ze wsi, jednak po kilkudniowych walkach miejscowość została przez nich zdobyta. Podczas tej potyczki śmierć poniósł Jan Surzycki. 5 czerwca siły powstańcze zostały zaatakowane przez Niemców. Przez 3 kolejne dni trwały walki, a wieś przechodziła z rąk do rąk. W myśl decyzji Międzysojuszniczej Komisji, podporządkowane jej wojska wkroczyły pomiędzy walczące strony, uniemożliwiając tym samym dalszą potyczkę^[3]. Na lokalnym cmentarzu znajduje się zbiorowa mogiła, w której pochowani są powstańcy śląscy.

W czasie II wojny światowej Stare Koźle doznało znacznych zniszczeń na skutek amerykańskich nalotów na fabrykę benzyny syntetycznej w Blachowni Śląskiej^[5]. W latach 40. XX w. istniała w miejscowości poczta oraz urząd stanu cywilnego^[6].

Od 1950 r. miejscowość należy administracyjnie do województwa opolskiego. W 1997 r. wieś dotknęła powódź tysiąclecia, która spowodowała m.in. uszkodzenie kościoła.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[7]:

• kościół cmentarny, parafialny pw. św. Jana Nepomucena z l. 1806–1808
• cmentarz parafialny, z pocz. XIX w.

inne zabytki:

• plebania, klasycystyczna, z XIX wieku
• kaplica przydrożna z przełomu XVIII i XIX wieku

Infrastruktura społeczna

• W miejscowości znajduje się gminna szkoła podstawowa.

Komunikacja

• Przez Stare Koźle przechodzi droga wojewódzka nr 408.
• Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej ma w Starym Koźlu zlokalizowane 2 przystanki^[8].

Galeria

• 

  Ulica

• 

  Sklep

• 

  Przystanek autobusowy

• 

  Mogiła zbiorowa powstańców śląskich na cmentarzu w Starym Koźlu

Zobacz też

• Parafia św. Jana Nepomucena w Starym Koźlu

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Stare Koźle w archiwalnych tytułach prasowych