Stare Mierzwice

Stare Mierzwice
wieś
Ilustracja
Bug
Państwo Polska
Województwo mazowieckie
Powiatłosicki
GminaSarnaki
Liczba ludności (2011)85[1][2]
Strefa numeracyjna83
Kod pocztowy08-220[3]
Tablice rejestracyjneWLS
SIMC0019100[4]
Położenie na mapie gminy Sarnaki
Mapa konturowa gminy Sarnaki, u góry znajduje się punkt z opisem „Stare Mierzwice”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Stare Mierzwice”
Położenie na mapie powiatu łosickiego
Mapa konturowa powiatu łosickiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Stare Mierzwice”
Ziemia52°20′53″N 22°58′11″E/52,348056 22,969722

Stare Mierzwicewieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie łosickim, w gminie Sarnaki[4][5]. Leży nad Bugiem.

Integralne części wsi Stare Mierzwice[4][5]
SIMCNazwaRodzaj
0019130Stare Mierzwiceosada leśna
0019146Stare Mierzwiceosada leśna

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Historia

Miejscowość, niegdyś zwana Mierzwiną, a jeszcze wcześniej Mierwicą, została wymieniona w Regestrze popisu zamku mielnickiego w 1545. Wieś miała 48 dymów, czyli domostw[6]. Przy pomiarze włócznej skomasowano rozproszone osadnictwo tworząc regularne wsie ulicówki. Według pomiary włócznej z 1545 Mierzwice będące królewszczyzną (własność królewska) posiadały 26 włók (436 ha), a 1570 już 40 włók (672 ha)[7].

W wykazie miejscowości w ziemi mielnickiej z 1674 Mierzwice figurują jako własność szlachecka starosty drohickiego Zbigniewa Ossolińskiego[8]. W 1792 król Stanisław August Poniatowski nadał ją w dożywotne posiadanie pułkownikowi Byszewskiemu, a po jego śmierci w tym samym roku – wojewodzie podlaskiemu Tomaszowi Aleksandrowiczowi. Później wieś i folwark stały się własnością rządową.

W 1827 wieś liczyła 43 dymy i 224 mieszkańców, a w latach 80. 46 dymów i 430 mieszkańców[9]. W 1849 przeprowadzono regulację[10] (urządzanie) poprzedzające oczynszowanie w dobrach rządowych. Z wydzielonych gruntów w stronę Sarnak utworzono nową wieś Nowe Mierzwice.

We wsi zachowało się kilkanaście drewnianych chat z przełomu XIX i XX w., a także budynki gospodarcze (obory i spichlerzyki), kuźnia z 1910 i murowana kapliczka z rzeźbą św. Jana Nepomucena z początku XX w.[11].

Od 1918 na terenie Mierzwic Starych działała tajna grupa Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). Początkowo placówka wchodziła w skład obwodu nr 6 (Sarnaki) Podokręgu IX A, a następnie, od października 1918 podlegała III Okręgowi POW z siedzibą w Siedlcach. Prace organizacyjne, które zainspirowały powstanie lokalnej POW, prowadził na terenie Mierzwic Wiktor Tomir Drymmer, pod pseudonimem „Zygmunt Oyrzanowski”. Pomysłodawcą powstania koła na bazie działań Drymmera był Bronisław Kordaczuk, a komendantem Ludwik Daniluk. Główną bazą grupy był dom Ludwika Daniluka w Mierzwicach Starych[12]. Przykrywką dla politycznej działalności koła został, stworzony przez Drymmera w Mierzwicach Starych, amatorski teatr wiejski. Teatr grał głównie jednoaktówki patriotyczne, m.in. z okresu Powstania Kościuszkowskiego, zyskując niemały rozgłos wśród okolicznej ludności oraz lokalnej żandarmerii, która, słusznie dopatrując się politycznej motywacji grupy, wszczęła w jej sprawie dochodzenie[13]. Po mobilizacji POW in przemianowaniu jej na Wojsko Polskie w listopadzie 1918, członkowie POW z Mierzwic Starych zasilili głównie szeregi 22. Pułku piechoty (pp) w Siedlcach i 34pp w Białej Podlaskiej[14].

Religia

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Sarnakach.

Przypisy

  1. Wieś Stare Mierzwice w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2019-05-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2019-05-11].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1196 [dostęp 2020-12-23] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Dorota Michaluk, Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI–XVII wieku, s. 81, Toruń 2002
  7. Dorota Michaluk: Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI–XVII wieku. Toruń, 2002, s. 67.
  8. Dorota Michaluk: Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI–XVII wieku. Toruń, 2002, s. 168.
  9. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VI, s. 357, Warszawa 1885
  10. Rafał Zubkowicz, Nadleśnictwo Sarnaki. Z dziejów lasów nadbużańskich, s. 51, Sarnaki 2016
  11. Grzegorz Rąkowski: Przewodnik Polska Egzotyczna II, wydanie IV aktualizowane. Piastów: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, s. 54-55. ISBN 978-83-62460-26-7.
  12. 1. S. Kordaczuk, „Z siedleckiej księgi peowiaków cz. IV. Placówki wschodniego skraju powiatu siedleckiego”, Szkice Podlaskie 9, 206-218, s. 1
  13. 2. W.T. Drymmer, „W służbie Polsce”, Warszawska Oficyna Wydawnicza „Gryf”, Instytut Historii PAN, s. 54
  14. 1. S. Kordaczuk, „Z siedleckiej księgi peowiaków cz. IV. Placówki wschodniego skraju powiatu siedleckiego”, Szkice Podlaskie 9, 206-218, s. 2.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Sarnaki (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Sarnaki, Polska
POL gmina Sarnaki COA.svg
Herb wsi i gminy Sarnaki.
Bug-Stare-Mierzwice-154.jpg
Autor: Grzegorz W. Tężycki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bug w okolicach Starych Mierzwic.
Powiat łosicki location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu łosickiego, Polska