Stare Szkoty
| Część miasta Gdańska | |
 Kanał Raduni i kościół św. Ignacego Loyoli w Starych Szkotach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| W granicach Gdańska | 1814 |
| SIMC | 0933855 |
| Strefa numeracyjna | 58 |
| Kod pocztowy | 80-(044 do 049) |
| Tablice rejestracyjne | GD |
Położenie na mapie Gdańska  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
 54°20′06″N 18°38′06″E/54,335000 18,635000 | |
Portal  Polska | |
Stare Szkoty (dawniej: Szotland Stary, kaszb. Stôri Szotland[1], niem. Alt Schottland[2]) – obszar historyczny w Gdańsku, leżący pomiędzy osiedlem administracyjnym Orunia-Św. Wojciech-Lipce i dzielnicą Chełm.
Wieś biskupstwa włocławskiego w województwie pomorskim w II połowie XVI wieku[3].
Nazwa
Dawne nazwy: Zotlandia (XVII wiek), Czotland (XVII wiek), Altschottland (1772, 1814), Szotland (XVIII/XIX wiek), Danzig - Altschotland (1906)[4].
28 marca 1949 r. ustalono urzędową polską nazwę miejscowości – Stare Szkoty, określając drugi przypadek jako Starych Szkotów, a przymiotnik – staroszkocki[2].
Położenie
Stare Szkoty są położone na zboczu wzgórz Chełmu. Teren opada w stronę wschodnią, aż do linii kolejowej numer 9, która jest wschodnią granicą tego obszaru. Od południa Stare Szkoty są ograniczone piaszczystą skarpą.
W granicach Oruni-Św. Wojciecha-Lipiec znajduje się południowa i wschodnia część obszaru a w granicach Chełmu tylko północno-zachodni kraniec, dokładniej rejon ogrodów działkowych przy ulicy Kolonia Anielinki[5].
Sąsiednie podjednostki
- od północy: Zaroślak
- od zachodu: Chełm
- od wschodu: Orunia
- od południa Oruńskie Przedmieście
Południowy teren Starych Szkotów i część Oruńskiego Przedmieścia nazywane były Chmielnikami.
Historia
.JPG)
Do 1277 były to grunty wsi książęcej Górka[4]. Następnie Stare Szkoty były darowizną księcia Świętopełka na rzecz biskupa kujawskiego. Darowiznę potwierdził w osobnym dokumencie Mściwoj II w 1277. Od XVI w. osada zamieszkana była przez mennonitów, Żydów i Szkotów.
W 1592 sprowadzono jezuitów[4]. W Kolegium Jezuickim studiowali Józef Wybicki i Jacek Józef Rybiński. Od połowy XVII wieku przy Trakcie św. Wojciecha istniał cmentarz, związany z pierwszym kościołem jezuickim w Starych Szkotach. Cmentarz ten został zamknięty po otwarciu w pobliżu w 1866 nowego cmentarza św. Ignacego[6].
Stare Szkoty zostały przyłączone w granice administracyjne miasta w 1814. Należą do okręgu historycznego Gdańsk[4].
Zabytki i obiekty historyczne
- Kościół św. Ignacego Loyoli z lat 1747–1755, plebania z 1826
- Drewniana dzwonnica z 1777
- Szaniec Jezuicki z XIX wieku
- Cmentarz św. Ignacego założony w 1866
- Zespół szkolny, ul. Brzegi 50 A–51: szkoła katolicka i ewangelicka z 1827, magazyn szachulcowy z 1827, szkoła (Polska Szkoła Senacka) szachulcowa z 1900[7]
Zobacz też
- Brama Oruńska
- Nowe Szkoty
- Synagoga w Gdańsku (ul. Pańska) – zbudowana przez gminę żydowską ze Starych Szkotów
- Szotland (dzielnica Władysławowa)
Przypisy
- ↑ Dr F. Lorentz "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem". ISBN 83-60437-22-X, ISBN 978-83-60437-22-3
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości. M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225.
- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 92.
- ↑ a b c d Jednostki morfogenetyczne Gdańska. [dostęp 2009-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-20)].
- ↑ Statut osiedla Orunia-Św. Wojciech-Lipce
- ↑ Cmentarz św. Ignacego. Historia. zdiz.gda.pl.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych. kobidz.pl.
Linki zewnętrzne
- Stare Szkoty. pieknygdansk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-26)].
- Szotland Stary, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 23.
| Jednostki | |
|---|---|
| Podjednostki |
|
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa gminy Gdańsk, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.92 N
- S: 53.40 N
- W: 16.65 E
- E: 19.75 E
Autor:
- 38254-new_folder-13.svg: http://www.kde-look.org/content/show.php?content=38254
- derivative work: Lampak (talk)
source of the original version: http://www.kde-look.org/content/show.php?content=38254
Autor: Tomasz Przechlewski from Sopot, Poland, Licencja: CC BY 2.0
Gdańsk Stare Szkoty. Kościół św. Ignacego Loyoli i kanał Raduni.
Autor: Oruniak, Licencja: CC BY-SA 3.0
Położenie gdańskiej dzielnicy Orunia-Św. Wojciech-Lipce.
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Gdańsk Stare Szkoty, ul. Brzegi 51.
Gdańsk Orunia (Ohra), Oruńskie Przedmieście (Stadtgebiet) i Stare Szkoty (Alt Schottland) na planie z 1912 r.
Autor: Gorwiu, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Gdańsk Stare Szkoty, ul. Brzegi 49 - drewniana dzwonnica, 1777 w zespole kościoła parafialnego p.w. św. Ignacego Loyoli .svg)
