Stary Gostków

Artykuł

51°58′27″N 19°1′17″E

- błąd

38 m

WD

51°58'21"N, 19°0'57"E

- błąd

2012 m

Odległość

4 m

Stary Gostków
wieś
Ilustracja
© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0

Pałac w Starym Gostkowie
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

poddębicki

Gmina

Wartkowice

Strefa numeracyjna

43

Kod pocztowy

99-220[1]

Tablice rejestracyjne

EPD

SIMC

0716840

Położenie na mapie gminy Wartkowice
Mapa konturowa gminy Wartkowice, w centrum znajduje się punkt z opisem „Stary Gostków”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Stary Gostków”
Położenie na mapie powiatu poddębickiego
Mapa konturowa powiatu poddębickiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Stary Gostków”
Ziemia51°58′27″N 19°01′17″E/51,974167 19,021389

Stary Gostkówwieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie poddębickim, siedziba gminy Wartkowice[2].

Do 1954 istniała gmina Gostków. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie sieradzkim.

Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 703.

Historia

Pierwsza pisana wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1391 r. Pierwszymi właścicielami wsi byli Gostkowscy[3]. W I poł. XVII w. Wojciech Gostkowski, pisarz skarbu koronnego, był autorem rewolucyjnych jak na owe czasy traktatów ekonomicznych, w których m.in. żądał ograniczenia emisji pieniądza i proponował reformę monetarną, demaskował sposoby nadużyć podatkowych, domagał się wprowadzenia jednolitego systemu celnego. Po Gostkowskich dobra były w posiadaniu Załuskich, Wierzejewskich, krótko Walewskich, Grudzińskich i Skrzyńskich, z których ostatni właściciel został zamordowany przez Niemców w Dachau.

W rejonie Gostkowa miały miejsce walki II batalionu 1. Pułku Strzelców Legionów, odkomenderowanych przez Józefa Piłsudskiego 12 października 1914 r. do 7. Dywizji Kawalerii Austriackiej. Batalion polski pod dowództwem mjra Mieczysława Norwida-Neugebauera (gen. Wojska Polskiego od 1 czerwca 1919 r.) w dniach 29-30 października 1914 r. stoczył w rejonie Gostkowa i Poddębic zacięty bój z kawalerią rosyjską, dowodzoną przez gen. Nowikowa. Oddział polski podążył w kierunku Warty i przeprawił się przez rzekę w rejonie Glinna. 24 października 1937 r. z udziałem gen. Norwida-Neugebauera miało miejsce odsłonięcie w centrum wsi pomnika upamiętniającego te wydarzenia w postaci potężnego głazu z wyrytym Orłem i napisem objaśniającym. Niemcy i komuniści zacierali te napisy. W 1989 r. pomnikowi przywrócono pierwotny wygląd.

W 1819 roku, w Gostkowie, urodziła się Agnieszka Baranowska, polska pisarka (zm. 1890).

Zabytki

Zachował się tu neoklasycystyczny pałac, wzniesiony w 1802 r. według projektu Hilarego Szpilowskiego, którego dziełem była także elewacja katedry św. Jana i pałac Kazimierzowski w Warszawie oraz pałace w Walewicach i Małej Wsi Do 1939 r. pałac był własnością Skrzyńskich. Budowla jest jednopiętrowa, podpiwniczona, wzniesiona na planie prostokąta, z półkolistym ryzalitem od strony ogrodu. Układ wnętrz dwutraktowy, analogicznie na obu kondygnacjach, z owalnymi salonami. Na osi frontowej fasady wspaniały joński portyk z 4 kolumnami, na fryzie napis: "Superanda omnis fortuna ferenda est" (Umieć pogodzić się z losem). Wewnątrz klasycystyczna polichromia z lat 1809-1812, wykonana w technice temperowej przez nieznanego malarza, pokrywająca ściany i sufity większości pomieszczeń pałacu. Na piętrze dwa klasycystyczne kominki. Ozdobą pałacu są drewniane posadzki. Obecnie pałac zajmuje Urząd Gminy Wartkowice.

W skład zespołu pałacowego wchodzą dwie klasycystyczne oficyny, ustawione symetrycznie przed pałacem, ozdobione portykami. Pomiędzy nimi a pałacem znajduje się dziedziniec wjazdowy. Za pałacem jest rozległy park, od zachodu przylegający do rzeki Ner. W parku znajduje się staw z wyspą, resztki alei grabowej i modrzewiowej, pomnikowe okazy drzew oraz stanowisko bluszczu drzewiastego.

Przypisy

  1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1219 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. Kontakt, Gmina Wartkowice [dostęp 2022-08-12] (pol.).
  3. Adam Boniecki pisał o Gostkowskich z Gostkowa w powiecie łęczyckim, nie wskazująć ich herbu; zob. Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 6. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1903, s. 344.

Bibliografia

  • A. Ruszkowski, Sieradz i okolice, Sieradz 2000.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Łódź Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.45 N
  • S: 50.78 N
  • W: 17.95 E
  • E: 20.75 E
6 Stary Gostkow 1.jpg
© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0
Palace in Stary Gostków, Poland