Stary Sambor

Stary Sambor

Старий Самбір

Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Burmistrz	Iwan Hrys
Powierzchnia	14,5 km²
Wysokość	360 m n.p.m.
Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość	6531 386 os./km²
Nr kierunkowy	+380 3238
Kod pocztowy	82003
Tablice rejestracyjne	(UA) BC
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Stary Sambor
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stary Sambor
49°26′28″N 23°00′29″E/49,441111 23,008056
Strona internetowa
Portal Ukraina

Stary Sambor dawniej Staremiasto (ukr. Старий Самбір, Staryj Sambir) – miasto na Ukrainie, stolica rejonu w obwodzie lwowskim Ukrainy nad Dniestrem, nieopodal granicy z Polską. 6531 mieszkańców (2020)^[1], dla porównania w 2001 było ich 5603^[2].

Miasto królewskie lokowane w 1425 roku położone było w XVI wieku w województwie ruskim^[3].

Historia

Widok na Stary Sambor i Dniestr

Data powstania miejscowości nie jest pewna. Stary Sambor wzmiankowany jest po raz pierwszy w roku 1378 jako własność nadana Herburtom. Jednak informacje dotyczące tutejszej cerkwi pochodzą z 1303. Wiadomo także, iż Sambor, założony po zniszczeniu Starego Sambora, istniał w 1241. Z 1501 pochodzi pierwsza wzmianka o tutejszym kościele rzymskokatolickim. Prawa miejskie uzyskał Stary Sambor w roku 1553. Z 1554 pochodzą pierwsze wzmianki o Żydach osiedlających się w mieście^[4]. W 1569 roku miasto uzyskało przywilej de non tolerandis Judaeis^[5]. Dzielnica żydowska znalazła się na wschód od rynku. Zapewne w XVI wieku powstał nowy kościół. W 1668 powstał ratusz, który jest jednym z najstarszych na tym terenie. W XVIII wieku odbył się remont kościoła. Do 1772 województwo ruskie, ziemia przemyska.

Od rozbiorów Polski (1772) w składzie Królestwa Galicji i Lodomerii. Przypuszczalnie w XIX wieku powstał cmentarz żydowski, a pod koniec tego stulecia synagoga. W 1880 miasto liczyło 3482 mieszkańców, z czego 1399 grekokatolików, 704 rzymskich katolików, 1377 Żydów oraz 2 osoby innych wyznań. W 1881 kościół został zamknięty z powodu jego złego stanu technicznego. W 1890 powstał nowy kościół. Od roku 1905 przez miejscowość prowadziła linia kolejowa łączącą Użhorod z Samborem, powstał dworzec kolejowy.

W 1921 miasto liczyło 4314 mieszkańców, z czego 1534 to Żydzi. W okresie międzywojennym Stary Sambor był miastem powiatowym województwa lwowskiego w niepodległej Polsce, siedzibą urzędu skarbowego oraz innych urzędów i instytucji państwowych. W tym czasie starostą był Ludwik Smalawski. 1 kwietnia 1932 w związku z likwidacją powiatu starosamborskiego miasto włączono do powiatu samborskiego^[6].

Po przegranej przez Polskę kampanii wrześniowej Stary Sambor znalazł się w części zajętej przez ZSRR. Od 4 grudnia 1939 znajdował się w składzie USRR, w obwodzie drohobyckim. Po ataku Niemiec na ZSRR miasto znalazło się pod okupacją niemiecką. Od 1 sierpnia 1941 na terenie powiatu Sambor Dystryktu Galicja w składzie Generalnego Gubernatorstwa. W sierpniu 1942 Niemcy wywieźli starosamborskich Żydów do obozu zagłady w Bełżcu. 9 sierpnia 1944 miasto zostało zajęte przez wojska radzieckie^[7]. Po II wojnie światowej ponownie w składzie Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej – początkowo w obwodzie drohobyckim, później ponownie we lwowskim. Po uzyskaniu w 1991 niepodległości przez Ukrainę w jej składzie.

Rejon starosamborski należy do transgranicznego mikroregionu Dolina Wiaru.

Ważniejsze obiekty

• Rynek miejski
• Ratusz miejski z 1668 r.
• Najstarszy kościół rzymskokatolicki – rozebrany w XVI wieku
• Stary kościół rzymskokatolicki – wzniesiony w XVI wieku, remontowany w XVIII wieku, zamknięty w 1881 r.
• Kościół rzymskokatolicki z 1890, konsekrowany w 1903 r.
• Stara cerkiew prawosławna z 1303 r. – nieistniejąca
• Cerkiew św. Mikołaja w Starym Samborze – cerkiew greckokatolicka z 1830 r.
• Synagoga w Starym Samborze
• Cmentarz żydowski w Starym Samborze

Związani ze Starym Samborem

• Michał Krasicki – polski ziemianin, marszałek rady c. k. powiatu starosamborskiego
• Józef Jarema – polski malarz
• Maria Jarema – polska malarka, rzeźbiarka i scenografka
• Mikołaj Zyblikiewicz – polski samorządowiec, prezydent Krakowa

Honorowi obywatele

• Anatol Lewicki – starosta powiatowy staromiejski, m.in. w 1888^[8], 1889, Honorowy obywatel Bóbrki^[9].

Miasta partnerskie

• Kostrzyn, Oświęcim, Ustrzyki Dolne, Snina, Kolbuszowa

Przypisy

Bibliografia

• Mapa WIG Stary Sambor Pas 51 Słup 35 Warszawa 1929
• Księga adresowa Polski (wraz z W.M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej Warszawa 1928 s. 807

Linki zewnętrzne

• Staremiasto albo Stary Sambor, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 237 .
• żydowska księga pamięci Sambora i Starego Sambora, wolny dostęp przez Bibliotekę Publiczną Nowego Jorku (New York Public Library) (heb.)
• Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona