Stary Tomyśl

Stary Tomyśl

wieś
Pałac w Starym Tomyślu
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	nowotomyski
Gmina	Nowy Tomyśl
Liczba ludności (2006)	580
Strefa numeracyjna	61
Kod pocztowy	64-300
Tablice rejestracyjne	PNT
SIMC	0591194
Położenie na mapie gminy Nowy Tomyśl Stary Tomyśl
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Stary Tomyśl
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Stary Tomyśl
Położenie na mapie powiatu nowotomyskiego Stary Tomyśl
52°20′18,6″N 16°09′47,5″E/52,338500 16,163194

Stary Tomyśl – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, w gminie Nowy Tomyśl.

Historia

Wieś Tomyśl na historycznej mapie Wielkopolski sporządzonej w 1888 roku według danych zaczerpniętych z Kodeksu dyplomatycznego

Początki miejscowości o nazwie Tomyśl sięgają XIII w. Pierwszy zapis na ten temat odnotowany jest w dokumencie z 1296 zawartym w Kodeksie dyplomatycznym Wielkopolski, według którego król polski Władysław I Łokietek wynagradzając zasługi Gniewomira z Knurowa pod Grodziskiem nadał mu dziedzicznie wieś książęcą Tomyśl, której obszary leśne sięgały ku zachodowi po rzekę Obrę. Odnotowany Gniewomir był sędzią poznańskim, a wcześniej wieloletnim współpracownikiem księcia wielkopolskiego, a później króla polskiego Przemysła II^[1][2].

Wieś Tomyśl odnotowują historyczne dokumenty podatkowe. Około 1564 biskupi poznańscy pobierali od 6 łanów we wsi 1,5 grzywien fretonów. W 1580 miejscowość odziedziczył po przodkach Ostroróg z Lwówka zwany także Marcinem Lwowskim. We wsi wymieniono wówczas 10 półłanków osadniczych, karczmę, 12 zagrodników, 8 komorników i 3 kołodziejów^[1].

Zabory Polski

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815–1848) miejscowość wzmiankowana jako Tomyśl stary należała do wsi większych w ówczesnym powiecie bukowskim, który dzielił się na cztery okręgi (bukowski, grodziski, lutomyślski oraz lwowkowski)^[3]. Tomyśl stary należał do okręgu lutomyślskiego i stanowił siedzibę rozległego majątku o tej samej nazwie, którego właścicielem był wówczas Hangsdorf^[3]. W skład majątku Tomyśl stary wchodziło łącznie 13 wsi. Według spisu urzędowego z 1837 roku Tomyśl stary liczył 519 mieszkańców i 50 dymów (domostw)^[3].

W XIX wiecznym Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego miejscowość wymieniona jest jako dwór oraz wieś leżąca w powiecie bukowskim. Dzieliła się na część wiejską oraz dwór. Według słownika pod koniec XIX wieku część wiejska liczyła 60 domów, w których mieszkało 424 mieszkańców w tym 220 wyznania katolickiego oraz 204 protestantów. Liczyła 369 hektarów powierzchni w tym 286 użytków rolnych, 40 łąk oraz 10 lasu. Dwór z obszarem dworskim na Witomyślu miał 25 domów oraz 268 mieszkańców. W miejscowości znajdowała się szkoła, poczta, a także browar, gorzelnia, stacja hodowli koni, uprawa chmielu^[1].

Okres powojenny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.

Park i pałac

Na uwagę w tej oddalonej od Nowego Tomyśla o 3 km miejscowości zasługuje zabytkowy park krajobrazowy o powierzchni ponad 7 ha z wieloma ponad 200-letnimi drzewami. W parku znajduje się pałac z 1916 roku (dawna siedziba Zespołu Szkół im. Stanisława Mikołajczyka i obecna siedziba Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych), dwór barokowy zbudowany w 2 połowie XVIII wieku oraz zabudowania folwarczne z przełomu XIX i XX wieku wpisane do rejestru zabytków^[4].

Zobacz też

• Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Glińskie Góry” - w sąsiedztwie

Przypisy

Bibliografia

• Paweł Anders: Jeziora Wolsztyńsko-Zbąszyńskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK "Kraj", 1989.