Starzyk brunatnogłowy

Starzyk brunatnogłowy
Molothrus ater[1]
(Boddaert, 1783)
Ilustracja
Samiec
Ilustracja
Samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

kacykowate

Podrodzina

epoletniki

Rodzaj

Molothrus

Gatunek

starzyk brunatnogłowy

Synonimy
  • Oriolus ater Boddaert, 1783
Podgatunki
  • M. a. artemisiae Grinnell, 1909
  • M. a. obscurus (J. F. Gmelin, 1789)
  • M. a. ater (Boddaert, 1783)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania
Pora występowania

     Odwiedza latem (rozród)

     Przebywa stale

     Odwiedza zimą

Starzyk brunatnogłowy[3], starzyk rudogłowy (Molothrus ater) – gatunek ptaka z rodziny kacykowatych (Icteridae). Znany pasożyt lęgowy u ponad 100 gatunków ptaków z Ameryki Północnej. Przyczynił się do spadku liczebności wireonków, lasówek, tanagr i niektórych kacyków. Ubarwienie jaj inne niż jaj gospodarzy. Pisklęta wylęgają się wcześniej, rosną szybciej i są większe; wyrzucają z gniazda pisklęta gospodarzy.

Systematyka

Wyróżniono trzy podgatunki M. ater[4][5]:

  • M. ater artemisiae – wnętrze zachodniej Kanady i zachodnie USA.
  • M. ater obscurus – pacyficzne wybrzeża Alaski, Kanady i USA oraz północno-zachodni Meksyk.
  • M. ater ater – południowa-wschodnia Kanada, wschodnie i środkowe USA oraz północno-wschodni Meksyk.

Morfologia

Długość ciała 15–20 cm. Głowa samca kawowobrązowa; tułów błyszcząco czarny. Samica jednolicie szarobrązowa. Młode ptaki brązowe, jaśniejsze od spodu, często w ciemnobrązowe kreski. Dziób krótki, stożkowaty[6].

Zasięg, środowisko

Północno-środkowa, środkowa i południowa część Ameryki Północnej. Zimę spędza w południowej części zasięgu letniego i dalej na południe po południowy Meksyk.

Pożywienie

Żywią się głównie nasionami traw, chwastów i niektórych zbóż, a także owadami, takimi jak koniki polne czy chrząszcze[7].

Zachowanie

Podczas toków dziób samca uniesiony ku górze, sylwetka smukła lub zgarbiona, z rozłożonymi skrzydłami i nastroszonym upierzeniem. Głos: wysoki, bulgocący. Samica wydaje ostry, głośny świergot[8].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje epoletnika krasnoskrzydłego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[2]. Organizacja Partners in Flight szacuje liczebność populacji lęgowej na 120 milionów osobników[7]. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[2].

Przypisy

  1. ↑ Molothrus ater, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ a b c Molothrus ater, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  3. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Agelaiinae Swainson, 1832 - epoletniki (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-04].
  4. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Oropendolas, orioles, blackbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-04]. (ang.).
  5. ↑ Brown-headed Cowbird (Molothrus ater). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2013-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
  6. ↑ Christopher Perrins, Atlas ptaków świata, s. 90.
  7. ↑ a b Brown-headed Cowbird Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-01-04]. (ang.).
  8. ↑ Christopher Perrins, Atlas ptaków świata, s. 90.

Bibliografia

  • Wiesław Dudziński, Marek Keller, Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
  • [Christopher Perrins i in.:] Atlas ptaków świata. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 2008. ISBN 978-83-7073-556-2.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Brown-Headed Cowbird.jpg
Autor: http://www.naturespicsonline.com/, Licencja: CC BY-SA 3.0
Brown-Headed Cowbird (Molothrus ater), Burnaby Lake Regional Park (Piper Spit), Burnaby, British Columbia
Molothrus ater1.jpg
Brown-headed Cowbird (Molothrus ater), female: this photograph has been acknowledged as Karney's work at http://www.nps.gov/grca/naturescience/cynsk-v08.htm and http://www.cpp.usmc.mil/base/environmental/inrmp/AppendixF.pdf
Molothus ater Map.svg
Autor: Cephas, Licencja: CC BY-SA 3.0
Distribution map of Brown-headed Cowbird (Molothrus ater). Blue: breeding, green: year-round, ochre: nonbreeding.