Staw (województwo łódzkie)

Staw

wieś
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	wieluński
Gmina	Czarnożyły
Liczba ludności	320
Strefa numeracyjna	43
Kod pocztowy	98-310
Tablice rejestracyjne	EWI
SIMC	0701748
Położenie na mapie gminy Czarnożyły Staw
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Staw
Położenie na mapie województwa łódzkiego Staw
Położenie na mapie powiatu wieluńskiego Staw
51°15′16″N 18°36′29″E/51,254444 18,608056

Staw – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Czarnożyły.

Położenie i podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie sieradzkim.

Historia

Miejscowość historycznie należy do ziemi wieluńskiej i pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Dawniej nazywano ją także "Duży Staw". Wymieniona w dokumencie zapisanym w 1377 jako "Staw", "Staaf", a w 1468 "maior Staw"^[1].

Wieś została odnotowana w historycznych dokumentach podatkowych. Jak wynika z Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej spisanej przez Jana Łaskiego w XVI wieku (Gniezno 1880 r.,t. II, s. 136) miejscowość niegdyś należała do kapituły gnieźnieńskiej, do klucza Kamionka. W 1520 prepozyt wielkopolski pobierał we wsi dziesięcinę z łanów osiadłych po 1 wiardunku, mierze żyta i owsa. Z ról opuszczonych natomiast brał dziesięcinę snopową. Z kolei pleban stawski z Wydrzyna pobierał dziesięcinę snopową, a z ról folwarcznych i od sołtysa 1 wiardunek. We wsi w XVI wieku mieszkali zarówno zagrodnicy jak i chałupnicy, którzy płacili meszne^[1][2].

W 1511 wyznaczone zostały granice wsi z sąsiednimi miejscowościami: Opojowicami, Czarnożyłami i Raczynem. W tym roku zanotowano również w miejscowości 5. łanów. W 1518 odnotowano 4,5 łana. Według regestu poborowego powiatu wieluńskiego w 1552 mieszkało w niej 9. kmieci z karczmarzem, a wieś liczyła wówczas 3,5 łana. W 1553 odnotowano 3,5 łana^[1][2].

W XVI wieku folwark szlachecki, który był własnością rodu Stawskich. Dokument z 1468 odnotowuje zakup część wsi przez Jana Stawskiego, który zapłacił za nią 80 grzywien niejakiemu Chotowskiemu. W 1469 Stanisław Chotowski zapisał dwom spośród 3 synów należące do niego części Stawu. W 1472 wspomniany został J. Stawski, który zapisał żonie Katarzynie 120 grzywien na 1,5 Stawu^[1].

Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze rosyjskim. Razem, jako dwie wsie "Staw" i "Stawek" wraz z folwarkiem, wymienia je XIX wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. W XIX wieku leżały one nad kanałem Ogrodzianką, rzeką Pichną w powiecie wieluńskim, gminie Wydrzyn, parafii Czarnożyły. W 1827 w miejscowości naliczono 16. domów zamieszkanych przez 171. mieszkańców. W 1885 pierwsza wieś liczyła 16. domów i 83 mieszkańców, a druga 5. domów oraz 52. mieszkańców^[2].

Przypisy

Bibliografia

• Ryszard Rosin: Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, hasło: „Staw” oraz „Wydrzyn”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 156-157,179.

Linki zewnętrzne

• Staw w "Słowniku historyczno-geograficznym ziemi wieluńskiej w średniowieczu"
• Staw 2 (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 288 .