Staw (województwo lubelskie)

Artykuł

51°11′12″N 23°23′49″E

- błąd

39 m

WD

51°11'N, 23°22'E, 51°11'35.02"N, 23°23'48.95"E

- błąd

19884 m

Odległość

1582 m

Staw
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

chełmski

Gmina

Chełm

Liczba ludności 

540[1]

Strefa numeracyjna

82

Kod pocztowy

22-151[2]

Tablice rejestracyjne

LCH

SIMC

0101617

Położenie na mapie gminy wiejskiej Chełm
Mapa konturowa gminy wiejskiej Chełm, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Staw”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Staw”
Położenie na mapie powiatu chełmskiego
Mapa konturowa powiatu chełmskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Staw”
Ziemia51°11′12″N 23°23′49″E/51,186667 23,396944

Staw – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Chełm[3][4].

W latach 1870–1954 miejscowość była siedzibą gminy Staw. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie chełmskim.

Jest to wieś sąsiadująca z Parypsami i Ochożą. Ze Stawu widoczny jest rezerwat florystyczny Stawska Góra. Obok drogi na Cyców położony jest zalew, który jest odpowiedzialny za podniesienie wód gruntowych. Przez Staw płynie rzeka Garka.

Wieś stanowi sołectwo gminy Chełm[5].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Staw[4][3]
SIMCNazwaRodzaj
0101623Brzezinkiczęść wsi
0101646Nowa Wieśczęść wsi
0101652Pasiekaczęść wsi
0101669Stara Wieśczęść wsi

Historia

Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego w okresie zaborów – Staw to dwór i wieś w powiecie chełmskim guberni lubelskiej, ówczesnej gminie Staw, parafii łacińskiej w Czułczycach, greckokatolickiej w Spasie odległe 8 wiorst od Chełma[6].

W 1870 r. folwark Staw posiadał według opisu rozległość 1168 mórg, był w nim młyn, wiatrak, cegielnia, eksploatowano pokłady wapienia. Wieś Staw posiadała 46 osad gospodarujących na 595 morgach.
W roku 1827 r. spisano 26 domów zamieszkałych przez 253 mieszkańców.

Jak opisuje Bronisław Chlebowski „było to gniazdo rodziny Stawskich, Wierzchowskich i Chylińskich, gdyż dwie ostatnie rodziny pochodzą od braci Stawskich, którzy w Wierzchowiskach i Chylinie zamieszkiwali, jak to widać z aktu rozgraniczenia wsi Parypsy i Staw r. 1455, znajdującego się w archiwum K. Kraszewskiego w Romanowie.”

Od rodu Stawskich dobra przeszły do Świrskich. W końcu XVIII w. dziedzicem był Mateusz Świrski z rodu kniaziów smoleńskich, cześnik krasnostawski. Od Świrskich w posagu majątek dostał się Cieszkowskim, później tą drogą Kozyrskim[6].

W dniu 25 maja 1942 żandarmeria niemiecka i ukraińscy nacjonaliści dokonali pacyfikacji wsi. Rozstrzelano 6 osób[7]. Groby ofiar zbrodni znajdują się na wzniesieniu obok zalewu.

Zabytki

  • Dawny ośrodek dworski, obecnie bardzo zniszczony i zaniedbany, położony wśród łąk. Do starego drewnianego domu prowadzi aleja grabowa. Park zawiera około 300 drzew z 9 gatunków. Dominują: grab pospolity ok. 200 szt. w alei grabowej długości ok. 150 m, olsza czarna 25, jesion wyniosły 20, klon pospolity 11, wierzba krucha 10, lipa drobnolistna 15 szt., w tym o obwodach 5,5, 4,8, 4,5 m. Skupienia zarośli tworzą przede wszystkim: bez czarny 5 a, bez turecki 3 a, śliwa ałycza 1 a. – (Opis dostarcza „Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego” autorstwa Andrzeja Wawryniuka)[8]

Drzewa w parku stawskim stanowią pomniki przyrody ożywionej wymienione w katalogu Lubelskie pomnik przyrody[9]

Przypisy

  1. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-07-28].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1205 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-23]. 
  4. ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-23].
  5. ↑ Jednostki pomocnicze gminy Chełm. Urząd Gminy Chełm. [dostęp 2015-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-28)].
  6. ↑ a b Staw (8), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 289.
  7. ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa, Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945, Warszawa 1981, s. 59.
  8. ↑ Andrzej Wawryniuk: Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego. Chełm: Starostwo Powiatowe w Chełmie, 2002, s. 477. ISBN 83-916380-0-6.
  9. ↑ RDOS Lublin: Pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej w Lubelskim. [dostęp 2015-10-11].Sprawdź autora:1.
Gmina Chełm
Wsie
Kolonie
Osady leśne
Integralne
części wsi
  • Antonin
  • Brzezinki
  • Dwór (Nowe Depułtycze)
  • Dwór (Uher)
  • Hołówka
  • Nowa Pokrówka
  • Nowa Wieś
  • Okszów-Kolonia
  • Pasieka
  • Piaski
  • Pod Górą
  • Podłącze
  • Stara Pokrówka
  • Stara Wieś

Herb gminy

Media użyte na tej stronie