Stefan Arczyński

Stefan Arczyński

Stefan Arczyński (2011)
Data i miejsce urodzenia	31 lipca 1916 Essen
Data i miejsce śmierci	28 sierpnia 2022 Wrocław
Zawód, zajęcie	fotograf
Odznaczenia

Brazylijka

Stefan Arczyński (ur. 31 lipca^[1] 1916 w Essen, zm. 28 sierpnia 2022 we Wrocławiu^[2][3]) – polski fotograf.

Życiorys

Urodzony w Niemczech w rodzinie emigrantów z Wielkopolski, syn Wiktora^[5], urzędnika państwowego, działacza Związku Polaków w Niemczech i Heleny z d. Adamskiej (zm. 1918 r.).

Fotografią zainteresował się już w młodości, w szczególności fotografią sportową. Od 1934 r. uczył się zawodu, a później podjął pracę w usługowym zakładzie fotograficznym w Essen. Wykonywał zdjęcia podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich w Berlinie w 1936 r.. W 1937 r. pracował w Mönchengladbach – w firmie, dla której wykonywał fotografie sportowe i teatralne.

Po wybuchu II wojny światowej został wcielony do Luftwaffe^[6] i skierowany do Francji; tam zajmował się opracowywaniem fotografii lotniczych. Później przeniesiony do piechoty trafił na front wschodni na Ukrainie. Także i tam nie rozstawał się z aparatem fotograficznym i robił zdjęcia podczas wojny z ZSRR. Ranny pod Stalingradem, trafił do sowieckiego lazaretu i do niewoli na Łotwie. W zwolnieniu go stamtąd dopomogła działalność ojca w Związku Polaków w Niemczech^[7].

W 1946 r., po przebyciu polskiego obozu przejściowego, uzyskał obywatelstwo polskie i najpierw trafił do dolnośląskiej Lubawki^[1], a następnie osiedlił się w Kamiennej Górze^[8][9], gdzie od 1948 r. prowadził zakład fotograficzny. W 1950 r. przeprowadził się do Wrocławia, gdzie przy ul. Łokietka otworzył fotograficzny zakład usługowy. W 1952 r. poznał Lidię Cichocką, artystkę baletu Opery Wrocławskiej, i dwa lata później wziął z nią ślub.

Uczył fotografii we Wrocławskim Towarzystwie Fotograficznym, w 1951 r. został członkiem ZPAF^[10]. Jego fotografie dokumentujące odbudowę Wrocławia i Dolnego Śląska publikowane były m.in. przez wydawnictwo Ossolineum.

Wykonywał zdjęcia na okładki czasopism i do widokówek; fotografował także sztukę – balet i teatr. Przez wiele lat współpracował z reżyserem Henrykiem Tomaszewskim^[11], liczne są też portrety, szczególnie żony Lidii. Dużo podróżował po świecie, obok zdjęć z różnych regionów Polski ma w swym dorobku także fotografie z licznych krajów Europy oraz m.in. z Chin, Indii, Afryki i USA.

Wystawy indywidualne (wybór):

• Festiwal warszawski – Warszawa; Wrocław; Katowice; Szwecja – Wrocław (1956)
• Moskwa-Leningrad – Wrocław; Chińskie Dachy – Wrocław (1959)
• Italia – Wrocław; Chicago, USA (1958–1960)
• Polska – Chicago, USA; Wystawa retrospektywna – Los Angeles, USA (1960)
• Martwe drzewa – Wrocław (1961)
• Drzewa – Wrocław; Ludzie – Wrocław (1962)
• Tak widziałem Amerykę – Wrocław (1963)
• Drzewa i ludzie – Galeria Kordegarda, Warszawa (1964)
• Drzewa – Wrocław (1971)
• Fotografia – Freital, NRD (1972)
• Dolny Śląsk – Drezno, NRD (1973)
• Dzieci na fotografiach Stefana Arczyńskiego – Muzeum Miejskie Wrocławia (2004)
• Stefan Arczyński, fotografie z lat 1940–1996 – Sokołowsko (2004)
• Wrocław dziękuje Stulatkom – Wrocław (2008)
• Ulice świata – Muzeum Miejskie Wrocławia (2010)
• Europa na fotografiach Stefana Arczyńskiego – Muzeum Miejskie Wrocławia (2011)
• Migawki sprzed półwiecza – Galeria „Wydawnictwo”, Wrocław 2012
• 100 na 100 – Muzeum Miejskie, Wrocław (2016)
• Arczyński#100. Fotografie wrocławskie – Muzeum Pana Tadeusza Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław (2016)

Odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (1977)^[12],
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (14 lipca 2011)^[13],
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (27 czerwca 2006)^[14]
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”,
• Złota Odznaka „Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego” (2016)^[15],
• Odznaka Honorowa Wrocławia (2021)^[16].

Nagrody

• Nagroda Artystyczna Miasta Wrocławia (1959),
• Nagroda Kulturalna Śląska – przyznana przez rząd Dolnej Saksonii (1992),
• Nagroda Wrocławia (2000).

Przypisy

Bibliografia

• Pryzmat : Pismo Informacyjne Politechniki Wrocławskiej. Styczeń 1999, nr 114 – Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa, dbc.wroc.pl, s. 16-17 [dostęp 2021-06-03]  (pol.).
• FOTOGRAF: Stefan Arczyński, .. ... ....., Fotografia, artykuły, tutoriale, porad, obiektywni.com.pl [dostęp 2021-06-03] .
• Moja Lidia, „Polska the Times – Gazeta Wrocławska”, 8.8.2008.
• Fotografowie 1946-2006. Słownik biograficzny fotografów polskich, AdamA. Sobota, PawełP. Pierściński (red.), Warszawa: Związek Polskich Artystów Fotografików, 2006, ISBN 83-916405-8-2, OCLC 836629124 .
• M. Palka, Wrocław utrwalony. Fotograf Stefan Arczyński, „Kwartalnik Pamięć i Przyszłość” 2012, nr 1 (15), s. 68-71.

Linki zewnętrzne

• 200 lat, Mistrzu! Stefan Arczyński świętuje 104. urodziny na portalu www.wroclaw.pl