Stefan Baczewski

Stefan Baczewski
Data i miejsce urodzenia

1 grudnia 1892
Lwów

Data i miejsce śmierci

1940
Kijów

Przyczyna śmierci

zbrodnia katyńska

Zawód, zajęcie

przemysłowiec

Narodowość

polska

Rodzice

Leopold

Małżeństwo

Małgorzata

Krewni i powinowaci

Józef (dziadek),
Henryk (wujek),
Adam (kuzyn)

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Niepodległości

Stefan Baczewski (ur. 1 grudnia 1892[1] we Lwowie, zm. 1940 w Kijowie) – polski prawnik, przemysłowiec, honorowy konsul Republiki Austriackiej we Lwowie, radny Rady Miasta Lwowa, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Wieża Baczewskiego na terenie Targów Wschodnich
Wyroby alkoholowe firmy J. A. Baczewski

Urodził się 1 grudnia 1892 roku[2] we Lwowie[3]. Był synem Leopolda i Stefanii z Kopeckich[1]. Uczęszczał do gimnazjum we Lwowie oraz w Wiedniu-Kalksburgu[3]. Studiował prawo[2] na Uniwersytecie Wiedeńskim i na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego[3]. Od 1916 roku był urzędnikiem konceptualnym w c. k. Namiestnictwie we Lwowie[3]. W 1920 roku został komisarzem okręgowym, a w następnym wystąpił ze służby państwowej[3].

W okresie II Rzeczypospolitej od 1920 roku[3] on i Adam Baczewski (ur. 1895, syn Henryka, brata Leopolda)[4] kierowali rodzinną firmą J. A. Baczewski (nazwa od Józef Adam Baczewski)[3], którą w przeszłości tworzył jego dziadek Józef (1829–1911) i ojciec Leopold (1859–1924, chemik, wykładowca na Akademii Rolniczej w Dublanach)[5]. Stefan Baczewski był współwłaścicielem i naczelnym dyrektorem firmy[6], dokonał rozbudowy fabryki i jej infrastruktury[7][8]. Firma prowadziła zakrojoną na dużą skalę akcję reklamową, m.in. w latach 20. na terenie Targów Wschodnich we Lwowie została wzniesiona „wieża Baczewskiego”[7] zaprojektowana w kształcie karafki[9] (architektem był Erwin Wieczorek). W latach 30. firma Baczewskiego dostarczała swoje wyroby alkoholowe do statków pasażerskich SS Polonia i MS Piłsudski[8], a jej produkty były zbywane na eksport do krajów Europy Zachodniej[10], w tym Paryża, Pragi i Wiednia[7].

Dekretem z 4 stycznia 1924 roku został mianowany konsulem honorowym Republiki Austriackiej w RP, urzędującym we Lwowie[3]. Początkowo sprawował urząd w pierwotnej siedzibie konsulatu, a latem tego samego roku przeniósł go do swojej własnej, nowo wybudowanej rezydencji przy ulicy Pełczyńskiej 35[3][5][11]. W kwietniu 1929 został mianowany przez prezydenta Austrii Wilhelma Miklasa na urząd honorowego konsula generalnego i kierownikiem Konsulatu Republiki Austriackiej na obszar województw lwowskiego, stanisławowskiego i tarnopolskiego z siedzibą we Lwowie[12][13]. W 1932 konsulat został przeniesiony pod adres Ossolińskich 4[2][13]. Po dokonanym przyłączeniu Austrii do III Rzeszy z 12/13 marca 1938 roku i delegowaniu do Lwowa oberinspektora Sprinka w celu likwidacji konsulatu Austrii, Stefan Baczewski bezzwłocznie ustąpił z urzędu konsula[2].

Piastował mandat radnego Rady Miasta Lwowa[2]. Pełnił funkcję radcy Izby Przemysłowo-Handlowej we Lwowie[2]. 12 lipca 1927 został wybrany członkiem komisji rozjemczej Giełdy Pieniężnej we Lwowie[14]. W kwietniu 1928 Stefan Baczewski został prezesem Związku Wielkich Fabryk Wódek Gatunkowych[15][16].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD[2][17]. Na wiosnę 1940 został zamordowany w ramach zbrodni katyńskiej. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 71/2-50 oznaczony numerem 122)[18]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

W ramach zbrodni katyńskiej na terenach ukraińskich został zamordowany także Adam Baczewski[7][8]. Według innych źródeł Stefan i Adam Baczewscy zostali przewiezieni do kopalni w Donbasie, gdzie ponieśli śmierć[4], a także jakoby Stefan Baczewski miał zostać zamordowany w ramach zbrodni katyńskiej w Charkowie[2][19] (jednakże zarówno nie wskazała go lista jeńców przetrzymywanych od 1939 do 1940 w obozie w Starobielsku[20], jak też lista ofiar zamordowanych w Charkowie[21]).

Jego żoną była Małgorzata z domu Kuncewicz[3].

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe: na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 17.
  2. ↑ a b c d e f g h Grzegorz Hryciuk. Stosunki polsko-ukraińskie w ocenie konsulatu niemieckiego we Lwowie w 1939 roku. „Toruńskie Studia Międzynarodowe”, s. 20, nr 1 (2) z 2009. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. 
  3. ↑ a b c d e f g h i j Die Konsulate der Republik Österreich (1. Republik). W: Rudolf Agstner: Von Kaisern, Konsuln und Kaufleuten Österreich und die Ukraine 1785–2010. Wiedeń: LIT Verlag, 2011, s. 195. ISBN 978-3-64350335-0.
  4. ↑ a b Ojczyzną wódki jest Polska. kuriergalicyjski.com. [dostęp 2015-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 marca 2016)].
  5. ↑ a b Irina Kotłobułatowa: Baczewski, Baczewski.... lwow.com.pl. [dostęp 2015-03-23].
  6. ↑ Obwieszczenie. „Gazeta Lwowska”, s. 8, nr 283 z 8 grudnia 1928. 
  7. ↑ a b c d Nasze dziedzictwo. baczewski-vodka.pl. [dostęp 2015-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 kwietnia 2015)].
  8. ↑ a b c Jak wódka, to tylko we Lwowie – Leszek Muszczyński. portal.swiat-alkoholi.pl. [dostęp 2015-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 kwietnia 2015)].
  9. ↑ Ewa Steinhardt: Od butelki do karafki. polonika.at. [dostęp 2015-03-24].
  10. ↑ Fabryka J. A. Baczewskiego we Lwowie. „Gazeta Handlowa”, s. 6, nr 197 z 28 sierpnia 1930. 
  11. ↑ Przemysław Włodek, Adam Kulewski: Lwów. Przewodnik. Pruszków: Rewasz, 2006, s. 280. ISBN 83-89188-53-8.
  12. ↑ Komunikat. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 17, s. 210, 20 września 1929. 
  13. ↑ a b Die Konsulate der Republik Österreich (1. Republik). W: Rudolf Agstner: Von Kaisern, Konsuln und Kaufleuten Österreich und die Ukraine 1785–2010. Wiedeń: LIT Verlag, 2011, s. 196. ISBN 978-3-64350335-0.
  14. ↑ Komunikat Biura Giełdy Pieniężnej. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 158 z 14 lipca 1927. 
  15. ↑ Organizacje gospodarcze. Związek Wielkich Fabryk Wódek Gatunkowych. „Gazeta Handlowa”, s. 1, nr 62 z 4 kwietnia 1928. 
  16. ↑ Kartek fabrykantów wódek. „Nowy Dziennik”, s. 6, nr 122 z 7 maja 1928. 
  17. ↑ Włodzimierz Bonusiak: Polityka ludnościowa i ekonomiczna ZSRR na okupowanych ziemiach polskich w latach 1939–1941 („Zachodnia Ukraina” i „Zachodnia Białoruś”). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2006, s. 127. ISBN 978-83-7338-249-7.
  18. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 3. [dostęp 2015-03-23].
  19. ↑ Zuzanna Gajowniczek: Ukraiński ślad Katynia. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, 1995, s. 217.
  20. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 288. ISBN 83-7001-294-9.
  21. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Charków. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003. s. 10. [dostęp 2015-03-13].
  22. ↑ M.P. z 1930 r. nr 260, poz. 352.
  23. ↑ Dekoracja zasłużonych obywateli Krzyżami Zasługi. „Gazeta Lwowska”, s. 6, nr 102 z 5 maja 1932. 
  24. ↑ M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273.
  25. ↑ Lwowianie odznaczeni Krzyżem i Medalem Niepodległości. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 2, nr 424 z 8 listopada 1933. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Baczewski tower in Lviv 2.jpg
Wieża Baczewskiego we Lwowie na terenie Targów Wschodnich
Liquors of J. A. Baczewski (1938).jpg
Wyroby z fabryki wódki, likieru i rumu J.A. Baczewski we Lwowie