Stefan Dąbkowski
.jpg) Stefan Dąbkowski (przed 1927) | |
 pułkownik saperów | |
| Data i miejsce urodzenia | 20 czerwca 1884 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 16 grudnia 1962 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1914–1934 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | I Brygada Legionów Polskich, 1 Pułk Saperów, 10 Pułk Saperów, Oficerska Szkoła Inżynierii |
| Stanowiska | dowódca pułku saperów, komendant Oficerskiej Szkoły Inżynierii |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa, |
| Późniejsza praca | |
| Odznaczenia | |
   _4r_BAR.svg){kind=small}      | |
Stefan Dąbkowski, ps. „Bronisław” (ur. 20 czerwca 1884 w Warszawie[1], zm. 16 grudnia 1962 w Londynie) – polski działacz niepodległościowy i socjalistyczny, w latach 1935–1939 senator BBWR i OZN, wicemarszałek Senatu V Kadencji, pułkownik saperów Wojska Polskiego, wiceprezes Prezydium Zarządu Koła Parlamentarnego Obozu Zjednoczenia Narodowego w 1938 roku[2].
Życiorys
Stefan Dąbkowski urodził się 20 czerwca 1884 w Warszawie, w rodzinie powstańców styczniowych Adama (1837–1896) i Izabeli z Sierzputowskich (1843–1918)[3]. Ojciec za udział w powstaniu został skazany na ośmioletnią katorgę, a matka była kurierką partii Józefa Jankowskiego. Starszy brat Mieczysław został generałem brygady Wojska Polskiego.
W latach 1902–1906 pracował na Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Od 1902 członek PPS, a od 1904 jej Organizacji Bojowej[1] – przewoził materiały wybuchowe z Zagłębia do stolicy. W latach 1905–1907 aresztowany i więziony, ostatecznie zesłany na Syberię, skąd zbiegł do Lwowa[1]. W czerwcu 1908 roku brał udział w założeniu Związku Walki Czynnej we Lwowie[4]. Od 1910 działał w Związku Strzeleckim i PPS-Frakcji Rewolucyjnej na terenie Królestwa Polskiego. W latach 1911–1914 ponownie przebywał w Galicji, został komendantem oddziału Związku Strzeleckiego w Borysławiu.
Od sierpnia 1914 w I Brygadzie Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym internowany w Beniaminowie[1].
Uczestniczył w walkach polsko-ukraińskich w Galicji w latach 1919–1920, przez parę miesięcy więziony przez władze ZURL w Borysławiu i Tarnopolu.
Od 1920 oficer Wojska Polskiego. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w 1 pułku saperów[5]. W 1922 został zatwierdzony na stanowisku dowódcy 10 pułku saperów w Przemyślu[6][7]. W latach 1928–1934 był komendantem Oficerskiej Szkoły Inżynierii w Warszawie[8][9].
W listopadzie 1924 roku był jednym z oficerów, którzy podali się do dymisji w ramach tzw. strajku generałów[10][11].
Z dniem 30 czerwca 1934 został przeniesiony w stan spoczynku[12]. 1 lipca 1934 został zatrudniony w Dyrekcji Tramwajów Miejskich miasta stołecznego Warszawy na stanowisku naczelnika Wydziału Drogowo-Budowlanego.
W latach 1935–1939 senator BBWR i OZN z okręgu Warszawa oraz radny Miasta Stołecznego, gdzie przewodniczył klubowi OZN. Od 1935 członek Parlamentarnej Grupy Stołecznej. W listopadzie 1936 został wybrany drugim wiceprezesem Związku Rezerwistów[13]. W latach 1938–1939 wiceprezes Obozu Zjednoczenia Narodowego. Na ostatnim posiedzeniu Sejmu w dniu 2 września 1939 złożył wniosek o zmianę ordynacji wyborczej, pozwalający na wypełnienie przez posłów i senatorów żołnierskiego obowiązku bez ryzyka utraty mandatu.
Zmarł 16 grudnia 1962 w Londynie. Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 107-3-13)[14].
Awanse
- podporucznik – 5 marca 1915
- porucznik – 1 stycznia 1917[15]
- podpułkownik – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 20. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów
- pułkownik – 1 stycznia 1928 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 1. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[16]
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1922)
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)[17]
- Krzyż Niepodległości z Mieczami (20 stycznia 1931)[18][19]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie: po raz pierwszy w 1922[20])
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[21][22]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[23]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[23]
- Odznaka „Za wierną służbę”[23]
- Krzyż Komandorski Orderu Orła Białego (Jugosławia)[24]
Przypisy
- ↑ a b c d Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 133.
- ↑ Prace parlamentarne O.Z.N. 1938/39 r., Warszawa 1939, s. 39.
- ↑ Stefan Dąbkowski (1884–1962) M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2022-07-14].
- ↑ Julian Stachiewicz, Początki Związku Walki Czynnej, [w:] Niepodległość, t. II zeszyt 1(3) 1933, s. 46.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r., s. 333, 592.
- ↑ Rocznik oficerski 1923, s. 892, 905.
- ↑ Rocznik oficerski 1924, s. 816, 827.
- ↑ Rocznik oficerski 1928, s. 581, 590.
- ↑ Rocznik oficerski 1932, s. 247, 821.
- ↑ Jerzy Rawicz: Do pierwszej krwi. Warszawa: Czytelnik, 1974, s. 99–115.
- ↑ Ludwik Stomma: Skandale polskie. Warszawa: Demart, 2008, s. 131–136. ISBN 978-83-7427-422-7.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 11 z 17.06.1934.
- ↑ Nowy zarząd Związku Rezerwistów. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 270 z 22 listopada 1936.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: STEFAN DĄBKOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-03-29].
- ↑ Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich..., s. 46.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 1 z 2 stycznia 1928 r., s. 2.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 2 z 19 marca 1931.
- ↑ Rozporządzenie Kierownika M.S.Wojsk. L. 8449 G. M. I. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 251).
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 15 z 11.11.1928.
- ↑ a b c Na podstawie fotografii [1].
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr. 8 z 11.11.1931.
Bibliografia
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917.
- Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych.
- Roczniki oficerskie 1923, 1924, 1928 i 1932.
- Historia sejmu polskiego – tom II, red. Andrzej Ajnenkiel, Warszawa 1989.
- Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny. Tom I, red. naukowa Andrzej Krzysztof Kunert, Wydawnictwo Sejmowe Warszawa 1998.
Media użyte na tej stronie
.png)
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.
It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.
After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek legionowy
Grupa oficerów z kompanii saperów I Brygady Legionów Polskich. Od lewej: Stefan Dąbkowski, Piątkowski, Józef Warchałowski, Kazimierz Możdżeń, Mieczysław Dąbkowski, Stanisław Żmigrodzki, Aleksy Nehring i dr Rohan, luty 1915,
Baretka: Order Białego Orła – Komandor – Królestwo Serbii / Królestwo SHS / Królestwo Jugosławii.
Autor: Krzem Anonim, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Stefana Dąbkowskiego na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 107, rząd 3, grób 13)
Naramiennik pułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Stefan Dąbkowski (-1927)