Stefan Downar

Stefan Downar

Stefan Downar w 1935 roku
Data i miejsce urodzenia	13 sierpnia 1886 Wieruszów
Data i miejsce śmierci	15 lipca 1942 obóz koncentracyjny Dachau
Poseł na Sejm IV kadencji (II RP)
Okres	od 1935 do 1938
Odznaczenia

Stefan Downar

Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	13 sierpnia 1886 Wieruszów
Data i miejsce śmierci	15 lipca 1942 Dachau
Proboszcz w Pyzdrach
Okres sprawowania	1928–1935
Proboszcz w Zbrachlinie
Okres sprawowania	1935–1939
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Diakonat	18 czerwca 1911

Stefan Downar ps. „Dewajtis” (ur. 13 sierpnia 1886 w Wieruszowie, zm. 15 lipca 1942 w Dachau) – polski ksiądz, działacz społeczny, poseł na Sejm w II RP.

Życiorys

Był synem Andrzeja i Antoniny z domu Ginkowskiej. Ukończył gimnazjum państwowe w Warszawie oraz Wyższe Seminarium Duchowne we Włocławku (w 1911 roku) i Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Poznańskiego: w 1925 roku uzyskał dyplom nauczyciela historii szkół średnich i seminariów nauczycielskich.

Po otrzymaniu święceń kapłańskich w 1911 roku został wikariuszem i prefektem szkół powszechnych kolejno w: Widawie, Kole (1912–1913), Parznie (1913–1914) i Łasku (od 1914 roku), następnie od 1916 roku był prefektem w gimnazjum humanistycznym w Pyzdrach (pracował przy jego powstaniu i rozwoju), od 1928 roku był proboszczem w tamtejszej parafii, a od końca 1935 roku – proboszczem parafii w Zbrachlinie (po wyborze na posła biskup Karol Radoński zaproponował mu tę mniejszą parafię, na którą przeniósł się 18 grudnia 1935 roku).

Był członkiem POW, w 1918 roku uczestniczył w akcji rozbrajania Niemców w Pyzdrach. Od 1925 roku pełnił funkcję radnego miejskiego w Pyzdrach, był członkiem Sejmiku i Wydziału Powiatowego w Słupcy i członkiem Rady Powiatowej w Koninie^[1].

W 1935 roku został wybrany posłem na Sejm IV kadencji (1935–1938) 45 491 głosami z okręgu nr 19, obejmującego powiaty: kolski i koniński. W czasie tej kadencji pracował w komisjach: oświatowej (do grudnia 1937 roku) i regulaminowej. W październiku 1935 roku i w marcu 1936 roku był wybierany do specjalnej komisji dla rozważenia projektu ustawy o upoważnieniu Prezydenta RP do wydawania dekretów. W interpelacji z lipca 1938 roku zaproponował rozważenie możliwości rozwiązania wszelkich organizacji niemieckich w związku z zagrożeniem narodowosocjalistycznym, w pasie zachodniego pogranicza. Jako poseł przyczynił się do uzyskania przez KUL w Lublinie pełnych praw akademickich^[2][1]. Znany był z wypowiedzi skierowanych przeciwko Żydom^[3]. W 1937 jako poseł domagał się w Sejmie zakazania Żydom pod sankcją karną produkowania dewocjonaliów chrześcijańskich^[4].

Po wybuchu II wojny światowej został aresztowany 21 października 1939 roku przez Niemców, był więziony w Aleksandrowie, od listopada – w zakładzie dla umysłowo chorych w Świeciu i klasztorze oo. Werbistów w Górnej Grupie. Od 28 lutego 1940 roku przebywał w obozie koncentracyjnym Stutthof, od 10 kwietnia tego roku – w Sachsenhausen. 4 maja 1942 roku został przewieziony transportem „inwalidzkim” do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie zginął w komorze gazowej 15 lipca 1942 roku^[1].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (19 marca 1936)^[5]
• Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1934)^[6]
• Medal Niepodległości (19 grudnia 1933)^[7]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[8]
• Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej^[8]

Przypisy

Bibliografia

• Nasi parlamentarzyści z II RP. „Głos Słupcy”, 2011-10-19. [dostęp 2012-06-23]. 
• ks. Józef Dębiński. Księża diecezji włocławskiej posłami i senatorami w II Rzeczpospolitej. „Studia włocławskie”. 9, s. 460, 2006. [dostęp 2012-06-23].