Stefan Jędrychowski

Stefan Jędrychowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

19 maja 1910
Warszawa, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

26 maja 1996
Warszawa, Polska

Wiceprezes Rady Ministrów
Okres

od 12 grudnia 1951
do 24 października 1956

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Minister finansów
Okres

od 22 grudnia 1971
do 21 listopada 1974

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Poprzednik

Józef Trendota

Następca

Henryk Kisiel

Minister spraw zagranicznych
Okres

od 22 grudnia 1968
do 22 grudnia 1971

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Poprzednik

Adam Rapacki

Następca

Stefan Olszowski

Przewodniczący Komisji Planowania przy Radzie Ministrów
Okres

od 11 lipca 1956[1]
do 22 grudnia 1968

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Poprzednik

Adam Rapacki

Następca

Józef Kulesza

Minister żeglugi i handlu zagranicznego
Okres

od 28 czerwca 1945 / 5 lipca 1945[2]
do 6 lutego 1947

Przynależność polityczna

Polska Partia Robotnicza

Kierownik resortu informacji i propagandy
Okres

od 21 lipca 1944[3]
do 31 grudnia 1944

Przynależność polityczna

Polska Partia Robotnicza

Następca

Stefan Matuszewski

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Order Krzyża Grunwaldu III klasy Medal im. Ludwika Waryńskiego Krzyż Wielki Orderu Danebroga (Dania) Order Zasługi Republiki Włoskiej II Klasy (1951-2001)

Stefan Jędrychowski (ur. 19 maja 1910 w Warszawie, zm. 26 maja 1996 tamże) – polski ekonomista, prawnik, dyplomata, publicysta i polityk, wieloletni członek Biura Politycznego KC PZPR. Poseł do Krajowej Rady Narodowej (1944–1947), na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, II, III, IV i V kadencji, kierownik resortu informacji i propagandy (1944), minister żeglugi i handlu zagranicznego (1945–1947), przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego i Komisji Planowania przy Radzie Ministrów (1956–1968), minister spraw zagranicznych (1968–1971) i minister finansów (1971–1974), w latach 1951–1956 wiceprezes Rady Ministrów. Budowniczy Polski Ludowej.

Życiorys

Syn Karola i Teodozji. W 1926 ukończył Państwowe Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Wilnie[4]. Uzyskał wykształcenie wyższe ekonomiczne na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, następnie otrzymał stopień doktora nauk prawnych. W okresie międzywojennym członek organizacji lewicowych w Wilnie, współwydawca czasopisma „Poprostu”, współpracownik Żagarów, przyjaciel Czesława Miłosza, opisany w jego książce pt. Zniewolony umysł. Był także aktywnym członkiem Akademickiego Klubu Włóczęgów Wileńskich, gdzie jego kolegami byli Paweł Jasienica i Wacław Korabiewicz[5].

Po agresji ZSRR na Polskę za namową Józefa Stalina i Wandy Wasilewskiej posłował w 1940 do Sejmu Republiki Litewskiej oraz do Rady Najwyższej Litewskiej SRR i Rady Najwyższej ZSRR Rady Najwyższej. W 1942 w nr 10 i w 1943 w nr 12 podziemnego pisma „Niepodległość” opublikowany został Komunikat Sądu Specjalnego R.P., w którym za współpracę ze Związkiem Sowieckim na szkodę Polski został skazany na karę śmierci[6]. W 1943 współorganizator Związku Patriotów Polskich i armii polskiej w ZSRR. Od 1944 członek Polskiej Partii Robotniczej, następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1945–1975 zasiadał w Komitetach Centralnych PPR i PZPR. Od kwietnia 1947 był przez rok członkiem Sekretariatu KC PPR, od grudnia 1947 kierując jednocześnie Wydziałem Ekonomicznym. W latach 1956–1971 zasiadał w Biurze Politycznym KC PZPR (uprzednio, w 1956, był zastępcą członka).

W 1944 skierowano go do resortu informacji i propagandy w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego, przejściowo był również ambasadorem RP we Francji i w ZSRR. W latach 1945–1947 minister żeglugi i handlu zagranicznego. W latach 1951–1956 pełnił funkcję wicepremiera, po dymisji Adama Rapackiego w wyniku nagonki marcowej przejął resort spraw zagranicznych, a w początkowym okresie ekipy Edwarda Gierka (1971–1974) pełnił funkcję ministra finansów. W latach 1956–1968 przewodniczył Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego oraz Komisji Planowania przy Radzie Ministrów. W latach 1974–1978 ambasador PRL w Węgierskiej Republice Ludowej.

Wyznaczony przez ZPP na posła do Krajowej Rady Narodowej, następnie na Sejm Ustawodawczy oraz na Sejm PRL I, II, III, IV i V kadencji (1944–1972). 7 grudnia 1970 wraz z Józefem Cyrankiewiczem podpisał Układ PRL-RFN o podstawach normalizacji wzajemnych stosunków.

Przez kilkadziesiąt lat członek Rady Naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. W latach 80., już jako emeryt, był często zapraszany do udziału w różnych komitetach honorowych i ciałach doradczych (m.in. 28 listopada 1988 wszedł w skład Honorowego Komitetu Obchodów 40-lecia Kongresu Zjednoczeniowego PPR – PPS – powstania PZPR[7]). W 1989 wybrany w skład Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.

Był żonaty z Izabelą z domu Milińską (1910–1991). Oboje spoczywają na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A33-2-7)[8].

Wybrane odznaczenia

Przypisy

  1. Do 1 stycznia 1957 przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego.
  2. 5 lipca 1945 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zyskał uznanie międzynarodowe.
  3. Stefan Jędrychowski pełnił urząd kierownika informacji i propagandy w nieuznawanym międzynarodowo Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego.
  4. Lietuvos valstybinis archyvas Ap. 178-1926 (lit.).
  5. A. Srebrakowski, Wileńscy „Włóczędzy”, Wrocław 1997; A. Srebrakowski, Aktywność turystyczno-krajoznawcza klubów „Włóczęgów” w Wilnie (1923–1939), [w:] Znowuż »z kuferkiem i chlebakiem«..., red. B. Konopska, J. Nowosielska-Sobel, G. Strauchold, Wrocław 2014, s. 273–303.
  6. K. Jasiewicz (red.), Europa nieprowincjonalna. Non provincial Europe, Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza RYTM, Londyn-Warszawa 1999, ISBN 83-86759-92-5, 83-87893-58-7.
  7. Trybuna Robotnicza”, nr 277, 29 listopada 1988, s. 5.
  8. Wyszukiwarka grobów w Warszawie. [dostęp 2020-08-22].
  9. Wręczenie odznaczeń w Belwederze. „Nowiny”, s. 1, nr 170 z 20 lipca 1964. 
  10. M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 206.
  11. M.P. z 1950 r. nr 87, poz. 1073.
  12. „Życie Partii”, styczeń–marzec 1987, s. 55.
  13. Kongelig Dansk Hof- og Statskalender. Kopenhaga 1947, s. 21.
  14. Order Odrodzenia dla G. Saragata. Odznaczenia włoskie dla przywódców polskich. „Dziennik Polski”. 246, s. 1, 16 października 1965. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

POL Order Budowniczych Polski Ludowej (1960) BAR.svg
Baretka Orderu Budowniczych Polski Ludowej (wzór z rozetką).
POL Order Sztandaru Pracy 1 klasy BAR.svg
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
POL Order Krzyża Grunwaldu 3 Klasy BAR.svg
Baretka: Order Krzyża Grunwaldu III klasy
Piotr Jaroszewicz 1977.jpg
Autor: Bert Verhoeff for Anefo, Licencja: CC BY-SA 3.0 nl
Bezoek van de Poolse premier Jaroszewicz aan het Pools oorlogskerkhof in Breda. Jaroszewicz in gesprek met o.m. kolonel Stasiak
Grande ufficiale OMRI BAR.svg
The ribbon of the Grand Officer medal of the Order of Merit, the Italian Republic
POL Odznaka im. Ludwika Waryńskiego BAR.png
Baretka Odznaki im. Ludwika Waryńskiego
POL Order Budowniczych Polski Ludowej (rozetka) BAR.svg
Baretka Orderu Budowniczych Polski Ludowej (wzór z rozetką).
Edward Osóbka-Morawski.jpg
Edward Osóbka_Morawski, Chairman of PKWN, Prime Minister of Communist Poland 1944-1947
PL Bolesław Bierut (1892-1956).jpg
Bolesław Bierut, właśc. Bolesław Biernacki, ps. Janowski, Iwaniuk, Tomasz, Bieńkowski, Rutkowski, (ur. 18 kwietnia 1892 w Rurach Jezuickich, dziś dzielnica Lublina - zm. 12 marca 1956 w Moskwie) – polski działacz komunistyczny, przewodniczący Krajowej Rady Narodowej od 1944, pierwszy przywódca Polski Ludowej, prezydent RP od 1947, Przewodniczący KC PZPR od 1948, premier PRL od 1952.
Cyrankiewicz.jpg
Józef Cyrankiewicz, Prime Minister of Poland (People's Republic of Poland) 1947-1970
PKWN.png
PKWN eagle 1944
Stefan Jędrychowski.jpg
Stefan Jędrychowski (1910-1996) – Polish communist politician, who served as deputy prime minister, foreign minister and finance minister in Poland. Official photo of members of Politbureau of PZPR after IV Congress.