Stefan Jaworski (żołnierz)
 | |
 ułan | |
| Data i miejsce urodzenia | 10 czerwca 1896 Rzeszów |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 15 maja 1915 Lenkowce |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1914–1915 |
| Siły zbrojne |  Armia Austro-Węgier |
| Formacja |  Legiony Polskie |
| Jednostki | 3 szwadron kawalerii |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
  | |
Stefan Jaworski (ur. 10 czerwca 1896[a] w Rzeszowie, zm. 15 maja 1915[b] w Lenkowcach[2]) – ułan Legionów Polskich, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Urodził się 10 czerwca 1896 w Rzeszowie, w rodzinie Stanisława, dyrektora gimnazjum i Marii z Lewickich[3][1]. Był starszym bratem Tadeusza Leonarda (ur. 1897), porucznika kawalerii Wojska Polskiego, odznaczonego Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)[1].
12 września 1914, po ukończeniu III gimnazjum im. króla Jana III Sobieskiego w Krakowie, wstąpił do Legionów Polskich[3]. Został przydzielony do 3 szwadronu kawalerii. Wziął udział w kampanii zimowej w Karpatach oraz w kampanii besarabskiej. Szczególnie odznaczył się w trakcie szarży patrolu ze swojego szwadronu na oddział rosyjskich dragonów pod Lenkowcami nad Prutem, w pobliżu miasta Czerniowce. Podczas tej walki poległ od nieprzyjacielskiej kuli. Za wykazane w czasie tego starcia bohaterstwo odznaczony został pośmiertnie Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[4][3]. Został pochowany na cmentarzu w miejscowości Bila[c]. W 1934 ekshumowany i przeniesiony do grobu rodzinnego na cmentarzu w Krakowie[3]. Był kawalerem[4].
W niedzielę 4 kietnia 1937 w sali rady miejskiej Tomaszowa Mazowieckiego miała miejsce podniosła uroczystość wręczenia Orderu Virtuti Militari śp. ułanowi Stefanowi Jaworskiemu, poległemu 16 maja 1915 pod Bilą w Rumunii. Order odebrała Maria Jaworska, matka bohatera. Order, w imieniu Naczelnego Wodza, wręczył major Rudolf Ostrihansky, w obecności prezydenta miasta Antoniego Rączaszka[5].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6002[6] – 17 maja 1922[7][8]
- Krzyż Niepodległości – 6 czerwca 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[9][1]
Uwagi
- ↑ W kartotece personalno-odznaczeniowej zamieszczonej na stronach Wojskowego Biura Historycznego jako datę jego urodzenia wskazano dzień 3 czerwca 1896[1]. W wyżej wymienionej kartotece występuje pod imieniem Stefan, natomiast w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 1923 roku, w którym ogłoszono nadanie mu Orderu Virtuti Militari 5 kl., został wykazany jako Kazimierz Stefan Jaworski. Z kolei w Monitorze Polskim Nr 132 z 1931 roku, potwierdzającym nadanie mu Krzyża Niepodległości, jego nazwisko zostało wskazane błędnie jako Jaworowski.
- ↑ Według części źródeł Stefan Jaworski poległ w dniu 16 maja 1915 roku.
- ↑ Według części źródeł był to cmentarz w miejscowości Cesyń.
Przypisy
- ↑ a b c d Tu podano, że urodził się 3 czerwca 1896. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-18]..
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 363.
- ↑ a b c d Żołnierze Niepodległości : Jaworski Stefan. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2022-02-17].
- ↑ a b Polak (red.) 1993 ↓, s. 82.
- ↑ Uroczystość wręczenia „virtuti militari” nadanego ś.p. Stefanowi Jaworskiemu. „Polska Zbrojna”. 93, s. 1-2, 1937-04-05. Warszawa..
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 412, jako śp. Jaworski Stefan Kazimierz.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 stycznia 1923, s. 33.
- ↑ Mniszek i Rudnicki 1929 ↓, s. 37, tu wykazany błędnie jako ułan Kazimierz Jaworski.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199, poz. 289, jako śp. Jaworowski Stefan.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Adam Mniszek, Klemens Rudnicki: Zarys historji wojennej 2-go Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
Media użyte na tej stronie
.png)
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.
It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.
After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek legionowy
Stefan Jaworski (1896-1915), ułan 2 pułku ułanów Legionów Polskich, odznaczony pośmiertnie Orderem Virtuti Militari 5 kl.
Autor: Patryk Gałuszka, Licencja: CC BY-SA 4.0
Oznaka stopnia "szeregowiec" noszona przez żołnierzy piechoty na kołnierzach w II i III Brygadzie Legionów Polskich. Oznaka obowiązywała w latach 1914-1916. Źródło: W. Sienkiewicz (red.), "Legenda Legionów", DEMART SA, 2008, s. 390.