Stefan Kownas

Stefan Kownas

Data i miejsce urodzenia	9 lutego 1898 Radom
Data i miejsce śmierci	13 grudnia 1978 Szczecin
profesor nauk przyrodniczych
Specjalność: botanika
Alma Mater	Uniwersytet Wileński
Doktorat	5 czerwca 1950
Habilitacja	1954
Profesura	17 września 1960
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Wileński Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wyższa Szkoła Rolnicza w Szczecinie
Odznaczenia

Gimnazjum Nr 6 im. Stefana Kownasa

Tablica upamiętniająca patrona szkoły

Gmach szkoły

Ogród Dendrologiczny im. Stefana Kownasa w Szczecinie

Pomnik upamiętniający Stefana Kownasa

Powiększenia fragmentu pomnika

Stefan Apoloniusz Kownas (ur. 9 lutego 1898 w Radomiu, zm. 13 grudnia 1978 w Szczecinie) – polski botanik, jeden organizatorów Wyższej Szkoły Rolniczej w Szczecinie (późniejszej Akademii Rolniczej, obecnie ZUT). Ojciec aktorów Jerzego i Ireny Kownasów.

Stefan Kownas był absolwentem Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie, gdzie ukończył naukę na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym, uzyskując w 1935 roku magisterium w zakresie botaniki.

Założyciel Korporacji Akademickiej Konwent Batoria w Wilnie.

Pracę zawodową rozpoczął w wieku 23 lat, w latach 1921-1939 był pedagogiem i wychowawcą w szkołach i uczelniach wileńskich. Po uzyskaniu magisterium został asystentem-wolontariuszem w Katedrze Botaniki Ogólnej na Uniwersytecie Wileńskim. W ciągu czterech lat zdołał opublikować dwie prace naukowe, które dotyczyły okresu spoczynku roślin.

Okres okupacji hitlerowskiej Stefan Kownas spędził w Wilnie, poza pracą w zakładzie chemicznym był wykładowcą w ramach tajnego nauczania. W 1944 roku został aresztowany i uprzednim więzieniu zesłany do pracy w kopalni węgla w Donbasie.

Po powrocie do kraju osiedlił się w Toruniu, gdzie zatrudnił się w Zakładzie Botaniki Ogólnej Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika. Jego specjalizacją była paleobotanika. 5 czerwca 1950 Stefan Kownas obronił pracę doktorską i otrzymał stopień doktora nauk przyrodniczych, cztery lata później ukończył pracę habilitacyjną. Rok później toruńska uczelnia przyznała mu tytuł docenta. W 1954 roku w Szczecinie rozpoczęto tworzenie Katedry Botaniki w Wyższej Szkole Rolniczej, profesorowi powierzono funkcję kierownika katedry. Podczas pracy akademickiej Stefan Kownas był kolejno prodziekanem, dziekanem oraz prorektorem ds. nauki. W dniu 17 września 1960 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a siedem lat później, tj. 22 kwietnia 1967 roku, tytuł profesora zwyczajnego. Praca naukowa profesora Kownasa była skoncentrowana na paleontologii i dendrologii.

Mimo awansu naukowego nigdy nie zaprzestał działalności wychowawczej. Zmieniało się jej miejsce i wychowankowie, ale nie zmieniało podejście do drugiego człowieka.

Stefan Kownas w 1955 roku zainicjował na szczecińskiej uczelni pierwsze koło naukowe, było to Naukowe Koło Botaników. W czasie swojej kariery naukowej sześć razy pełnił rolę promotora doktoratów i dwa razy rozpraw habilitacyjnych. Był współorganizatorem Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego, Szczecińskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Mikołaja Kopernika, Ligi Ochrony Przyrody i Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Przyrody w Szczecinie oraz organizatorem Szczecińskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Botanicznego.

Profesor Stefan Kownas był znanym społecznikiem i patriotą. W 1920 roku otrzymał Krzyż Walecznych, a w późniejszych latach wielokrotnie odznaczano go za pracę naukową, dydaktyczną i wychowawczą. W 1954 Srebrny Krzyż Zasługi, w 1955 Medal 10-lecia Polski Ludowej, w 1957 Złoty Krzyż Zasługi, 1964 Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego w 1968 Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski oraz w 1973 Zasłużony Nauczyciel PRL. Pochowany został na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie (kwatera 3b).

Bibliografia

• Stefan Apoloniusz Kownas, „Wiadomości Botaniczne”, 60 (1/2), 2016, s. 32-36 .
• Serwis botaniczny Lonicera: Profesor dr Stefan Kownas - naukowiec i wychowawca