Stefan Lelek-Sowa
Stefan Lelek-Sowa w czasie służby w szeregach Polskiej Organizacji Wojskowej | |
kapitan | |
Data i miejsce urodzenia | 5 września 1885 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 29 czerwca 1940 |
Przebieg służby | |
Lata służby | |
Siły zbrojne | Wojsko Polskie |
Późniejsza praca | sędzia |
Odznaczenia | |
|
Stefan Lelek-Sowa[a], ps. „Sawicki”, „Lelek”, „Stefan” (ur. 5 września 1885 w Kraśniku, zm. 29 czerwca 1940 w Lublinie) – sędzia, senator, działacz społeczny i konspiracyjny.
Życiorys
Urodził się 5 września 1885 w Kraśniku, w rodzinie Stanisława i Katarzyny z Pyzików[1]. Był uczniem gimnazjum im. Staszica w Lublinie. Od 1905 działał w PPS, był członkiem lubelskiej organizacji bojowej. Według jednej wersji zagrożony aresztowaniem zbiegł na Syberię, po czym w 1908 został zatrzymany we Władywostoku za udział w buncie marynarzy[2]. Według innej wersji w 1905 został aresztowany i zesłany do Władywostoku za udział w strajku szkolnym. Zbiegł stamtąd w 1908, przez pięć lat przebywając w różnych miejscach świata (Japonia, Chiny, Nowa Gwinea, Australia, Stany Zjednoczone). Ukończył studia na wydziale politycznym Uniwersytetu w Valparaiso w stanie Indiana. W 1913 powrócił do Polski, kontynuując studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W 1914 walczył w I Brygadzie Legionów Polskich. Potem objął funkcję komendanta okręgu Polskiej Organizacji Wojskowej na Lubelszczyźnie. Od 1918 był żołnierzem Wojska Polskiego – najpierw jako kapitan, a potem dowódca V batalionu Milicji Ludowej w okręgu łomżyńskim.
Ukończył prawo na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Działał w Polskiej Partii Socjalistycznej, a potem w sanacji. Pracował jako sędzia Sądu Apelacyjnego w Lublinie. W tym mieście był aktywnym działaczem społecznym. Zastępca senatora wybrany w 1935 w województwie lubelskim[3]. W latach 1938–1939 pełnił mandat senatora V kadencji.
Podczas II wojny światowej był przewodniczącym Organizacji Orła Białego Okręgu Lublin, przewodniczącym Rady Obrony Narodowej w Lublinie, członkiem Komitetu Obrony Lublina, współorganizatore, lubelskiego okręgu Służby Zwycięstwu Polski oraz Związku Walki Zbrojnej.
Został zamordowany przez Niemców latem 1940 w Rurach Jezuickich k. Lublina. Wraz z nim zginęła jego córka Halina Lelkówna, studentka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i łączniczka okręgu Związku Walki Zbrojnej.
Jego życiorys posłużył jako pierwowzór losów Stefana Kulczyby, jednego z bohaterów literackich tzw. sagi polskiej autorstwa Danuty Mostwin (w trzech pierwszych książkach serii: Cień księdza Piotra, Szmaragdowa zjawa i Tajemnica zwyciężonych).
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
- Krzyż Niepodległości (12 marca 1931)[4]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)[5]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (pośmiertnie)
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaka „Za wierną służbę”[2]
- Krzyż Legionowy[2]
- Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej[2]
- Odznaka Republiki Lubelskiej[2]
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 30 kwietnia 1921, s. 871.
- ↑ a b c d e Poznawajmy Obywateli Zasłużonych. „Świat Zasłużonych”. Nr 2, s. 25–26, 1934. Warszawa. [dostęp 2020-12-09].
- ↑ Album-skorowidz Senatu i Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejmu Śląskiego. Kadencja 1935/1940, 1936, s. 198.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 276, poz. 638 „za zasługi na polu pracy niepodległościowej”.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Nota biograficzna na stronie I Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Lublinie. wybitni.staszic.eu.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-27)].
- Nota biograficzna na stronie popkowice.za.pl
- Poznawajmy Obywateli Zasłużonych. „Świat Zasłużonych”. Nr 2, s. 25-26, 1934.
- Stefan Lelek. zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 2020-12-09].
Media użyte na tej stronie
Naramiennik kapitana Wojska Polskiego (1919-39).
Baretka: Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami – II RP (1942).
Stefan Lelek-Sowa, kapitan, komendant okręgu VIII Polskiej Organizacji Wojskowej - fotografia portretowa.
Autor: Olerys, Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowe
(c) I, DJPastesz, CC-BY-SA-3.0
Krzyż Legionowy, odznaka organizacyjna Związku Legionistów Polskich. fot.Tomasz K. Żurawski
Stefan Lelek