Stefan Lelek-Sowa

Stefan Lelek-Sowa

Sawicki, Lelek, Stefan

Stefan Lelek-Sowa w czasie służby w szeregach Polskiej Organizacji Wojskowej
kapitan
Data i miejsce urodzenia	5 września 1885 Kraśnik
Data i miejsce śmierci	29 czerwca 1940 Lublin
Przebieg służby
Lata służby	1918–1940
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Służba Zwycięstwu Polski Związek Walki Zbrojnej
Późniejsza praca	sędzia
Odznaczenia

Stefan Lelek-Sowa^[a], ps. „Sawicki”, „Lelek”, „Stefan” (ur. 5 września 1885 w Kraśniku, zm. 29 czerwca 1940 w Lublinie) – sędzia, senator, działacz społeczny i konspiracyjny.

Stefan Lelek (przed 1934)

Życiorys

Urodził się 5 września 1885 w Kraśniku, w rodzinie Stanisława i Katarzyny z Pyzików^[1]. Był uczniem gimnazjum im. Staszica w Lublinie. Od 1905 działał w PPS, był członkiem lubelskiej organizacji bojowej. Według jednej wersji zagrożony aresztowaniem zbiegł na Syberię, po czym w 1908 został zatrzymany we Władywostoku za udział w buncie marynarzy^[2]. Według innej wersji w 1905 został aresztowany i zesłany do Władywostoku za udział w strajku szkolnym. Zbiegł stamtąd w 1908, przez pięć lat przebywając w różnych miejscach świata (Japonia, Chiny, Nowa Gwinea, Australia, Stany Zjednoczone). Ukończył studia na wydziale politycznym Uniwersytetu w Valparaiso w stanie Indiana. W 1913 powrócił do Polski, kontynuując studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W 1914 walczył w I Brygadzie Legionów Polskich. Potem objął funkcję komendanta okręgu Polskiej Organizacji Wojskowej na Lubelszczyźnie. Od 1918 był żołnierzem Wojska Polskiego – najpierw jako kapitan, a potem dowódca V batalionu Milicji Ludowej w okręgu łomżyńskim.

Ukończył prawo na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Działał w Polskiej Partii Socjalistycznej, a potem w sanacji. Pracował jako sędzia Sądu Apelacyjnego w Lublinie. W tym mieście był aktywnym działaczem społecznym. Zastępca senatora wybrany w 1935 w województwie lubelskim^[3]. W latach 1938–1939 pełnił mandat senatora V kadencji.

Podczas II wojny światowej był przewodniczącym Organizacji Orła Białego Okręgu Lublin, przewodniczącym Rady Obrony Narodowej w Lublinie, członkiem Komitetu Obrony Lublina, współorganizatore, lubelskiego okręgu Służby Zwycięstwu Polski oraz Związku Walki Zbrojnej.

Został zamordowany przez Niemców latem 1940 w Rurach Jezuickich k. Lublina. Wraz z nim zginęła jego córka Halina Lelkówna, studentka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i łączniczka okręgu Związku Walki Zbrojnej.

Jego życiorys posłużył jako pierwowzór losów Stefana Kulczyby, jednego z bohaterów literackich tzw. sagi polskiej autorstwa Danuty Mostwin (w trzech pierwszych książkach serii: Cień księdza Piotra, Szmaragdowa zjawa i Tajemnica zwyciężonych).

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Niepodległości (12 marca 1931)^[4]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)^[5]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (pośmiertnie)
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Odznaka „Za wierną służbę”^[2]
• Krzyż Legionowy^[2]
• Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej^[2]
• Odznaka Republiki Lubelskiej^[2]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Nota biograficzna na stronie I Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Lublinie. wybitni.staszic.eu.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-27)].
• Nota biograficzna na stronie popkowice.za.pl
• Poznawajmy Obywateli Zasłużonych. „Świat Zasłużonych”. Nr 2, s. 25-26, 1934. 
• Stefan Lelek. zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 2020-12-09].