Stefan Miller (lekarz)

Stefan Mieczysław Miller (ur. 27 kwietnia 1903 w Łodzi, zm. 1942) – polski lekarz psychiatra i neurolog, dyrektor Zakładu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Żydów „Zofiówka”, współpracownik Jerzego Konorskiego i współodkrywca odruchów warunkowych II typu.

Życiorys

Syn farmaceuty Moszka Lejzera (Mieczysława) i jego żony Bronisławy[1]. Uczył się w domu, a następnie w klasie podwstępnej Szkoły Handlowej Kupiectwa Łódzkiego. Z powodu wojny musiał z rodziną opuścić Łódź, naukę kontynuował w szkole w Rosji. Od 1919 uczył się w Wyższej Szkole Realnej w Warszawie. W 1922 roku otrzymał świadectwo dojrzałości, nie dostał się na Wydział Lekarski Uniwersytetu Warszawskiego z powodu numerus clausus. Wstąpił na kierunek matematyczny, a następnie przeniósł się na Wydział Lekarski. Dyplom doktora wszech nauk lekarskich otrzymał 11 czerwca 1929 roku[2].

Specjalizował się w psychiatrii, pracował w Szpitalu w Tworkach. Od 1939 roku pełnił obowiązki dyrektora Zakładu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Żydów „Zofiówka” w Otwocku (jako następca Jakuba Frostiga)[3].

30 czerwca 1931 w Warszawie ożenił się z Ireną Themerson (1904–1942?), lekarką, siostrą Stefana Themersona[4]. Prawdopodobnie nie mieli dzieci[1].

Podczas okupacji niemieckiej poniósł śmierć; według jednej wersji zamordowany przez nazistów[5], według innej popełnił samobójstwo zażywając truciznę; jeszcze inna wersja głosi, że otruł się wraz z żoną w getcie w Mińsku Mazowieckim, unikając w ten sposób wywiezienia do obozu zagłady w Treblince[6].

Dorobek naukowy

Miller wspólnie z kolegą ze studiów, Jerzym Konorskim, badał motoryczne reakcje zwierząt w ujęciu teorii Iwana Pawłowa. Uznali, że odruchy warunkowe wymagające reakcji ruchowej lub powstrzymania się od niej stanowią odrębny typ odruchów, i nazwali odruchami II typu, a ich warunkowanie – warunkowaniem II typu. Wyniki Konorskiego i Millera spotkały się z życzliwym zainteresowaniem samego Pawłowa. Dwaj uczeni mieli możliwość odwiedzić pracownię Pawłowa w Leningradzie; Miller opublikował obszerną relację z tej podroży naukowej[7]. Po wojnie Konorski kontynuował zapoczątkowany przez siebie i Millera kierunek badań. Dedykował zmarłemu przyjacielowi swoją autobiografię i rozdziały w Integracyjnej działalności mózgu oraz Conditioned Reflexes and Neuron Organization poświęcone odruchom II typu[8][9].

Lista prac

  • Miller, Konorski. Działalność kory mózgowej w świetle teorji Pawłowa. Warszawskie Czasopismo Lekarskie 5, 1928
  • Konorski, Miller. Sur une forme particulière des réflexes conditionnels. Comptes rendus des séances de la Société de biologie et de ses filiales 99, ss. 1155–1157, 1928
  • Konorski, Miller. J'influence des excitateurs absolus et conditionnels sur les réflexes conditionnels de l'analysateur moteur. Comptes rendus des séances de la Société de biologie et de ses filiales 104, ss. 911–913, 1930
  • Konorski, Miller. Odruchy warunkowe analizatora ruchowego (Doniesienie tymczasowe). Rocznik Psychjatryczny 18/19, 1932
  • Lekarze i naukowcy w Z.S.R.R. Warszawskie Czasopismo Lekarskie 10, 1933
  • Konorski, Miller. Podstawy fizjologicznej teorji ruchów nabytych: ruchowe odruchy warunkowe. Medycyna Doświadczalna i Społeczna 16 z. 1–4, 1933
  • Konorski, Miller. Nouvelles recherches sur les réflexes conditionnels moteurs. Comptes rendus des séances de la Société de biologie et de ses filiales 115, ss. 91–96, 1934
  • I.P. Pawłow. Warszawskie Czasopismo Lekarskie 13 (14/15), 245–246, 1936
  • Uslovnye refleksy dvigatel’nogo analizatora. Trudy Fiziol. Lab. I.P. Pavlova 6 (1), ss. 119–278, 1936 (Условные рефлексы двигательного анализатора. Тр. Физиол. лаб. Акад. Павлова, 1936, Т.6, №1. С. 119—278.)
  • On Two Types of Conditioned Reflex[10]. 1937
  • Further Remarks on two Types of Conditioned Reflex[11]. 1937
  • Konorski, Miller. W sprawie samoistnego przekształcenia się nawyków: badania nad orientacją przestrzenną u szczurów. Polskie Archiwum Psychologii, 1937
  • Konorski, Lubińska, Miller. Wytwarzanie się odruchów warunkowych w zahamowanej indukcyjnie korze mózgowej. Acta Biologiae Experimentalis 10 (17), 1936

Przypisy

  1. a b Jan Bohdan Gliński: Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów – ofiar drugiej wojny światowej. T. 3. Wrocław: Urban & Partner, 2003, s. 233–234, 374–375. ISBN 83-879444-89-0.
  2. Jan Bohdan Gliński: Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów – ofiar drugiej wojny światowej. T. 4. Warszawa: Naczelna Izba Lekarska, 2011. ISBN 978-83-915636-5-6.
  3. Słów kilka o Zakładzie psychiatrycznym „Zofiówka”. Odgłosy Otwocka 1 (2), s. 3, 14.5.1939
  4. Tadeusz Nasierowski: Zagłada osób z zaburzeniami psychicznymi w okupowanej Polsce: początek ludobójstwa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2008. ISBN 978-83-7543-037-0.
  5. Louis Falstein: The martyrdom of Jewish physicians in Poland. Exposition Press, 1964 s. 419
  6. Barbara Engelking: The Warsaw Ghetto: a guide to the perished city. s. 248. ISBN 0-300-11234-3.
  7. Miller S. Lekarze i naukowcy w Z.S.R.R. Warszawskie Czasopismo Lekarskie 10, 1933
  8. Konorski J. Autobiografia. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 22 (2), ss. 215–250, 1977
  9. Konorski J. Conditioned Reflexes and Neuron Organization. Cambridge University Press, 1948
  10. J. Konorski, S. Miller, On Two Types of Conditioned Reflex, „The Journal of General Psychology”, 16 (1), 1937, s. 264–272, DOI10.1080/00221309.1937.9917950, ISSN 0022-1309.
  11. J. Konorski, S. Miller, Further Remarks on two Types of Conditioned Reflex, „The Journal of General Psychology”, 17 (2), 1937, s. 405–407, DOI10.1080/00221309.1937.9918010, ISSN 0022-1309.