Stefan Mustafa Abramowicz
 porucznik | |
| Data i miejsce urodzenia | 20 stycznia 1915 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 9 kwietnia 2018 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1937–1947 |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
        | |
Stefan Mustafa Abramowicz ps. Munia (ur. 20 stycznia 1915 w Klecku, zm. 9 kwietnia 2018 w Manchesterze[1]) – polski ułan pochodzenia tatarskiego z 1 szwadronu tatarskiego 13 pułku Ułanów Wileńskich, żołnierz 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa, uczestnik bitwy o Monte Cassino, porucznik Wojska Polskiego w stanie spoczynku.
Życiorys
Młodość
Urodził się 20 stycznia 1915[2] w Klecku niedaleko Nieświeża, w rodzinie polskich Tatarów – właściciela garbarni Ibrahima Abramowicza i zajmującej się ogrodnictwem Fursii Aleksandrowicz. Miał pięcioro rodzeństwa. W prywatnej szkole uczył się czytania Koranu w języku arabskim. W 1925 poszedł do szkoły powszechnej w Klecku. Aby pomoc rodzicom w pracy na gospodarce, naukę musiał zakończył w wieku 15 lat.
Służba wojskowa i okres II wojny światowej
15 września 1937 został powołany do czynnej służby wojskowej na okres dwóch lat, którą odbywał w 1 szwadronie tatarskim 13 pułku Ułanów Wileńskich Wojska Polskiego w Nowej Wilejce. W trakcie polskiej wojny obronnej we wrześniu 1939 oddelegowano go do wysyłania pociągami z koszar pułku i uzupełniania jednostek czynnego wojska przybyłymi rezerwistami kierowanymi na front zachodni. Razem ze swoim szwadronem brał udział w walkach z Niemcami na Mazowszu i Lubelszczyźnie[3].
27 września 1939 został aresztowany i osadzony w obozie jenieckim dla szeregowców w Kozielsku. Po dwumiesięcznym brutalnym śledztwie został w listopadzie 1939 skierowany do prac przy naprawie dróg i remoncie lotnisk w rejonie Lwowa i Przemyśla, a później jako pracownik przymusowy wysłany do kopalni Rudy Żelaza w Krzywym Rogu[4]. Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej został w lipcu 1941 ewakuowany w kolumnie marszowej do obozu jenieckiego w Starobielsku. Następnie na mocy układu Sikorski-Majski został zwolniony z obozu i wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych formowanych w ZSRR[5]. W kwietniu 1942 wraz z armią dostał się, poprzez port w Krasnowodzku, do Iranu. Przez Irak i Palestynę dotarł do Egiptu.
Został elektrykiem pojazdów mechanicznych szwadronowej czołówki naprawczej. Od kwietnia 1944 służył jako czołgista w 1 pułku Ułanów Krechowieckich 2 Warszawskiej Brygady Pancernej 2 Korpusu, który włączono do 8 Armii Wojsk Sprzymierzonych, dowodzonej przez gen. Olivera Leese. Brał udział w kampanii włoskiej, walcząc m.in. w bitwie o Monte Cassino[6]. W czerwcu 1944, ranny w czołgu podczas boju pod Ankoną, trafił do szpitala polowego. W lutym 1945 z nową załogą brał udział w wyzwoleniu Loreto oraz Bolonii.
Po wojnie
Po demobilizacji Polskich Sił Zbrojnych, będąc w stopniu starszego ułana, przypłynął z polskimi żołnierzami okrętem „Mauretania” do Liverpoolu w Anglii. Służbę wojskową zakończył w 1947. Ze względu na zajęcie Wileńszczyzny przez Związek Radziecki pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii[7]. W 1971 odwiedził pierwszy raz po wojnie swoje rodzinne strony. W 1984 rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie nadał mu stopień plutonowego w korpusie podoficerów kawalerii.
W październiku 2000 został awansowany na stopień podporucznika, a w lipcu 2016 na stopień porucznika i odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[6].
Życie prywatne
Po zakończeniu wojny osiadł na stałe w Manchesterze. W grudniu 1949 ożenił się z polską Tatarką Haliną Milkamanowiczówną (1926–1999) ze Słonimia na Kresach. Miał z nią dwie córki: Mary i Janet.
Odznaczenia
- Krzyż Oficerski Order Odrodzenia Polski
- Medal Wojska[8]
- Krzyż Kampanii Wrześniowej[8]
- Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino[8]
- Gwiazda za Wojnę 1939–1945[8]
- Medal Wojny 1939–1945[8]
- Gwiazda Italii[8]
- Medal Obrony[8]
Publikacje
- Wędrówka życiowa, Autobiografia (Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 2004)
- Droga mojego życia (Muzułmański Związek Religijny RP Najwyższe Kolegium Muzułmańskie, 2016; ISBN 978-83-934341-7-6)
Przypisy
- ↑ Zmarł Stefan Mustafa Abramowicz. Ostatni Ułan Rzeczypospolitej ze słynnego 1. Szwadronu Tatarskiego 13. Pułku Ułanów Wileńskich. Historykon.pl, 10 kwietnia 2018. [dostęp 2018-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-07)].
- ↑ Dokumenty podają błędną datę jego urodzin 20 lutego 1916.
- ↑ TYLKO U NAS. Najstarszy żyjący polski ułan odznaczony przez prezydenta Dudę! Szczerski: „Jest symbolem męstwa i hartu ducha” [dostęp 2017-11-26].
- ↑ l, Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Aktualności / Ordery i odznaczenia / Stefan Mustafa Abramowicz odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, prezydent.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Order dla łagiernika – ostatniego ułana Rzeczypospolitej? – DziennikNarodowy.PL, dzienniknarodowy.pl [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01].
- ↑ a b Stefan Mustafa Abramowicz odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. prezydent.pl. [dostęp 2016-07-15].
- ↑ Stefan Abramowicz. Najstarszy ułan Rzeczypospolitej awansowany na porucznika | HISTORIA.org.pl – historia, kultura, muzea, matura, rekonstrukcje i recenzje historyczne, historia.org.pl [dostęp 2017-11-26].
- ↑ a b c d e f g DKAmedia, Ostatni polski ułan, por. Stefan Mustafa Abramowicz, upamiętniony w Manchesterze, BritishPoles.uk, 20 października 2019 [dostęp 2022-05-31] (pol.).
Media użyte na tej stronie
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
Baretka: Krzyż Monte Cassino
Baretka Krzyża Kampanii Wrześniowej 1939.