Stefan Rogowicz

Stefan Rogowicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

23 marca 1891
Warszawa

Data i miejsce śmierci

23 grudnia 1946
Łódź

Narodowość

polska

Alma mater

Państwowa Wyższa Szkoła Ogrodnicza w Warszawie

Praca
Styl

architektura krajobrazu

Projekty

Park na Zdrowiu

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi
Zdjęcie kolorowe. Fotografia przedstawia płaski nagrobek z czerwonobrązowego kamienia. Na płycie nagrobnej wyryte są krzyż i napis „Ś. P. STEFAN ROGOWICZ 1891 — 1946 TWÓRCA PARKÓW ŁODZI”. Przed nagrobkiem, na pierwszym planie, kwitną żółte kwiaty.
Grób Stefana Rogowicza na Starym Cmentarzu w Łodzi

Stefan Rogowicz (ur. 23 marca 1891 w Warszawie, zm. 23 grudnia 1946 w Łodzi[1]) – polski architekt ogrodnictwa, ogrodnik, planista i publicysta naukowy, określany twórcą łódzkich parków.

Życiorys

Stefan Rogowicz urodził się w Warszawie jako syn warszawskiego lekarza Jakuba Ignacego Rogowicza (1839–1896) i Marii z Zawadzkich (1841–1939). Był młodszym bratem Wacława (1876–1960), Jadwigi (1878–1971) i Jana (1881–1945). Rogowiczowie mieszkali w kamienicy przy ul. Nowogrodzkiej 26 w Warszawie, tuż obok ulicy Marszałkowskiej, w miejscu dzisiejszego hotelu Novotel Warszawa Centrum.

W 1916 po uprzednim ukończeniu szkoły realnej, został absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Ogrodniczej w Warszawie. Pracował m.in. przy tworzeniu stacji doświadczalnej Towarzystwa Ogrodniczego Warszawskiego – arboretum w Morach.

Zaprojektował wiele parków i ogrodów. Począwszy od 1918 tworzył parki dworskie w całej Polsce, ogrody przy willach prywatnych właścicieli, a także ogrody przy instytucjach państwowych i fabrykach. Ponad 40 jego projektów umieszczono w „Rejestrze ogrodów polskich”.

W latach 1925–1929 pracował jako ogrodnik-planista w Dziale Ogrodniczym Wydziału Technicznego Zarządu Zieleni w Warszawie. W 1928 roku podczas Krajowej Wystawy Ogrodniczej w Poznaniu, zdobył nagrodę za projekt zagospodarowania przestrzennego Polesia Konstantynowskiego zwanego Zdrowiem.

1 października 1929 już jako znany planista objął stanowisko naczelnika Wydziału Plantacji Zarządu Miejskiego w Łodzi, gdzie z przerwą na okupację pozostał do końca życia. Przystosował istniejące parki (m.in. park Poniatowskiego, Źródliska, Sienkiewicza, 3 Maja) do współczesnych wymagań wielkomiejskich. Ukierunkował plan zadrzewienia miasta. Zaprojektował i tworzył Park Ludowy na Zdrowiu[2]. Był to wówczas największy park w Polsce i jeden z największych w Europie. Budowę parku Rogowicz prowadził osobiście do wybuchu II wojny światowej. Ponadto stworzył i zrealizował m.in. projekt kompleksu ogródków działkowych przy al. Unii Lubelskiej, które obecnie noszą jego imię (ROD im. Stefana Rogowicza). Był propagatorem ogródków jordanowskich i ogrodów szkolnych. Zmodernizował większość parków łódzkich i w parku na Zdrowiu zaprojektował ZOO.

W okresie okupacji niemieckiej pracował jako robotnik w Zieleni Miejskiej, pozbawiono go stanowiska służbowego i mieszkania. W 1945 po zakończeniu II wojny światowej powrócił na stanowisko naczelnika Wydziału Plantacji. Uczestniczył w naradach dotyczących utworzenia Łódzkiego Ogrodu Botanicznego.

Zmarł 23 grudnia 1946 w wieku 56 lat. Został pochowany w części katolickiej Starego Cmentarza w Łodzi (kwatera XIX-2-23)[2]. Jego żona, Irena Rogowiczowa (ur. 7 marca 1906), zmarła 3 lutego 1982 i została pochowana na cmentarzu Zarzew w Łodzi (kwatera XLV-10-44)[2].

Upamiętnienie

Zdjęcie kolorowe. Fotografia przedstawia szary, ustawiony pionowo, wśród parko wych alejek głaz narzutowy. Do kamienia jest przytwierdzona ciemna tablica pamiątkowa z napisem „STEFANOWI ROGOWICZOWI architektowi zieleni miasta Łodzi twórcy Łódzkich parków i zieleńców Społeczeństwo Łodzi Grudzień 1996”. Między górną krawędź tablicy, a głaz, do którego jest przytwierdzona, zatknięto na całej szerokości, kwitnące na żółto, kwiaty. W tle zdjęcia widać parkowe rośliny i alejki.
Pamiątkowy kamień poświęcony Stefanowi Rogowiczowi w parku na Zdrowiu

Jego imieniem nazwano ulicę na łódzkim osiedlu Olechów[3]. W 1996 w 50. rocznicę śmierci planisty w parku im. J. Piłsudskiego na Zdrowiu w Łodzi odsłonięto kamień z tablicą pamiątkową.

Z okazji 130. rocznicy urodzin i 75. rocznicy śmierci architekta, rok 2021 ogłoszony został Społecznym Rokiem Stefana Rogowicza[4]. W tym samym roku dzięki dotacji miejskiej odnowiono jego nagrobek[5].

Nagrody i odznaczenia

  • Złoty medal na Wystawie Ogrodniczej w Poznaniu za owocną działalność na plantacjach miejskich w stolicy: 1926 (Dziennik Zarządu m. Łodzi nr 45 z dnia 05-11-1929 r.)
  • Złoty Krzyż Zasługi: 1937 (Dziennik Zarządu m. Łodzi nr 12 z 1937 r.)

Publikacje

  • Róże w parku (Ogrodnik nr 10 z 1926 r.)
  • O piękno krajobrazu wsi polskiej (Ogrodnik nr 12 z 1925 r.)
  • Ogrodnictwo dekoracyjne w świetle Międzynarodowej Wystawy Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu (Ogrodnik nr 14 i nr 15 z 1925 r.)
  • Ogród i zagroda (Ogrodnik nr 16 i nr 17 z 1925 r.)
  • Rol-ogrodnictwo. Folwark-ogród (Ogrodnik nr 18 z 1925 r.)
  • Ogrodnictwo piękne (Przegląd Ogrodniczy nr 2 z 1926 r.)
  • Idea ogrodnictwa miast i wsi (Pamiętnik Jubileuszowej Wystawy Ogrodniczej w Poznaniu 25.IX-3.X.1926 r., Poznań 1926)
  • Plantacje miejskie m. st. Warszawy (Ogrodnik nr 1 z 1927 r., podpisane St.R.)
  • Ogrody mieszkalne (Ogrodnik nr 3, nr 5, nr 7, nr 8, nr 9, nr 11, nr 19 z 1928 r.)
  • Ogrody cmentarne (Ogrodnik nr 4 z 1928 r.)
  • Ogrody leśne (Ogrodnik nr 6 z 1929 r.), Ogródki mieszkalne (Osiedle, mieszkanie, dom nr 5 z 1929 r.)
  • Ogrody osiedli leśnych (Osiedle, mieszkanie, dom nr 8 z 1929 r.)
  • Pokaz dalji i roślin szklarniowych w Łodzi (Ogrodnik nr 21 z 1930 r.)
  • O nowych kierunkach w sztuce ogrodnictwa pięknego (Ogrodnik nr 15/16 z 1933 r.)
  • Miasta ogrody (Ogrodnik nr 4 z 1934 r.)
  • Rozbudowa miast a plantacje miejskie (Ogrodnik nr 8 z 1934 r.)
  • Prace przygotowawcze do zakładania plantacyj miejskich (Ogrodnik 13/14 i nr 15/16 z 1934 r.)
  • Stosunek architekta do zagadnienia zadrzewiania miast i osiedli (streszczenie referatu wygłoszonego w dniu 10 kwietnia 1934 roku na zjeździe architektów powiatowych województwa łódzkiego) (Dziennik Zarządu m. Łodzi nr 5 z 15-05-1934 r.)
  • Wszechpolski Zjazd Ogrodników Miejskich w Łodzi (Dziennik Zarządu m. Łodzi nr 10 z 15-10-1934 r.)
  • Plantacje miejskie w Łodzi. Odczyt wygłoszony w Stowarzyszeniu Techników w Łodzi (Dziennik Zarządu m. Łodzi nr 8 z 15-08-1936 r.)
  • W sprawie zmiany przeznaczenia terenów lasów miejskich w Łagiewnikach pod Łodzią (Dziennik Zarządu m. Łodzi nr 6 z 15-06-1937 r.)
  • I Międzynarodowy Kongres Architektów ogrodników w Paryżu (Dziennik Zarządu m. Łodzi nr 7 z 15-07-1937 r.)
  • Park wystawowy w Łodzi (Dziennik Zarządu m. Łodzi nr 10 z 15-10-1937 r.)
  • Rozwój i realizacja ogrodów działkowych (Dziennik Zarządu m. Łodzi nr 3 z 15-03-1938 r.)
  • Łódź na V Zjeździe Ogrodników Miejskich w Warszawie (Dziennik Zarządu m. Łodzi nr 10 z 15-10-1938 r.)
  • Łódź zadrzewiona (Dziennik Zarządu m. Łodzi nr 12 z 15-12-1938 r.)

Przypisy

  1. ↑ Stefan Rogowicz, genealogia.plewako.pl [dostęp 2017-11-26].
  2. ↑ a b c Dodany przez Małgorzata, Społeczny Rok Stefana Rogowicza, Zielnik Łódzki, 17 kwietnia 2021 [dostęp 2021-10-28] (pol.).
  3. ↑ Rogowicza Stefana Łódź (Łódź-Widzew), Ulica, 92-407, mapa.targeo.pl [dostęp 2021-10-28] (pol.).
  4. ↑ Telewizja Polska S.A, Rok Stefana Rogowicza – twórcy łódzkich parków, lodz.tvp.pl [dostęp 2021-10-28] (pol.).
  5. ↑ Stefan Rogowicz. Wizjoner zielonej Łodzi i pomysłodawca parku na Zdrowiu, Urząd Miasta Łodzi [dostęp 2021-10-28] (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kamień Stefan Rogowicz Łódź Park na Zdrowiu.jpg
Autor: Zorro2212, Licencja: CC BY 3.0
Pamiątkowy kamień poświęcony Stefanowi Rogowiczowi, twórcy parków w Łodzi, Park na Zdrowiu
Grob Stefan Rogowicz Lodz.jpg
Autor: HuBar, Licencja: CC BY-SA 2.5
Grób Stefan Rogowicz Łódź