Stefan Schlarp

Stefan Schlarp
kapitan rezerwy artylerii kapitan rezerwy artylerii
Data urodzenia

17 lutego 1892

Data i miejsce śmierci

6 sierpnia 1944
Baligród

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Jednostki

Pułk Artylerii Fortecznej Nr 3,
2 Pułk Artylerii Ciężkiej,
10 Pułk Artylerii Ciężkiej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka

Późniejsza praca

sędzia

Odznaczenia
Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami

Stefan Marian Schlarp[1] (ur. 17 lutego 1892, zm. 6 sierpnia 1944 w Baligrodzie) – doktor praw, sędzia, kapitan rezerwy artylerii Wojska Polskiego, ofiara nacjonalistów ukraińskich.

Grobowiec rodziny Schlarp

Życiorys

Stefan Marian Schlarp urodził się 17 lutego 1892 jako syn Edwarda[2][3][4] (pracownik pocztowy we Lwowie[5][6][7]). Uczył się w C.K. II Państwowym Gimnazjum we Lwowie z językiem niemieckim wykładowym, gdzie w 1910 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości[8].

Podczas I wojny światowej w szeregach C. K. Armii pod koniec 1915 został mianowany podporucznikiem w rezerwie artylerii fortecznej z dniem 1 stycznia 1916[9][10][11][12]. Do 1918 był oficerem pułku artylerii fortecznej nr 3[13][14][15]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego i zatwierdzony w stopniu porucznika[16]. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Został awansowany na stopień kapitana rezerwy artylerii ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[17][18]. W 1923, 1924 był przydzielony jako oficer rezerwowy do 2 pułku artylerii ciężkiej w garnizonie Chełm[19][20]. W 1934 był oficerem 10 pułku artylerii ciężkiej w Przemyślu i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Sanok[21].

Ukończył studia prawnicze uzyskując tytuł naukowy doktora praw. Wstąpił do służby sądowniczej II Rzeczypospolitej. Był egzaminowanym aplikantem sądowym we Lwowie, po czym został mianowany sędzią powiatowym w Turce od 6 lipca 1925[22], później tamtejszego Sądu Grodzkiego, pozostając na stanowisku do końca lat 20.[23][24][25]. Od początku lat 30. do 1939 pełnił stanowisko naczelnika (później kierownika) Sądu Grodzkiego w Baligrodzie[26][27][28][29][30][31][32][33][34][35][36]. Jako kierownik sądu grodzkiego w latach 30. był członkiem sanockiego koła Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów RP w Sanoku[37]. Do 1939 zamieszkiwał w Baligrodzie[38].

Podczas II wojny światowej nadal przebywał w Baligrodzie. W 1944 część miejscowej polskiej ludności przeniosła się do Leska w obawie przed atakami Ukraińców; na przełomie lipca/sierpnia 1944 pozostali w miejscowości dr Stefan Schlarp, adwokat dr Stanisław Śmietana i administrator parafii ks. Józef Miezin podjęli rozmowy z aptekarzem Osiadaczem który zapewnił, że mieszkańcy ukraińscy nie podejmą ataku na Polaków i jednocześnie zdystansował się od ewentualnych działań ukraińskich grup zbrojnych z zewnątrz[39][40][41]. W święto Przemienienia Pańskiego 6 sierpnia 1944 nastąpił zaplanowany atak sotni „Burłaki” Ukraińskiej Powstańczej Armii, dowodzonej przez Wołodymyra Szczygielskiego. Po zakończeniu niedzielnej mszy św. i wyjściu z kościoła zostało zamordowane 42 osoby, w tym dr Stefan Schlarp[42][43][40][44].

Stefan Schlarp został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku[45].

Jego żoną była Helena z domu Branowska (ur. 20 maja 1894 we Lwowie, zm. 24 września 1970 w Sanoku, do końca życia zamieszkująca w domu przy ul. Niecałej 2 tamże)[46].

Na cmentarzu w Baligrodzie został ustanowiony symboliczny grób ofiar zbrodni z 6 sierpnia 1944. W 1984 został ustanowiony w Baligrodzie pomnik poświęcony ofiarom zbrodni; stanowi go monument z krzyżem wraz z tablicą pamiątkową zawierającą 42 nazwiska zamordowanych[47].

Odznaczenia

Przypisy

  1. Zarówno w ewidencji II Gimnazjum we Lwowie jak i w ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Stephan Schlarp”.
  2. Polegli w walce o władzę ludową. Materiały i zestawienia statystyczne. Warszawa: Książka i Wiedza, 1970, s. 362.
  3. Data urodzenia 17 lutego 1892 została wskazana także na inskrypcji nagrobnej.
  4. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 134, 653, 1220. Tu podano datę dzienną urodzenia 21 lutego 1892.
  5. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 209.
  6. Kupno i sprzedaż realności w grudniu 1897. „Gazeta Techniczna”. Nr 1, s. 8, 30 stycznia 1898. 
  7. Oficjalistką pocztową we Lwowie była też Kazimiera Schlarp. Księga pamiątkowa i adresowa wygnańców wojennych z Galicyi i Bukowiny 1914-1915 oraz Album pamiątkowe. Cz. 1, Lwów. Wiedeń: 1915, s. 174.
  8. Jahresbericht des K. K. Zweiten Staats-Gymnasiums in Lemberg fur das Schuljahr 1910. Lwów: 1910, s. 63, 71.
  9. Neujahrsavancement der Resercveoffiziere. „Neue Freie Presse”. Nr 18447, s. 5, 31 grudnia 1915. (niem.). 
  10. Amtlicher Theil. „Wiener Zeitung”. Nr 4, s. 9, 1 stycznia 1916. (niem.). 
  11. Neujahrsbeförderungen im Heere. „Reichspost”. Nr 4, s. 10, 4 stycznia 1916. (niem.). 
  12. Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 806.
  13. Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 815.
  14. Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 1107.
  15. a b Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1107.
  16. Wykaz oficerów, którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych, dla Komisji Weryfikacyjnej przy Departamencie Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1920, s. 101.
  17. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 841.
  18. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 767.
  19. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 782.
  20. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 700.
  21. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 134, 653.
  22. Ruch służbowy w sądownictwie. Mianowani. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. Nr 18, s. 333, 15 września 1925. 
  23. Kalendarz Sądowy na Rok 1927. Warszawa: 1927, s. 157.
  24. Kalendarz Sądowy na Rok 1928. Warszawa: 1928, s. 82.
  25. Kalendarz Sądowy na Rok 1929. Warszawa: 1929, s. 124.
  26. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości” 1930 s. 74.
  27. Kalendarz Sądowy na Rok 1930. Warszawa: 1930, s. 99.
  28. Kalendarz Sądowy na Rok 1931. Warszawa: 1931, s. 80.
  29. Kalendarz Sądowy na Rok 1932. Warszawa: 1932, s. 87.
  30. Kalendarz Sądowy na Rok 1933. Warszawa: 1933, s. 91.
  31. Kalendarz Informator Sądowy na Rok 1934. Warszawa: 1934, s. 114.
  32. Kalendarz Sądowy na Rok 1935. Warszawa: 1935, s. 86.
  33. Kalendarz Sądowy na Rok 1936. Warszawa: 1936, s. 88.
  34. Kalendarz Informator Sądowy na Rok 1937. Warszawa: 1937, s. 92.
  35. Kalendarz Informator Sądowy na Rok 1938. Warszawa: 1938, s. 120.
  36. Kalendarz Sądowy na Rok 1939. Warszawa: 1939, s. 123.
  37. Sprawozdanie Zarządu Głównego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej za rok 1935/1936. Warszawa: 1936, s. 31.
  38. Echa pojubileuszowe. „Miesięczny Biuletyn Sportowy”, s. 3, nr 8 z 2 lipca 1939. 
  39. Artur Brożyniak: Masowy mord w Baligrodzie 6 sierpnia 1944 r.. isakowicz.pl. [dostęp 2015-09-29].
  40. a b Artur Brożyniak: Masowy mord w Baligrodzie 6 sierpnia 1944 r.. Nasz Dziennik, 2008-03-28. [dostęp 2015-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-30)].
  41. Stanisław Żurek. Niedziela Przemienienia Pańskiego 1944 roku w Baligrodzie. „Kresowy Serwis Informacyjny”. Nr 8 (99), s. 24, 1 sierpnia 2019. ISSN 2083-9448. 
  42. Andrzej Barzycki: Dzieje parafii Baligród w latach 1872–1939. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 1989, s. 61.
  43. Zbigniew Jantoń: Zbrodnie popełnione przez Ukraińska Powstańczą Armię w latach 1944–1947. Zbrodnie w Baligrodzie. twojebieszczady.net. [dostęp 2015-09-29].
  44. Stanisław Żurek. Niedziela Przemienienia Pańskiego 1944 roku w Baligrodzie. „Kresowy Serwis Informacyjny”. Nr 8 (99), s. 25, 1 sierpnia 2019. ISSN 2083-9448. 
  45. Czesława Zofia Schlarp. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2021-07-01].
  46. Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 135 (poz. 67).
  47. Baligród – pomnik poświęcony Polakom zamordowanym przez UPA. miejscapamiecinarodowej.pl. [dostęp 2015-09-29].
  48. Kriegsauszeichnungen im Heere. „Grazer Tagblatt”. Nr 81, s. 3, 24 marca 1917. (niem.). 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
AUT KuK Kriegsbande schwertern-gold BAR.svg
Baretka: Wstążka Wojenna (Kriegsbande) z okuciem złotych mieczy dla odznaczeń austro-węgierskich (m.in.: Militär-Verdienstkreuz; Militär-Verdienstmedaille (Signum Laudis); Franz-Joseph-Orden; Tapferkeitsmedaille).
PL Epolet kpt.svg
Naramiennik kapitana Wojska Polskiego (1919-39).
Tomb of Branowski and Schlarp families at Central Cemetery in Sanok (Matejki part) 2.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grobowiec rodzin Branowskich i Schlarp w części „Matejki Stary” Cmentarza Centralnego w Sanoku