Stefan Stefański (muzealnik)

Stefan Stefański
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

12 lipca 1914
Sanok

Data i miejsce śmierci

2 czerwca 1998
Sanok

Zawód, zajęcie

muzealnik

Narodowość

polska

Stanowisko

kierownik Muzeum Historycznego w Sanoku (1944-1968)

Pracodawca

Muzeum Ziemi Sanockiej (1934-1968),
Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku (1968-1979)

Rodzice

Michał, Seweryna

Małżeństwo

Regina z d. Titz

Dzieci

Zbigniew, Romana

Krewni i powinowaci

Tadeusz, Marian, Janina (rodzeństwo), Stanisław de Mirow Myszkowski

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal 40-lecia Polski Ludowej Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki” Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej” Złota Honorowa Odznaka PTTK Odznaka „Zasłużony dla Sanoka”

Stefan Zbigniew Stefański (ur. 12 lipca 1914 w Sanoku, zm. 2 czerwca 1998 tamże) – polski muzealnik, kustosz, regionalista, bibliofil, numizmatyk, kolekcjoner, działacz kulturalny i turystyczny, znawca Sanoka i ziemi sanockiej.

Życiorys

Kamienica przy ul. Henryka Sienkiewicza 2 w Sanoku
Stefan Stefański i Aleksander Rybicki przy wejściu do Muzeum Ziemi Sanockiej (1935)

Stefan Zbigniew Stefański urodził się 12 lipca 1914 w Sanoku[1][2][3][4][5]. Był synem Michała (1877–1928)[6][7] i Seweryny z domu Sikorskiej (1894–1971)[8][3][9]. Rodzina jego ojca, który osiedlił się w Sanoku, pochodziła z Gręboszowa, a matka z Nowosiółek Gościnnych[8][10]. Był przedstawicielem trzeciego pokolenia Stefańskich w Sanoku[10]. Miał czworo rodzeństwa, w tym braci Tadeusza Jana (1916-1985)[2][11], Mariana (1919–1977)[12][13] i siostrę Janinę (1922-1916, wieloletnia pracownicą biblioteki w Sanoku[14])[15][16]. Pochodził z rodziny kupieckiej[17] (jego rodzice prowadzili sklep z galanterią męską, funkcjonujący w budynku „Ramerówki”[10][18][5][19], w okresie schyłkowym zaboru austriackiego był jednym z nielicznych w mieście należących do Polaków[20], podczas II wojny światowej o charakterze spożywczym z artykułami kolonialnymi). Do 1937 rodzina Stefańskich zamieszkiwała w kamienicy przy ulicy Henryka Sienkiewicza 2[21]. Z racji miejsca zamieszkania Stefan Stefański wychowywał się wśród dzieci żydowskich[22].

W Sanoku ukończył naukę w szkole podstawowej, a następnie kształcił się w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii, gdzie 20 czerwca 1933 zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie byli m.in. Zygmunt Bezucha, Edward Czech, Mieczysław Przystasz, Mieczysław Suwała)[23][1][24][5][25]. Uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1933 został uznany przynależnym do gminy Sanok[2]. Jeszcze w okresie nauki gimnazjalnej za sprawą profesorów Jana Killara i Sebastiana Flizaka zainteresował się działalnością zbierania dóbr materialnych kultury[24]. Początkowo zbierał medale i monety[24]. Po maturze wraz Adamem Fastnachtem i Aleksandrem Rybickim rozpoczął gromadzenie eksponatów, które następnie zostały udostępnione w Muzeum Ziemi Sanockiej[26] (powstało w 1934 i było zlokalizowane na Zamku Królewskim w Sanoku)[27][19]. W latach 1934–1944 był sekretarzem muzeum[28][29]. Prowadził także ewidencję zbiorów numizmatycznych oraz pracował jako przewodnik zwiedzających[30]. W okresie międzywojennym wraz z siostrą Janiną prowadził prywatną Bibliotekę Mieszczańską[16]. Jako akademik był działaczem Stronnictwa Narodowego w Sanoku[31].

Po ukończeniu gimnazjum bez powodzenia zdawał na medycynę (dwa razy)[27] w Wojskowej Akademii Medycznej w Warszawie[24], przez rok kształcił się w seminarium duchownym[32][33][17], poza tym rozpoczął studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a po ich przerwaniu studia na Akademii Handlu Zagranicznego we Lwowie[24] (według własnej wersji przez trzy lata od 1936 do 1939[5][17], przy czym drugi rok miał rozpocząć jesienią 1939, jednak studia przerwał wybuch II wojny światowej[34][10]). Wówczas próbował przedostać się do Rumunii, jednak koło Sambora został zatrzymany przez Ukraińców, po czym wydostał się z więzienia[24]. Powróciwszy do Sanoka spędził tam wojenny okres okupacji niemieckiej[24][17]. Przez pewien czas był na liście 15 zakładników z miasta, wydanej przez Niemców 12 września 1939[28][24]. Na przełomie 1939/1940 dokonał przetransportowania księgozbioru z biblioteki sanockiego gimnazjum do muzeum, ocalając od zniszczenia przez Niemców[34]. W 1940 z inicjatywy malarza Leona Getza został zatrudniony w Ukraińskim Muzeum Łemkiwszczyna[27][17] (łączącego zbiory polskich dwóch połączonych placówek z II RP: Muzeum Ziemi Sanockiej i Muzeum Towarzystwa Łemkowskiego)[35][5]. Prowadził także prywatną wypożyczalnię książek[34][17] pod nazwą „Leihbücherei Stefan Stefański” wzgl. „Wypożyczalnia książek Stefan Stefański” (funkcjonowała na późniejszym skwerze pomiędzy ulicą Ignacego Daszyńskiego i ulicą Feliksa Gieli[36])[33]. Dokonał także uratowania części byłego księgozbioru stacjonującego w Sanoku do 1939 2 pułku Strzelców Podhalańskich, z którego 500 egzemplarzy po wojnie przekazał do Centralnej Biblioteki Wojskowej[37][34]. 6 kwietnia 1942 poślubił Reginę Martę Titz (ur. 1919 w Berlinie, córka Walentego i Agnieszki z domu Kaźmierczak, pochodząca z Poznania, zm. 1989)[3][38][10][39], z którą miał dwoje dzieci – syna Zbigniewa i córkę Romanę[36][33].

W czasie swojej pracy był czołowym organizatorem muzealnictwa na terenie Sanoka, inicjował akcję gromadzenia i ratowania dzieł sztuki Ziemi Sanockiej, opracowywał zbiory, prowadził działalność badawczą, rozwijał wiedzę krajoznawczą, był autorem publikacji historycznych i turystycznych z zakresu Sanoka i regionu[40]. Po zakończeniu wojny dokonywał zabezpieczenia zbiorów i czynił starania o ponowne otwarcie placówki[27]. Czynił też starania zmierzające do odnalezienia eksponatów wywiezionych w czerwcu 1944 przez Niemców z sanockiego muzeum[27][36]. Pracę w muzeum podjął w 14 października 1944 (wtedy mianowano go pracownikiem Starostwa Powiatowego Sanockiego z przydziałem obowiązków kierownika muzeum w Sanoku)[34][24][36], następnie został jego kustoszem (tytuł przyznany przez Ministra Kultury i Sztuki w 1960)[36], a potem sprawował stanowisko dyrektora w latach 1944–1968[27][41][42][40]. 27 marca 1947 razem z m.in. burmistrzem Michałem Hipnerem, wiceburmistrzem Józefem Bubellą, dyrektorem Sanockiej Fabryki Wagonów „Sanowag” Filipem Schneiderem, działaczem PPS Romanem Baczyńskim, przed kamienicą służącą za siedzibę 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty witali przybyłego z Krosna generała Karola Świerczewskiego[43][44], który następnego dnia poniósł śmierć pod Jabłonkami[45]. W latach 1948–1949 podejmował działania ratowania zabytków sztuki sakralnej, w szczególności ikon, które lokalizowano w opuszczonych cerkwiach na terenie województwa rzeszowskiego, zbierano i gromadzono w nowo stworzonym Muzeum Historycznym w Sanoku[27]. Dzięki temu powstała unikatowa i liczna kolekcja malarstwa ikonograficznego[27]. W 1963 udał się do Francji celem przeniesienia do sanockiego muzeum zbiorów malarskich należących do przebywających tam polskich malarzy, w tym do Franciszka Prochaski[37][34]. Na początku 1968 poparł wniosek o zmianę narzuconej zmiany nazwy placu św. Jana w Sanoku autorstwa Jana Bezuchy (od przemianowania w latach 50. istniał plac im. Hanki Sawickiej)[46][17]). Wraz z nim podczas sesji rady głosował za zmianą Mieczysław Przystasz[47]), jednak po interwencji sekretarza Komitetu Powiatowego PZPR miesiąc później, 28 lutego 1968 uchwałę rady wycofano jako „nieprzemyślaną”[47]. W wyniku reperkusji władz Mieczysław Przystasz i Stefan Stefański stracili zajmowane stanowiska[24][10][4][48][49][33] (on sam został odwołany 30 czerwca 1968[28][33]). 1 lipca 1968 został zatrudniony przez Aleksandra Rybickiego w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, gdzie pełnił stanowisko kierownika działu oświatowego, potem starszego kustosza, zajmując się m.in. szkoleniem przewodników[34][28][33][17]. W MBL wykonywał obowiązki w pełniącym funkcje administracyjne dworku Stupnickich (przeniesionym tam z ul. Kościuszki, gdzie stał naprzeciw domu Stefańskich)[28]. W „skansenie” pracował do 31 lipca 1979, po czym na własną prośbę przeszedł na emeryturę[27][4][17][49][33].

Stefan Stefański z kolekcją starych żelazek

Działał na polu politycznym. Był współzałożycielem utworzonego w 1944 koła i został członkiem zarządu powołanego 19 lutego 1945 oddziału sanockiego Stronnictwa Demokratycznego, który stał się kontynuatorem Klubu Demokratycznego[50][28][51]. Z list tej partii był wybierany radnym miejskim w Sanoku, pełniąc mandat łącznie w latach 1945-1968[49][33]. W kadencji 1950-1954 został wybrany w 1952 do składu Komisji i Oświaty i Kultury MRN[52][53]. W później powołanej Miejskiej Radzie Narodowej zasiadał w kadencjach: 1954-1958[54], 1958-1961[55] , 1961-1965[56], 1965-1969[57][37][28]. Równolegle był kierownikiem Wydziału Kultury w Starostwie Powiatowym[28]. 28 listopada 1988 został wybrany członkiem prezydium Miejskiego Komitetu SD w Sanoku[58]. W 1950 był inicjatorem zorganizowania obchodów 800-lecia miasta Sanoka (rocznica przypadła na 1960, lecz uroczystości zorganizowano dwa lata później)[59]. W Sanoku inicjował przedsięwzięcia i upamiętnienia historyczne, w tym ustanowienie Pomnika Wdzięczności Żołnierzom Armii Czerwonej, tablicy upamiętniającej 410. rocznicę śmierci Mikołaja Kopernika na gmachu II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie, tablicę pamięci gen. Karola Świerczewskiego, Kamień 1000-lecia Państwa Polskiego[37]. Wchodził w skład Społecznego Komitetu Odbudowy pomnika Tadeusza Kościuszki w Sanoku (ideę zrealizowano w 1962)[60][37], odbudowy Domu Żołnierza Polskiego (potem siedziba Sanockiego Domu Kultury)[37]. Udzielał się w Komitecie Odbudowy Warszawy, Lidze Przyjaciół Żołnierza[37]. W latach 1955-1956 współorganizował Muzeum Regionalne PTTK w Krośnie[37]. W 1957 został powołany na konsultanta odbudowy Klasztoru Karmelitów Bosych w Zagórzu[61]. W Sanoku był jednym z założycieli Ogniska Muzycznego[37]. Jako przedstawiciel SD w kwietniu 1988 został wiceprzewodniczącym Miejskiego Kolegium Wyborczego w Sanoku[62].

Był jednym z założycieli stowarzyszenia „Towarzystwo Domu Żołnierza Polskiego w Sanoku”, zarejestrowanego 12 marca 1946[63]. Od 1950 działał w PTTK[64], był współzałożycielem sanockiego oddziału PTTK (1951/1952)[65][64][17], w którym sprawował funkcję prezesa powiatowego[66] (przełom lat 50. i 60.)[67], był wybierany wiceprezesem 1 lutego 1981[68], 3 lutego 1985[69], w 1961 był założycielem Koła Przewodników Bieszczadzkich i Terenowych PTTK w Sanoku[10][70], później prowadził Koło Przewodnickie PTTK w Sanoku[64], którego został skarbnikiem[71], ponadto był członkiem Zarządu Głównego PTTK działając w Komisji Krajoznawczej[64], później na przełomie lat 70./80. był członkiem Zarządu Wojewódzkiego PTTK w Krośnie[64]. Oprowadzał wycieczki po Sanoku i Bieszczadach[70]. Był członkiem Komisji Opieki nad Zabytkami, powstałej przy oddziale PTTK w Sanoku[72]. Był jednym z założycieli powołanej w 1961 Grupy Bieszczadzkiej GOPR[4]. Angażował się w tworzenie osiedla campingowego na Białej Górze[64]. Był członkiem Towarzystwa Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka[4] (w czerwcu 1987 został wybrany przewodniczącym sądu koleżeńskiego[73], 10 lipca 1991 wybrany członkiem zarządu[74])[17]. Był członkiem Koła (później Oddziału) w Sanoku Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego[75][17]. Należał także do Towarzystwa Muzycznego, TPPR i innych[49].

Grobowiec rodziny Stefańskich

Zasiadł w powołanym w 1947 Komitecie Bibliotecznym, wspierającym sanocką bibliotekę, a wraz z żoną Reginą był członkiem działającego przy bibliotece od 1956 Koła Miłośników Książki[76]. Publikował przewodniki po Sanoku i okolicach[34][49][17]. Zasiadał w komitecie redakcyjnym i publikował w czasopiśmie „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”[77][78][4]. Był też współpracownikiem „Rocznika Sanockiego”[79]. Działał przy organizacji odsłoniętego 10 października 1971 Pomnika Żołnierzy Września w Bykowcach[80]. 7 kwietnia 1986 jako przedstawiciel Sanoka prowadził Turniej Miast „Sanok - Bolesławiec” rozegrany na lodowisku Torsan (drugim konferansjerem był Tadeusz Sznuk)[81][82]. W latach 80. jego artykuły z cyklu Kartki z niedawnej przeszłości Sanoka ukazywały się w piśmie „Gazeta Sanocka – Autosan”[83][84]. W latach 1991-1996 na łamach „Tygodnika Sanockiego” drukowano jego krótkie opowiadania dotyczące przeszłości Sanoka w cyklu ukazującym się pod tytułem Pan Stefański opowiada[85][86][4]. W swoich artykułach na łamach sanockich pism drukował opowiadania oraz utrwalał wspomnienia własne i innych osób[10][4][87][79]. Pisząc był publicystą historycznym[49]. Wydał 25 prac o tematyce etnograficznej i krajoznawczej[49]. Wydawał pismo turystyczne „Bieszczady Nasze Góry”[17]. Był numizmatykiem[64]. Publikował w kwartalniku „Sanockie Zapiski Numizmatyczne”[88]. Posiadał księgozbiór w liczbie około 200 z dziedziny historii sztuki[89]. Znany jako wszechstronny kolekcjoner[64]. Gromadził druki ulotne[34], ekslibrisy[64], zegary ludowe[27], żelazka[27], przedmioty dotyczące piwa (np. kufle, szklanice, podstawki, naklejki wzgl. etykiety, korkociągi wzgl. otwieracze)[90][64][27], medale, kalendarze, kartki pocztowe[28][24][10][86]. Był znanym gawędziarzem[34][4][17], uchodził za znawcę i „encyklopedię” Sanoka[34][10][4].

Zamieszkiwał przy ulicy Adama Mickiewicza 3 w Sanoku[91][92]. Zmarł 2 czerwca 1998[93][94][87]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 5 czerwca 1998[95][4][87][96]. Został tam także pochowany jego krewny, nauczyciel i pisarz Stanisław de Mirow Myszkowski (1849-1929)[97].

Ten człowiek kochał Ziemię Sanocką i walczył, aby zachować to, co dla niej ważne

ks. Zdzisław Peszkowski o Stefanie Stefańskim[95]

Publikacje

Łącznie był autorem około 25 publikacji dotyczących dziedziny etnografii, turystyki i krajoznawstwa; wydał m.in. pierwszy po 1945 przewodnik Sanoka[70].

  • Sanok i okolice. Przewodnik turystyczny (wyd. 1 w 1958[4][98]; wyd. II w 1963[99], wyd. III w 1974[86][100], wyd. IV w 1991[101][4][86])
  • Przyczynek do historii Muzeum w Sanoku (w: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958, 1958, s. 276-280)[102][86]
  • Piękno, zabytki, kultura ziemi sanockiej (w: Ziemia sanocka, 1966, red. Jerzy Domański, s. 60-72)[103][86]
  • Złota moneta celtycka z Trepczy, pow. Sanok (w: „Acta Archaeologica Carpathica” tom IX z 1967)[104][86]
  • Trzydzieści lat Muzeum Sanockiego (zarys historii powstania i rozwoju) (w: „Rocznik Sanocki” tom II z 1967)[105][4]
  • Cele i osiągnięcia Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku w latach 1958–1969 (w: „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku” nr 10 z 1969)[106]
  • Analiza ważniejszych prac oświatowych MBL w roku 1970 – kontakty z publicznością (w: „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku” nr 13 z 1971)[107]
  • Otwarcie Muzeum w Jaśle (w: „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku” nr 14 z 1971)[108]
  • Pracownia konserwatorska Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku (w: „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku” nr 16 z 1972; współautorka: Halina Piasecka)[109]
  • Franciszek Prochaska (w: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku, 1980, s. 105-106)[110][86]
  • Prawda i legenda o dziejach Sanockiej Ziemi (w: „Sanocjana” cz. 1 z 1985)[111][86]
  • opracowanie treści dotyczącej turystyki Sanoka (w: Sanok. Plan miasta, 1991, oprac. Leszek Puchała, red. Piotr Kamiński , Robert Janaszek)[86]
  • Cmentarze sanockie (1991)[41][17][112][86]
  • Karmel Zagórski (1991)[112][17][86]
  • Kartki z niedawnej przeszłości Sanoka (1991[86][113], wyd. 2: 1993[112])[41][17][86])
  • Epitafium Sebastiana Lubomirskiego w Kościele farnym w Sanoku (1992)[112][17][86]
  • Złota moneta celtycka z Trepczy koło Sanoka (w: „Sanockie Zapiski Numizmatyczne” nr 1 z 1996)[114][86]
  • Moje pierwsze „zagraniczne” wakacje. Wspomnienia 80-latka, który sięgnął pamięcią 70 lat wstecz (pośmiertnie, w: „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej” nr 2: San, rzeka ziemi sanockiej z 2002, s. 131-135)[115][86]
  • Kartki z przeszłości Sanoka (pośmiertnie, 2005)[116][86]

Ponadto przygotowywał do publikacji prace pt. Słone Góry – gawęda krajoznawcza, Pomniki i tablice zabytkowe Sanoka, Zamek sanocki w ilustracji i fotografii[27][10].

Odznaczenia i nagrody

Odznaczenia
Nagrody i wyróżnienia

Przypisy

  1. ↑ a b XLVII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1933/34. Sanok: 1934, s. 28.
  2. ↑ a b c Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 500 (poz. 556), 508 (poz. 661), 541 (poz. 745).
  3. ↑ a b c Księga wtóropisów aktów małżeńskich za lata 1936-1945. T. „K”. Cz. II. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 474.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Siwiec 1998 ↓, s. 8.
  5. ↑ a b c d e f Zając 2002 ↓, s. 109.
  6. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 331 (poz. 69).
  7. ↑ Michał Stefański. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2022-08-07].
  8. ↑ a b Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 141 (poz. 32).
  9. ↑ Seweryna Stefańska. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2022-08-07].
  10. ↑ a b c d e f g h i j k Strzelecka 1994 ↓, s. 6.
  11. ↑ Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 104 (poz. 75).
  12. ↑ Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 492. ISBN 978-83-60380-26-0.
  13. ↑ Tadeusz Stefański. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2022-08-07].
  14. ↑ Małgorzata Antczak. Czytam, więc jestem. „Tygodnik Sanocki”. Nr 45, s. 7, 7 listopada 1997. 
  15. ↑ Janina Stefańska. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2022-08-07].
  16. ↑ a b Anna Strzelecka. Bibliotekarki sprzed ery Google’a. „Tygodnik Sanocki”. Nr 28, s. 6, 19 lipca 2013. 
  17. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Oberc 2014 ↓, s. 526.
  18. ↑ Wojciech Sołtys: Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939. Budownictwo, przemysł, rzemiosło, handel. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 520. ISBN 83-86077-57-3.
  19. ↑ a b Kartki 2005 ↓, s. 5.
  20. ↑ Wojciech Sołtys: Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939. Budownictwo, przemysł, rzemiosło, handel. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 536. ISBN 83-86077-57-3.
  21. ↑ Kartki 2005 ↓, s. 15-18.
  22. ↑ Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. Miejsca zapamiętane. „Tygodnik Sanocki”. Nr 40 (204), s. 5, 6 października 1995. 
  23. ↑ XLVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1932/33. Sanok: 1933, s. 33.
  24. ↑ a b c d e f g h i j k l Grygiel 1989 ↓, s. 2.
  25. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-05-31].
  26. ↑ Józef Ząbkiewicz: W latach powojennych. Muzeum Historyczne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 916. ISBN 83-86077-57-3.
  27. ↑ a b c d e f g h i j k l m Koszela 1984 ↓, s. 13.
  28. ↑ a b c d e f g h i j Struś 1989 ↓, s. 7.
  29. ↑ Edward Zając: Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939. Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Środowisko kulturalne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 616. ISBN 83-86077-57-3.
  30. ↑ Edward Zając: Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939. Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Środowisko kulturalne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 618. ISBN 83-86077-57-3.
  31. ↑ Ziemia Sanocka – w Obozie Narodowym. „Warszawski Dziennik Narodowy”. Nr 37B, s. 5, 7 lutego 1936. 
  32. ↑ Korzeniowski 1996 ↓, s. 8. Relacja ks. Adama Sudoła.
  33. ↑ a b c d e f g h Zając TS 2002 ↓, s. 7.
  34. ↑ a b c d e f g h i j k Wawszczak 1978 ↓, s. 5.
  35. ↑ "W połowie 1940 Kreisschulrat Willy Huber polecił przenieść „Muzeum Łemkiwszczyna” z pomieszczeń plebanii greckokatolickiej do gmachu zamkowego, w którym dotychczas mieściło się Muzeum Ziemi Sanockiej. Nowa placówka, działająca pod auspicjami Niemców otrzymała nazwę Ukraińskie Muzeum Łemkiwszczyna w Sanoku. Kustoszem muzeum mianowany został Ukrainiec, malarz Leon Getz. Adamowi Fastnachowi i Aleksandrowi Rybickiemu pracy w nowym, odpowiednio ukierunkowanym muzeum nie zaproponowano". [w:] Edward Zając. Zarys dziejów Muzeum Historycznego w Sanoku, s. 272-273.
  36. ↑ a b c d e Zając 2002 ↓, s. 110.
  37. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Kustosz 1977 ↓, s. 5.
  38. ↑ Nekrolog. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 21, s. 2, 20 lipca - 10 sierpnia 1989. 
  39. ↑ Regina Stefańska. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2022-08-07].
  40. ↑ a b Józef Ząbkiewicz: W latach powojennych. Muzeum Historyczne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 918. ISBN 83-86077-57-3.
  41. ↑ a b c Laureaci 1994 ↓, s. 3.
  42. ↑ O muzeum. muzeum.sanok.pl. [dostęp 2014-12-06].
  43. ↑ Artur Bata. Nie o każdym śpiewają pieśń.... „Nowiny”. Nr 61, s. 4, 26-28 marca 1982. 
  44. ↑ Artur Bata: Bieszczady w ogniu. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 172. ISBN 83-03-01790-X.
  45. ↑ Artur Bata. Jabłonki: miejsce śmierci generała Karola Świerczewskiego. KAW. 1987. s. 39; Akcja „Wisła”: dokumenty. 1993. s. 110.
  46. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 211-213.
  47. ↑ a b Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Po przełomie październikowym. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 799. ISBN 83-86077-57-3.
  48. ↑ Adam Sudoł: Polska Ojczyzna moja. Część II. Sanok: 1999, s. 260-261.
  49. ↑ a b c d e f g Zając 2002 ↓, s. 112.
  50. ↑ Z okazji 50-lecia SD. Uroczysta wieczornica w Krośnie. „Nowiny”. Nr 276, s. 2, 25 listopada 1987. 
  51. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Życie polityczne. Kształtowanie się lokalnych struktur polityczno-administracyjnych. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 766. ISBN 83-86077-57-3.
  52. ↑ Krystyna Chowaniec: W latach powojennych. Oświata i szkolnictwo. Szkoły podstawowe. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 866. ISBN 83-86077-57-3.
  53. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 139.
  54. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 146.
  55. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 163.
  56. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 178.
  57. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 202.
  58. ↑ Obradował Miejski Zjazd SD (władze). „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 35, s. 5, 10-20 grudnia 1988. 
  59. ↑ Edward Zając: Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939. Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Środowisko kulturalne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 791. ISBN 83-86077-57-3.
  60. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Po przełomie październikowym. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 794. ISBN 83-86077-57-3.
  61. ↑ Zagórski karmel - ruiny klasztoru w Zagórzu. twojebieszczady.net. [dostęp 2014-12-06].
  62. ↑ Wiesław Koszela. Miejskie Kolegium Wyborcze i Miejska Komisja Wyborcza w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 13, s. 1, 1-10 maja 1988. 
  63. ↑ Ogłoszenia władz administracyjnych. Rejestr stowarzyszeń. Urząd Wojewódzki Rzeszowski. „Monitor Polski”. Nr 74, s. 19, 22 maja 1947. 
  64. ↑ a b c d e f g h i j k l m Wołoszyn 1980 ↓, s. 5.
  65. ↑ J. Czaja. W 20-ecie PTTK. Dorobek godny uznania. „Podkarpacie”. Nr 2, s. 7, 8 października 1970. 
  66. ↑ Krzysztof Prajzner. Od PTT do PTTK. „Rocznik Sanocki”. Tom IX, s. 408, 2006. 
  67. ↑ Historia Grupy Bieszczadzkiej GOPR (1961-2013). gopr.bieszczady.pl. [dostęp 2014-12-06].
  68. ↑ Obradował XVIII Zjazd Sanockiego Oddziału PTTK. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 5, s. 2, 10-20 lutego 1981. 
  69. ↑ Izabela Wilk. Nowa kadencja – nowe zadania sanockiego oddziału PTTK. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 7, s. 5, 1-10 marca 1985. 
  70. ↑ a b c Struś 1996 ↓, s. 7.
  71. ↑ Państwowe egzaminy na przewodników znów odbywają się w Sanoku. „Tygodnik Sanocki”. Nr 11, s. 4, 18 marca 1994. 
  72. ↑ Krzysztof Prajzner. Pamiątkowa tablica znów na fasadzie budynku. „Tygodnik Sanocki”. Nr 12, s. 4, 24 marca 2017. 
  73. ↑ Nowe władze TRUMS. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 19, s. 1-2, 1-10 lipca 1987. 
  74. ↑ Zbigniew Koziarz. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka (1904–1994). „Rocznik Sanocki”. Tom VII, s. 14, 1995. 
  75. ↑ Tadeusz Ortyl: Kronika Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego Oddział w Sanoku im. Rudolfa Mękickiego 1972–2005. Sanok: 2005, s. 87.
  76. ↑ Franciszek Oberc: Sanok. Instytucje kultury. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1999, s. 43-44. ISBN 83-909787-3-3.
  77. ↑ Redakcja. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 10, s. 2, 1969. 
  78. ↑ Redakcja. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 16, s. 2, 1972. 
  79. ↑ a b Oberc 2005 ↓, s. 217.
  80. ↑ Artur Bata. Udział Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku w budowie pomnika w Bykowcach. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 14, s. 65-66, 1971. 
  81. ↑ Turniej... turniej... i po turnieju. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 14, s. 5, 10-20 maja 1986. 
  82. ↑ Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974-1994. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 957. ISBN 83-86077-57-3.
  83. ↑ Stefan Stefański. Kartki z niedawnej przeszłości Sanoka. Pan Kalikst i jego „Ford”y. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 34, s. 6, 1–10 grudnia 1986. 
  84. ↑ Stefan Stefański. Kartki z niedawnej przeszłości Sanoka. Imieniny. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 5, s. 6, 10-20 lutego 1987. 
  85. ↑ Odszedł Stefan Stefański. „Tygodnik Sanocki”. Nr 23, s. 1, 5 czerwca 1998. 
  86. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Górnisiewicz ↓.
  87. ↑ a b c d e f g Zając 2002 ↓, s. 113.
  88. ↑ Franciszek Oberc. Prasa ziemi sanockiej od roku 1990. Pisma naukowe i popularnonaukowe. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 5: Prasa ziemi sanockiej – informator, s. 206, 2005. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  89. ↑ Edward Zając: Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939. Środowisko kulturalne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 623. ISBN 83-86077-57-3.
  90. ↑ Witold Szymczyk. Co, gdzie, kiedy? Wystawy. „Nowiny”. Nr 40, s. 4, 21 lutego 1979. 
  91. ↑ Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 146.
  92. ↑ Marcin Smoter. Próba reaktywacji Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w latach 1945-1949. „Rocznik Sanocki”. Tom X, s. 142, 2011. 
  93. ↑ Stefan Stefański. Nekrologi. „Tygodnik Sanocki”. Nr 23, s. 2, 5 czerwca 1998. 
  94. ↑ Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995-2000. „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, s. 348, 2001. 
  95. ↑ a b Jolanta Ziobro. Pożegnanie Pana Stefana. „Tygodnik Sanocki”. Nr 24, s. 2, 12 czerwca 1998. 
  96. ↑ Spacer po cmentarzu przy ul. Rymanowskiej. zymon.com.pl. [dostęp 2014-05-17].
  97. ↑ Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 15-16.
  98. ↑ Bronisław Cmela: Wstęp. W: Stefan Stefański: Sanok i okolice. Warszawa: Sport i Turystyka, 1963, s. 4.
  99. ↑ Stefan Stefański: Sanok i okolice. Warszawa: Sport i Turystyka, 1963, s. 2.
  100. ↑ Przewodnik po ziemi sanockiej. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 7, s. 7, 1-15 kwietnia 1975. 
  101. ↑ Stanisław Sieradzki. Kolejne wydanie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 24, s. 7, 30 października 1991. 
  102. ↑ Stefan Stefański: Z krainy wspomnień. Przyczynek do historii Muzeum w Sanoku. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 276-280.
  103. ↑ Stefan Stefański: Piękno, zabytki, kultura ziemi sanockiej. W: Ziemia sanocka. Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, 1966, s. 60-72.
  104. ↑ Stefan Stefański. Złota moneta celtycka z Trepczy, pow. Sano. „Acta Archaeologica Carpathica”. Tom IX, s. 75-77, 1967. 
  105. ↑ Stefan Stefański. Trzydzieści lat Muzeum Sanockiego (zarys historii powstania i rozwoju). „Rocznik Sanocki”. Tom II, s. 297-315, 1967. 
  106. ↑ Stefan Stefański. Cele i osiągnięcia Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku w latach 1958–1969. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 10, s. 20-25, 1969. 
  107. ↑ Stefan Stefański. Analiza ważniejszych prac oświatowych MBL w roku 1970 – kontakty z publicznością. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 13, s. 49-51, 1971. 
  108. ↑ Stefan Stefański. Otwarcie Muzeum w Jaśle. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 14, s. 62-63, 1971. 
  109. ↑ Stefan Stefański. Pracownia konserwatorska Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 16, s. 7-11, 1972. 
  110. ↑ Stefan Stefański: Franciszek Prochaska. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: Komitet Organizacyjny Obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku, 1980, s. 105-106.
  111. ↑ Stefan Stefański: Jubiluesz sanockich przewodników. W: Prawda i legenda o dziejach Sanockiej Ziemi. T. I. Sanok: Komisja Szkoleniowa Koła Przewodników PTTK w Sanoku, 1985, s. 13-17.
  112. ↑ a b c d Zając 2002 ↓, s. 111.
  113. ↑ Marta Jankowska. "Kartki z niedawnej przeszłości Sanoka".... „Tygodnik Sanocki”. Nr 12, s. 11, 25 marca 1992. 
  114. ↑ Stefan Stefański. Złota moneta celtycka z Trepczy koło Sanoka. „Sanockie Zapiski Numizmatyczne”. Nr 1, s. 21-22, 1996. 
  115. ↑ Stefan Stefański. Moje pierwsze „zagraniczne” wakacje. Wspomnienia 80-latka, który sięgnął pamięcią 70 lat wstecz. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 2: San, rzeka ziemi sanockiej, s. 131-135, 2002. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  116. ↑ Kartki 2005 ↓, s. 3, 7.
  117. ↑ Plenum WK SD w Rzeszowie. „Nowiny”. Nr 28, s. 2, 3 lutego 1958. 
  118. ↑ M.P. z 1956 r. nr 3, poz. 27.
  119. ↑ Józef Ząbkiewicz. W 194 rocznicę „majowej jutrzenki”. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 14, s. 1-2, 10-20 maja 1985. 
  120. ↑ Z okazji Lipcowego Święta. Wysokie odznaczenia dla działaczy. „Nowiny Rzeszowskie-Stadion”. Nr 30, s. 1, 24 lipca 1967. 
  121. ↑ Sport. Z obrad turystycznego sejmiku ziemi rzeszowskiej. „Nowiny”. Nr 255, s. 6, 26 października 1960. 
  122. ↑ Jubileusz 10-lecia PTTK w Rzeszowie. „Nowiny”. Nr 51, s. 3, 19 grudnia 1960. 
  123. ↑ Obradował Miejski Zjazd SD (odznaczenia). „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 35, s. 5, 10-20 grudnia 1988. 
  124. ↑ Uroczyste obchody jubileuszu 25-lecia MBL. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 16, s. 1, 10-20 czerwca 1983. 
  125. ↑ Wpisani do „księgi zasłużonych dla województwa krośnieńskiego”. „Nowiny”. Nr 144, s. 3, 23 lipca 1981. 
  126. ↑ Sanoczanie w „Księdze zasłużonych dla województwa krośnieńskiego”. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 22, s. 1, 7, 1-10 sierpnia 1981. 
  127. ↑ Stachowicz 2008 ↓, s. 288.
  128. ↑ Konkurs „Ziemia rodzinna Grzegorza z Sanoka w literaturze” – rozstrzygnięty. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 15, s. 6, 20-31 maja 1986. 
  129. ↑ Krzysztof Prajzner: Jubiluesz sanockich przewodników. W: Sanocjana. Materiały szkoleniowe. T. II. Sanok: Komisja Szkoleniowa Koła Przewodników PTTK w Sanoku, 1986, s. 7.
  130. ↑ W całym kraju uroczyście obchodzono Święto Odrodzenia Polski. W naszym regionie. Krośnieńskie. „Nowiny”. Nr 170, s. 2, 25 lipca 1988. 
  131. ↑ Józef Ząbkiewicz. Zaszczytne wyróżnienia dla sanoczan. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 23, s. 1-2, 10-20 sierpnia 1988. 
  132. ↑ tasz. Laureaci nagród im. F. Kotuli. „Nowiny”. Nr 45, s. 1-2, 22 lutego 1989. 
  133. ↑ Waldemar Bałda. Nagrody i medale im Franciszka Kotuli. „Nowiny”. Nr 71, s. 7, 24-27 marca 1989. 
  134. ↑ Cichociemni z ziemi sanockiej rodem (I). „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 8, s. 1-2, 10-20 marca 1989. 
  135. ↑ Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974-1994. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 959. ISBN 83-86077-57-3.
  136. ↑ Nagrody Miasta za rok 1993 przyznane. „Tygodnik Sanocki”. Nr 15, s. 1, 15 kwietnia 1994. 
  137. ↑ Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974-1994. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 965. ISBN 83-86077-57-3.
  138. ↑ Oberc 2014 ↓, s. 531.
  139. ↑ Nagroda Miasta Sanoka. W: Franciszek Oberc: Sanok. Instytucje kultury. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1999, s. 123. ISBN 83-909787-3-3.
  140. ↑ Pan Stefański – Honorowy Obywatel. „Tygodnik Sanocki”. Nr 27, s. 1, 5 lipca 1996. 
  141. ↑ Pan Stefański Honorowym Obywatelem Sanoka. Wszystko memu miastu. „Tygodnik Sanocki”. Nr 46, s. 1, 7, 15 listopada 1996. 
  142. ↑ Korzeniowski 1996 ↓, s. 8.
  143. ↑ Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995-2000. „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, s. 330, 2001. 
  144. ↑ Nagroda dla pana Stefańskiego. „Tygodnik Sanocki”. Nr 21, s. 1, 24 maja 1996. 
  145. ↑ Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995-2000. „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, s. 329, 2001. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

POL Medal 40-lecia Polski Ludowej BAR.svg
Baretka: Medal 40-lecia Polski Ludowej
POL Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego BAR.png
Baretka Odznaki 1000-lecia Państwa Polskiego
Odznaka Zasłużony dla Sanoka (1978).jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Odznaka „Zasłużony dla Sanoka” przyznana Aleksandrowi Rybickiemu (1978). Źródło: Archiwum Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. "Odznaczenia Aleksandra Rybickiego z okresu międzywojennego i PRL i legitymacje" (zespół 11, sygn. 83).
Aleksander Rybicki and Stefan Stefański at entry of Muzeum Ziemi Sanockiej (1935).jpg
Aleksander Rybicki i Stefan Stefański przy wejściu do Muzeum Ziemi Sanockiej (1935). Przy drzwiach tablica upamiętniająca tę placówkę z 1934.
Stefan Stefański (1914-1998).jpg
Stefan Stefański (1914-1998)
Stefan Stefański with flat irons.JPG
Stefan Stefański z kolekcjonowanymi żelazkami
2 Sienkiewicza Street Sanok from Kościuszki.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Budynek Sienkiewicza 2 Sanok widok od Kościuszki
Złota Honorowa Odznaka PTTK.png
Autor: Rafał M. Socha (Azymut), Licencja: CC BY-SA 4.0
Złota Honorowa Odznaka PTTK
Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”.png
Autor:

Kolekcja należy do muzeum: Muzeum użytkownika pieczarek

[na:] myvimu.com, Licencja: CC BY-SA 2.0
Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”
Signature of Stefan Stefański (Sanok).jpg
Podpis Stefana Stefańskiego z Sanoka.
Stefański tomb in Sanok.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób Stefańskich w Sanoku
PRL Złota Odznaka Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej.jpg
Autor: Bogusław Władysław Przybysz (urodzony 26 sierpnia 1930r, zmarły 28.02.2011 roku), Licencja: FAL
Złota Odznaka Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej - Odznaczenie resortowe z czsów PRL-u.