Stefan Stefański (muzealnik)

Stefan Stefański
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

12 lipca 1914
Sanok

Data i miejsce śmierci

2 czerwca 1998
Sanok

Zawód, zajęcie

muzealnik

Narodowość

polska

Stanowisko

kierownik Muzeum Historycznego w Sanoku (1944-1968)

Pracodawca

Muzeum Ziemi Sanockiej (1934-1968),
Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku (1968-1979)

Rodzice

Michał, Seweryna

Małżeństwo

Regina z d. Titz

Dzieci

Zbigniew, Romana

Krewni i powinowaci

Tadeusz, Marian, Janina (rodzeństwo), Stanisław de Mirow Myszkowski

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal 40-lecia Polski Ludowej Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki” Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej” Złota Honorowa Odznaka PTTK Odznaka „Zasłużony dla Sanoka”

Stefan Zbigniew Stefański (ur. 12 lipca 1914 w Sanoku, zm. 2 czerwca 1998 tamże) – polski muzealnik, kustosz, regionalista, bibliofil, numizmatyk, kolekcjoner, działacz kulturalny i turystyczny, znawca Sanoka i ziemi sanockiej.

Życiorys

Stefan Stefański i Aleksander Rybicki przy wejściu do Muzeum Ziemi Sanockiej (1935)

Stefan Zbigniew Stefański urodził się 12 lipca 1914 w Sanoku[1][2][3][4][5]. Był synem Michała (1877–1928)[6][7] i Seweryny z domu Sikorskiej (1894–1971)[8][3][9]. Rodzina jego ojca, który osiedlił się w Sanoku, pochodziła z Gręboszowa, a matka z Nowosiółek Gościnnych[8][10]. Był przedstawicielem trzeciego pokolenia Stefańskich w Sanoku[10]. Miał czworo rodzeństwa, w tym braci Tadeusza Jana (1916-1985)[2][11], Mariana (1919–1977)[12][13] i siostrę Janinę (1922-1916, wieloletnia pracownicą biblioteki w Sanoku[14])[15][16]. Pochodził z rodziny kupieckiej[17] (jego rodzice prowadzili sklep z galanterią męską, funkcjonujący w budynku „Ramerówki”[10][18][5][19], w okresie schyłkowym zaboru austriackiego był jednym z nielicznych w mieście należących do Polaków[20], podczas II wojny światowej o charakterze spożywczym z artykułami kolonialnymi). Do 1937 rodzina Stefańskich zamieszkiwała w kamienicy przy ulicy Henryka Sienkiewicza 2[21]. Z racji miejsca zamieszkania Stefan Stefański wychowywał się wśród dzieci żydowskich[22].

W Sanoku ukończył naukę w szkole podstawowej, a następnie kształcił się w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii, gdzie 20 czerwca 1933 zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie byli m.in. Zygmunt Bezucha, Edward Czech, Mieczysław Przystasz, Mieczysław Suwała)[23][1][24][5][25]. Uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1933 został uznany przynależnym do gminy Sanok[2]. Jeszcze w okresie nauki gimnazjalnej za sprawą profesorów Jana Killara i Sebastiana Flizaka zainteresował się działalnością zbierania dóbr materialnych kultury[24]. Początkowo zbierał medale i monety[24]. Po maturze wraz Adamem Fastnachtem i Aleksandrem Rybickim rozpoczął gromadzenie eksponatów, które następnie zostały udostępnione w Muzeum Ziemi Sanockiej[26] (powstało w 1934 i było zlokalizowane na Zamku Królewskim w Sanoku)[27][19]. W latach 1934–1944 był sekretarzem muzeum[28][29]. Prowadził także ewidencję zbiorów numizmatycznych oraz pracował jako przewodnik zwiedzających[30]. W okresie międzywojennym wraz z siostrą Janiną prowadził prywatną Bibliotekę Mieszczańską[16]. Jako akademik był działaczem Stronnictwa Narodowego w Sanoku[31].

Po ukończeniu gimnazjum bez powodzenia zdawał na medycynę (dwa razy)[27] w Wojskowej Akademii Medycznej w Warszawie[24], przez rok kształcił się w seminarium duchownym[32][33][17], poza tym rozpoczął studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a po ich przerwaniu studia na Akademii Handlu Zagranicznego we Lwowie[24] (według własnej wersji przez trzy lata od 1936 do 1939[5][17], przy czym drugi rok miał rozpocząć jesienią 1939, jednak studia przerwał wybuch II wojny światowej[34][10]). Wówczas próbował przedostać się do Rumunii, jednak koło Sambora został zatrzymany przez Ukraińców, po czym wydostał się z więzienia[24]. Powróciwszy do Sanoka spędził tam wojenny okres okupacji niemieckiej[24][17]. Przez pewien czas był na liście 15 zakładników z miasta, wydanej przez Niemców 12 września 1939[28][24]. Na przełomie 1939/1940 dokonał przetransportowania księgozbioru z biblioteki sanockiego gimnazjum do muzeum, ocalając od zniszczenia przez Niemców[34]. W 1940 z inicjatywy malarza Leona Getza został zatrudniony w Ukraińskim Muzeum Łemkiwszczyna[27][17] (łączącego zbiory polskich dwóch połączonych placówek z II RP: Muzeum Ziemi Sanockiej i Muzeum Towarzystwa Łemkowskiego)[35][5]. Prowadził także prywatną wypożyczalnię książek[34][17] pod nazwą „Leihbücherei Stefan Stefański” wzgl. „Wypożyczalnia książek Stefan Stefański” (funkcjonowała na późniejszym skwerze pomiędzy ulicą Ignacego Daszyńskiego i ulicą Feliksa Gieli[36])[33]. Dokonał także uratowania części byłego księgozbioru stacjonującego w Sanoku do 1939 2 pułku Strzelców Podhalańskich, z którego 500 egzemplarzy po wojnie przekazał do Centralnej Biblioteki Wojskowej[37][34]. 6 kwietnia 1942 poślubił Reginę Martę Titz (ur. 1919 w Berlinie, córka Walentego i Agnieszki z domu Kaźmierczak, pochodząca z Poznania, zm. 1989)[3][38][10][39], z którą miał dwoje dzieci – syna Zbigniewa i córkę Romanę[36][33].

W czasie swojej pracy był czołowym organizatorem muzealnictwa na terenie Sanoka, inicjował akcję gromadzenia i ratowania dzieł sztuki Ziemi Sanockiej, opracowywał zbiory, prowadził działalność badawczą, rozwijał wiedzę krajoznawczą, był autorem publikacji historycznych i turystycznych z zakresu Sanoka i regionu[40]. Po zakończeniu wojny dokonywał zabezpieczenia zbiorów i czynił starania o ponowne otwarcie placówki[27]. Czynił też starania zmierzające do odnalezienia eksponatów wywiezionych w czerwcu 1944 przez Niemców z sanockiego muzeum[27][36]. Pracę w muzeum podjął w 14 października 1944 (wtedy mianowano go pracownikiem Starostwa Powiatowego Sanockiego z przydziałem obowiązków kierownika muzeum w Sanoku)[34][24][36], następnie został jego kustoszem (tytuł przyznany przez Ministra Kultury i Sztuki w 1960)[36], a potem sprawował stanowisko dyrektora w latach 1944–1968[27][41][42][40]. 27 marca 1947 razem z m.in. burmistrzem Michałem Hipnerem, wiceburmistrzem Józefem Bubellą, dyrektorem Sanockiej Fabryki Wagonów „Sanowag” Filipem Schneiderem, działaczem PPS Romanem Baczyńskim, przed kamienicą służącą za siedzibę 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty witali przybyłego z Krosna generała Karola Świerczewskiego[43][44], który następnego dnia poniósł śmierć pod Jabłonkami[45]. W latach 1948–1949 podejmował działania ratowania zabytków sztuki sakralnej, w szczególności ikon, które lokalizowano w opuszczonych cerkwiach na terenie województwa rzeszowskiego, zbierano i gromadzono w nowo stworzonym Muzeum Historycznym w Sanoku[27]. Dzięki temu powstała unikatowa i liczna kolekcja malarstwa ikonograficznego[27]. W 1963 udał się do Francji celem przeniesienia do sanockiego muzeum zbiorów malarskich należących do przebywających tam polskich malarzy, w tym do Franciszka Prochaski[37][34]. Na początku 1968 poparł wniosek o zmianę narzuconej zmiany nazwy placu św. Jana w Sanoku autorstwa Jana Bezuchy (od przemianowania w latach 50. istniał plac im. Hanki Sawickiej)[46][17]). Wraz z nim podczas sesji rady głosował za zmianą Mieczysław Przystasz[47]), jednak po interwencji sekretarza Komitetu Powiatowego PZPR miesiąc później, 28 lutego 1968 uchwałę rady wycofano jako „nieprzemyślaną”[47]. W wyniku reperkusji władz Mieczysław Przystasz i Stefan Stefański stracili zajmowane stanowiska[24][10][4][48][49][33] (on sam został odwołany 30 czerwca 1968[28][33]). 1 lipca 1968 został zatrudniony przez Aleksandra Rybickiego w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, gdzie pełnił stanowisko kierownika działu oświatowego, potem starszego kustosza, zajmując się m.in. szkoleniem przewodników[34][28][33][17]. W MBL wykonywał obowiązki w pełniącym funkcje administracyjne dworku Stupnickich (przeniesionym tam z ul. Kościuszki, gdzie stał naprzeciw domu Stefańskich)[28]. W „skansenie” pracował do 31 lipca 1979, po czym na własną prośbę przeszedł na emeryturę[27][4][17][49][33].

Stefan Stefański z kolekcją starych żelazek

Działał na polu politycznym. Był współzałożycielem utworzonego w 1944 koła i został członkiem zarządu powołanego 19 lutego 1945 oddziału sanockiego Stronnictwa Demokratycznego, który stał się kontynuatorem Klubu Demokratycznego[50][28][51]. Z list tej partii był wybierany radnym miejskim w Sanoku, pełniąc mandat łącznie w latach 1945-1968[49][33]. W kadencji 1950-1954 został wybrany w 1952 do składu Komisji i Oświaty i Kultury MRN[52][53]. W później powołanej Miejskiej Radzie Narodowej zasiadał w kadencjach: 1954-1958[54], 1958-1961[55] , 1961-1965[56], 1965-1969[57][37][28]. Równolegle był kierownikiem Wydziału Kultury w Starostwie Powiatowym[28]. 28 listopada 1988 został wybrany członkiem prezydium Miejskiego Komitetu SD w Sanoku[58]. W 1950 był inicjatorem zorganizowania obchodów 800-lecia miasta Sanoka (rocznica przypadła na 1960, lecz uroczystości zorganizowano dwa lata później)[59]. W Sanoku inicjował przedsięwzięcia i upamiętnienia historyczne, w tym ustanowienie Pomnika Wdzięczności Żołnierzom Armii Czerwonej, tablicy upamiętniającej 410. rocznicę śmierci Mikołaja Kopernika na gmachu II Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie, tablicę pamięci gen. Karola Świerczewskiego, Kamień 1000-lecia Państwa Polskiego[37]. Wchodził w skład Społecznego Komitetu Odbudowy pomnika Tadeusza Kościuszki w Sanoku (ideę zrealizowano w 1962)[60][37], odbudowy Domu Żołnierza Polskiego (potem siedziba Sanockiego Domu Kultury)[37]. Udzielał się w Komitecie Odbudowy Warszawy, Lidze Przyjaciół Żołnierza[37]. W latach 1955-1956 współorganizował Muzeum Regionalne PTTK w Krośnie[37]. W 1957 został powołany na konsultanta odbudowy Klasztoru Karmelitów Bosych w Zagórzu[61]. W Sanoku był jednym z założycieli Ogniska Muzycznego[37]. Jako przedstawiciel SD w kwietniu 1988 został wiceprzewodniczącym Miejskiego Kolegium Wyborczego w Sanoku[62].

Był jednym z założycieli stowarzyszenia „Towarzystwo Domu Żołnierza Polskiego w Sanoku”, zarejestrowanego 12 marca 1946[63]. Od 1950 działał w PTTK[64], był współzałożycielem sanockiego oddziału PTTK (1951/1952)[65][64][17], w którym sprawował funkcję prezesa powiatowego[66] (przełom lat 50. i 60.)[67], był wybierany wiceprezesem 1 lutego 1981[68], 3 lutego 1985[69], w 1961 był założycielem Koła Przewodników Bieszczadzkich i Terenowych PTTK w Sanoku[10][70], później prowadził Koło Przewodnickie PTTK w Sanoku[64], którego został skarbnikiem[71], ponadto był członkiem Zarządu Głównego PTTK działając w Komisji Krajoznawczej[64], później na przełomie lat 70./80. był członkiem Zarządu Wojewódzkiego PTTK w Krośnie[64]. Oprowadzał wycieczki po Sanoku i Bieszczadach[70]. Był członkiem Komisji Opieki nad Zabytkami, powstałej przy oddziale PTTK w Sanoku[72]. Był jednym z założycieli powołanej w 1961 Grupy Bieszczadzkiej GOPR[4]. Angażował się w tworzenie osiedla campingowego na Białej Górze[64]. Był członkiem Towarzystwa Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka[4] (w czerwcu 1987 został wybrany przewodniczącym sądu koleżeńskiego[73], 10 lipca 1991 wybrany członkiem zarządu[74])[17]. Był członkiem Koła (później Oddziału) w Sanoku Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego[75][17]. Należał także do Towarzystwa Muzycznego, TPPR i innych[49].

Grobowiec rodziny Stefańskich

Zasiadł w powołanym w 1947 Komitecie Bibliotecznym, wspierającym sanocką bibliotekę, a wraz z żoną Reginą był członkiem działającego przy bibliotece od 1956 Koła Miłośników Książki[76]. Publikował przewodniki po Sanoku i okolicach[34][49][17]. Zasiadał w komitecie redakcyjnym i publikował w czasopiśmie „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku[77][78][4]. Był też współpracownikiem „Rocznika Sanockiego[79]. Działał przy organizacji odsłoniętego 10 października 1971 Pomnika Żołnierzy Września w Bykowcach[80]. 7 kwietnia 1986 jako przedstawiciel Sanoka prowadził Turniej Miast „Sanok - Bolesławiec” rozegrany na lodowisku Torsan (drugim konferansjerem był Tadeusz Sznuk)[81][82]. W latach 80. jego artykuły z cyklu Kartki z niedawnej przeszłości Sanoka ukazywały się w piśmie „Gazeta Sanocka – Autosan[83][84]. W latach 1991-1996 na łamach „Tygodnika Sanockiego” drukowano jego krótkie opowiadania dotyczące przeszłości Sanoka w cyklu ukazującym się pod tytułem Pan Stefański opowiada[85][86][4]. W swoich artykułach na łamach sanockich pism drukował opowiadania oraz utrwalał wspomnienia własne i innych osób[10][4][87][79]. Pisząc był publicystą historycznym[49]. Wydał 25 prac o tematyce etnograficznej i krajoznawczej[49]. Wydawał pismo turystyczne „Bieszczady Nasze Góry”[17]. Był numizmatykiem[64]. Publikował w kwartalniku „Sanockie Zapiski Numizmatyczne”[88]. Posiadał księgozbiór w liczbie około 200 z dziedziny historii sztuki[89]. Znany jako wszechstronny kolekcjoner[64]. Gromadził druki ulotne[34], ekslibrisy[64], zegary ludowe[27], żelazka[27], przedmioty dotyczące piwa (np. kufle, szklanice, podstawki, naklejki wzgl. etykiety, korkociągi wzgl. otwieracze)[90][64][27], medale, kalendarze, kartki pocztowe[28][24][10][86]. Był znanym gawędziarzem[34][4][17], uchodził za znawcę i „encyklopedię” Sanoka[34][10][4].

Zamieszkiwał przy ulicy Adama Mickiewicza 3 w Sanoku[91][92]. Zmarł 2 czerwca 1998[93][94][87]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 5 czerwca 1998[95][4][87][96]. Został tam także pochowany jego krewny, nauczyciel i pisarz Stanisław de Mirow Myszkowski (1849-1929)[97].

Ten człowiek kochał Ziemię Sanocką i walczył, aby zachować to, co dla niej ważne

ks. Zdzisław Peszkowski o Stefanie Stefańskim[95]

Publikacje

Łącznie był autorem około 25 publikacji dotyczących dziedziny etnografii, turystyki i krajoznawstwa; wydał m.in. pierwszy po 1945 przewodnik Sanoka[70].

  • Sanok i okolice. Przewodnik turystyczny (wyd. 1 w 1958[4][98]; wyd. II w 1963[99], wyd. III w 1974[86][100], wyd. IV w 1991[101][4][86])
  • Przyczynek do historii Muzeum w Sanoku (w: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958, 1958, s. 276-280)[102][86]
  • Piękno, zabytki, kultura ziemi sanockiej (w: Ziemia sanocka, 1966, red. Jerzy Domański, s. 60-72)[103][86]
  • Złota moneta celtycka z Trepczy, pow. Sanok (w: „Acta Archaeologica Carpathica” tom IX z 1967)[104][86]
  • Trzydzieści lat Muzeum Sanockiego (zarys historii powstania i rozwoju) (w: „Rocznik Sanocki” tom II z 1967)[105][4]
  • Cele i osiągnięcia Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku w latach 1958–1969 (w: „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku” nr 10 z 1969)[106]
  • Analiza ważniejszych prac oświatowych MBL w roku 1970 – kontakty z publicznością (w: „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku” nr 13 z 1971)[107]
  • Otwarcie Muzeum w Jaśle (w: „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku” nr 14 z 1971)[108]
  • Pracownia konserwatorska Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku (w: „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku” nr 16 z 1972; współautorka: Halina Piasecka)[109]
  • Franciszek Prochaska (w: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku, 1980, s. 105-106)[110][86]
  • Prawda i legenda o dziejach Sanockiej Ziemi (w: „Sanocjana” cz. 1 z 1985)[111][86]
  • opracowanie treści dotyczącej turystyki Sanoka (w: Sanok. Plan miasta, 1991, oprac. Leszek Puchała, red. Piotr Kamiński , Robert Janaszek)[86]
  • Cmentarze sanockie (1991)[41][17][112][86]
  • Karmel Zagórski (1991)[112][17][86]
  • Kartki z niedawnej przeszłości Sanoka (1991[86][113], wyd. 2: 1993[112])[41][17][86])
  • Epitafium Sebastiana Lubomirskiego w Kościele farnym w Sanoku (1992)[112][17][86]
  • Złota moneta celtycka z Trepczy koło Sanoka (w: „Sanockie Zapiski Numizmatyczne” nr 1 z 1996)[114][86]
  • Moje pierwsze „zagraniczne” wakacje. Wspomnienia 80-latka, który sięgnął pamięcią 70 lat wstecz (pośmiertnie, w: „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej” nr 2: San, rzeka ziemi sanockiej z 2002, s. 131-135)[115][86]
  • Kartki z przeszłości Sanoka (pośmiertnie, 2005)[116][86]

Ponadto przygotowywał do publikacji prace pt. Słone Góry – gawęda krajoznawcza, Pomniki i tablice zabytkowe Sanoka, Zamek sanocki w ilustracji i fotografii[27][10].

Odznaczenia i nagrody

Odznaczenia
Nagrody i wyróżnienia

Przypisy

  1. a b XLVII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1933/34. Sanok: 1934, s. 28.
  2. a b c Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 500 (poz. 556), 508 (poz. 661), 541 (poz. 745).
  3. a b c Księga wtóropisów aktów małżeńskich za lata 1936-1945. T. „K”. Cz. II. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 474.
  4. a b c d e f g h i j k l m n Siwiec 1998 ↓, s. 8.
  5. a b c d e f Zając 2002 ↓, s. 109.
  6. Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 331 (poz. 69).
  7. Michał Stefański. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2022-08-07].
  8. a b Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 141 (poz. 32).
  9. Seweryna Stefańska. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2022-08-07].
  10. a b c d e f g h i j k Strzelecka 1994 ↓, s. 6.
  11. Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 104 (poz. 75).
  12. Andrzej Romaniak: Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2009, s. 492. ISBN 978-83-60380-26-0.
  13. Tadeusz Stefański. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2022-08-07].
  14. Małgorzata Antczak. Czytam, więc jestem. „Tygodnik Sanocki”. Nr 45, s. 7, 7 listopada 1997. 
  15. Janina Stefańska. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2022-08-07].
  16. a b Anna Strzelecka. Bibliotekarki sprzed ery Google’a. „Tygodnik Sanocki”. Nr 28, s. 6, 19 lipca 2013. 
  17. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Oberc 2014 ↓, s. 526.
  18. Wojciech Sołtys: Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939. Budownictwo, przemysł, rzemiosło, handel. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 520. ISBN 83-86077-57-3.
  19. a b Kartki 2005 ↓, s. 5.
  20. Wojciech Sołtys: Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939. Budownictwo, przemysł, rzemiosło, handel. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 536. ISBN 83-86077-57-3.
  21. Kartki 2005 ↓, s. 15-18.
  22. Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. Miejsca zapamiętane. „Tygodnik Sanocki”. Nr 40 (204), s. 5, 6 października 1995. 
  23. XLVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1932/33. Sanok: 1933, s. 33.
  24. a b c d e f g h i j k l Grygiel 1989 ↓, s. 2.
  25. Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-05-31].
  26. Józef Ząbkiewicz: W latach powojennych. Muzeum Historyczne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 916. ISBN 83-86077-57-3.
  27. a b c d e f g h i j k l m Koszela 1984 ↓, s. 13.
  28. a b c d e f g h i j Struś 1989 ↓, s. 7.
  29. Edward Zając: Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939. Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Środowisko kulturalne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 616. ISBN 83-86077-57-3.
  30. Edward Zając: Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939. Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Środowisko kulturalne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 618. ISBN 83-86077-57-3.
  31. Ziemia Sanocka – w Obozie Narodowym. „Warszawski Dziennik Narodowy”. Nr 37B, s. 5, 7 lutego 1936. 
  32. Korzeniowski 1996 ↓, s. 8. Relacja ks. Adama Sudoła.
  33. a b c d e f g h Zając TS 2002 ↓, s. 7.
  34. a b c d e f g h i j k Wawszczak 1978 ↓, s. 5.
  35. "W połowie 1940 Kreisschulrat Willy Huber polecił przenieść „Muzeum Łemkiwszczyna” z pomieszczeń plebanii greckokatolickiej do gmachu zamkowego, w którym dotychczas mieściło się Muzeum Ziemi Sanockiej. Nowa placówka, działająca pod auspicjami Niemców otrzymała nazwę Ukraińskie Muzeum Łemkiwszczyna w Sanoku. Kustoszem muzeum mianowany został Ukrainiec, malarz Leon Getz. Adamowi Fastnachowi i Aleksandrowi Rybickiemu pracy w nowym, odpowiednio ukierunkowanym muzeum nie zaproponowano". [w:] Edward Zając. Zarys dziejów Muzeum Historycznego w Sanoku, s. 272-273.
  36. a b c d e Zając 2002 ↓, s. 110.
  37. a b c d e f g h i j k l m n o Kustosz 1977 ↓, s. 5.
  38. Nekrolog. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 21, s. 2, 20 lipca - 10 sierpnia 1989. 
  39. Regina Stefańska. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2022-08-07].
  40. a b Józef Ząbkiewicz: W latach powojennych. Muzeum Historyczne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 918. ISBN 83-86077-57-3.
  41. a b c Laureaci 1994 ↓, s. 3.
  42. O muzeum. muzeum.sanok.pl. [dostęp 2014-12-06].
  43. Artur Bata. Nie o każdym śpiewają pieśń.... „Nowiny”. Nr 61, s. 4, 26-28 marca 1982. 
  44. Artur Bata: Bieszczady w ogniu. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 172. ISBN 83-03-01790-X.
  45. Artur Bata. Jabłonki: miejsce śmierci generała Karola Świerczewskiego. KAW. 1987. s. 39; Akcja „Wisła”: dokumenty. 1993. s. 110.
  46. Stachowicz 2008 ↓, s. 211-213.
  47. a b Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Po przełomie październikowym. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 799. ISBN 83-86077-57-3.
  48. Adam Sudoł: Polska Ojczyzna moja. Część II. Sanok: 1999, s. 260-261.
  49. a b c d e f g Zając 2002 ↓, s. 112.
  50. Z okazji 50-lecia SD. Uroczysta wieczornica w Krośnie. „Nowiny”. Nr 276, s. 2, 25 listopada 1987. 
  51. Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Życie polityczne. Kształtowanie się lokalnych struktur polityczno-administracyjnych. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 766. ISBN 83-86077-57-3.
  52. Krystyna Chowaniec: W latach powojennych. Oświata i szkolnictwo. Szkoły podstawowe. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 866. ISBN 83-86077-57-3.
  53. Stachowicz 2008 ↓, s. 139.
  54. Stachowicz 2008 ↓, s. 146.
  55. Stachowicz 2008 ↓, s. 163.
  56. Stachowicz 2008 ↓, s. 178.
  57. Stachowicz 2008 ↓, s. 202.
  58. Obradował Miejski Zjazd SD (władze). „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 35, s. 5, 10-20 grudnia 1988. 
  59. Edward Zając: Pomiędzy wojnami światowymi 1918-1939. Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Środowisko kulturalne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 791. ISBN 83-86077-57-3.
  60. Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Po przełomie październikowym. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 794. ISBN 83-86077-57-3.
  61. Zagórski karmel - ruiny klasztoru w Zagórzu. twojebieszczady.net. [dostęp 2014-12-06].
  62. Wiesław Koszela. Miejskie Kolegium Wyborcze i Miejska Komisja Wyborcza w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 13, s. 1, 1-10 maja 1988. 
  63. Ogłoszenia władz administracyjnych. Rejestr stowarzyszeń. Urząd Wojewódzki Rzeszowski. „Monitor Polski”. Nr 74, s. 19, 22 maja 1947. 
  64. a b c d e f g h i j k l m Wołoszyn 1980 ↓, s. 5.
  65. J. Czaja. W 20-ecie PTTK. Dorobek godny uznania. „Podkarpacie”. Nr 2, s. 7, 8 października 1970. 
  66. Krzysztof Prajzner. Od PTT do PTTK. „Rocznik Sanocki”. Tom IX, s. 408, 2006. 
  67. Historia Grupy Bieszczadzkiej GOPR (1961-2013). gopr.bieszczady.pl. [dostęp 2014-12-06].
  68. Obradował XVIII Zjazd Sanockiego Oddziału PTTK. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 5, s. 2, 10-20 lutego 1981. 
  69. Izabela Wilk. Nowa kadencja – nowe zadania sanockiego oddziału PTTK. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 7, s. 5, 1-10 marca 1985. 
  70. a b c Struś 1996 ↓, s. 7.
  71. Państwowe egzaminy na przewodników znów odbywają się w Sanoku. „Tygodnik Sanocki”. Nr 11, s. 4, 18 marca 1994. 
  72. Krzysztof Prajzner. Pamiątkowa tablica znów na fasadzie budynku. „Tygodnik Sanocki”. Nr 12, s. 4, 24 marca 2017. 
  73. Nowe władze TRUMS. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 19, s. 1-2, 1-10 lipca 1987. 
  74. Zbigniew Koziarz. Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka (1904–1994). „Rocznik Sanocki”. Tom VII, s. 14, 1995. 
  75. Tadeusz Ortyl: Kronika Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego Oddział w Sanoku im. Rudolfa Mękickiego 1972–2005. Sanok: 2005, s. 87.
  76. Franciszek Oberc: Sanok. Instytucje kultury. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1999, s. 43-44. ISBN 83-909787-3-3.
  77. Redakcja. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 10, s. 2, 1969. 
  78. Redakcja. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 16, s. 2, 1972. 
  79. a b Oberc 2005 ↓, s. 217.
  80. Artur Bata. Udział Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku w budowie pomnika w Bykowcach. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 14, s. 65-66, 1971. 
  81. Turniej... turniej... i po turnieju. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 14, s. 5, 10-20 maja 1986. 
  82. Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974-1994. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 957. ISBN 83-86077-57-3.
  83. Stefan Stefański. Kartki z niedawnej przeszłości Sanoka. Pan Kalikst i jego „Ford”y. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 34, s. 6, 1–10 grudnia 1986. 
  84. Stefan Stefański. Kartki z niedawnej przeszłości Sanoka. Imieniny. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 5, s. 6, 10-20 lutego 1987. 
  85. Odszedł Stefan Stefański. „Tygodnik Sanocki”. Nr 23, s. 1, 5 czerwca 1998. 
  86. a b c d e f g h i j k l m n o p q r Górnisiewicz ↓.
  87. a b c d e f g Zając 2002 ↓, s. 113.
  88. Franciszek Oberc. Prasa ziemi sanockiej od roku 1990. Pisma naukowe i popularnonaukowe. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 5: Prasa ziemi sanockiej – informator, s. 206, 2005. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  89. Edward Zając: Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939. Środowisko kulturalne. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 623. ISBN 83-86077-57-3.
  90. Witold Szymczyk. Co, gdzie, kiedy? Wystawy. „Nowiny”. Nr 40, s. 4, 21 lutego 1979. 
  91. Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 146.
  92. Marcin Smoter. Próba reaktywacji Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w latach 1945-1949. „Rocznik Sanocki”. Tom X, s. 142, 2011. 
  93. Stefan Stefański. Nekrologi. „Tygodnik Sanocki”. Nr 23, s. 2, 5 czerwca 1998. 
  94. Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995-2000. „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, s. 348, 2001. 
  95. a b Jolanta Ziobro. Pożegnanie Pana Stefana. „Tygodnik Sanocki”. Nr 24, s. 2, 12 czerwca 1998. 
  96. Spacer po cmentarzu przy ul. Rymanowskiej. zymon.com.pl. [dostęp 2014-05-17].
  97. Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oddział w Sanoku, 1991, s. 15-16.
  98. Bronisław Cmela: Wstęp. W: Stefan Stefański: Sanok i okolice. Warszawa: Sport i Turystyka, 1963, s. 4.
  99. Stefan Stefański: Sanok i okolice. Warszawa: Sport i Turystyka, 1963, s. 2.
  100. Przewodnik po ziemi sanockiej. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 7, s. 7, 1-15 kwietnia 1975. 
  101. Stanisław Sieradzki. Kolejne wydanie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 24, s. 7, 30 października 1991. 
  102. Stefan Stefański: Z krainy wspomnień. Przyczynek do historii Muzeum w Sanoku. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 276-280.
  103. Stefan Stefański: Piękno, zabytki, kultura ziemi sanockiej. W: Ziemia sanocka. Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW Prasa, 1966, s. 60-72.
  104. Stefan Stefański. Złota moneta celtycka z Trepczy, pow. Sano. „Acta Archaeologica Carpathica”. Tom IX, s. 75-77, 1967. 
  105. Stefan Stefański. Trzydzieści lat Muzeum Sanockiego (zarys historii powstania i rozwoju). „Rocznik Sanocki”. Tom II, s. 297-315, 1967. 
  106. Stefan Stefański. Cele i osiągnięcia Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku w latach 1958–1969. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 10, s. 20-25, 1969. 
  107. Stefan Stefański. Analiza ważniejszych prac oświatowych MBL w roku 1970 – kontakty z publicznością. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 13, s. 49-51, 1971. 
  108. Stefan Stefański. Otwarcie Muzeum w Jaśle. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 14, s. 62-63, 1971. 
  109. Stefan Stefański. Pracownia konserwatorska Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”. Nr 16, s. 7-11, 1972. 
  110. Stefan Stefański: Franciszek Prochaska. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: Komitet Organizacyjny Obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku, 1980, s. 105-106.
  111. Stefan Stefański: Jubiluesz sanockich przewodników. W: Prawda i legenda o dziejach Sanockiej Ziemi. T. I. Sanok: Komisja Szkoleniowa Koła Przewodników PTTK w Sanoku, 1985, s. 13-17.
  112. a b c d Zając 2002 ↓, s. 111.
  113. Marta Jankowska. "Kartki z niedawnej przeszłości Sanoka".... „Tygodnik Sanocki”. Nr 12, s. 11, 25 marca 1992. 
  114. Stefan Stefański. Złota moneta celtycka z Trepczy koło Sanoka. „Sanockie Zapiski Numizmatyczne”. Nr 1, s. 21-22, 1996. 
  115. Stefan Stefański. Moje pierwsze „zagraniczne” wakacje. Wspomnienia 80-latka, który sięgnął pamięcią 70 lat wstecz. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 2: San, rzeka ziemi sanockiej, s. 131-135, 2002. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  116. Kartki 2005 ↓, s. 3, 7.
  117. Plenum WK SD w Rzeszowie. „Nowiny”. Nr 28, s. 2, 3 lutego 1958. 
  118. M.P. z 1956 r. nr 3, poz. 27.
  119. Józef Ząbkiewicz. W 194 rocznicę „majowej jutrzenki”. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 14, s. 1-2, 10-20 maja 1985. 
  120. Z okazji Lipcowego Święta. Wysokie odznaczenia dla działaczy. „Nowiny Rzeszowskie-Stadion”. Nr 30, s. 1, 24 lipca 1967. 
  121. Sport. Z obrad turystycznego sejmiku ziemi rzeszowskiej. „Nowiny”. Nr 255, s. 6, 26 października 1960. 
  122. Jubileusz 10-lecia PTTK w Rzeszowie. „Nowiny”. Nr 51, s. 3, 19 grudnia 1960. 
  123. Obradował Miejski Zjazd SD (odznaczenia). „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 35, s. 5, 10-20 grudnia 1988. 
  124. Uroczyste obchody jubileuszu 25-lecia MBL. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 16, s. 1, 10-20 czerwca 1983. 
  125. Wpisani do „księgi zasłużonych dla województwa krośnieńskiego”. „Nowiny”. Nr 144, s. 3, 23 lipca 1981. 
  126. Sanoczanie w „Księdze zasłużonych dla województwa krośnieńskiego”. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 22, s. 1, 7, 1-10 sierpnia 1981. 
  127. Stachowicz 2008 ↓, s. 288.
  128. Konkurs „Ziemia rodzinna Grzegorza z Sanoka w literaturze” – rozstrzygnięty. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 15, s. 6, 20-31 maja 1986. 
  129. Krzysztof Prajzner: Jubiluesz sanockich przewodników. W: Sanocjana. Materiały szkoleniowe. T. II. Sanok: Komisja Szkoleniowa Koła Przewodników PTTK w Sanoku, 1986, s. 7.
  130. W całym kraju uroczyście obchodzono Święto Odrodzenia Polski. W naszym regionie. Krośnieńskie. „Nowiny”. Nr 170, s. 2, 25 lipca 1988. 
  131. Józef Ząbkiewicz. Zaszczytne wyróżnienia dla sanoczan. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 23, s. 1-2, 10-20 sierpnia 1988. 
  132. tasz. Laureaci nagród im. F. Kotuli. „Nowiny”. Nr 45, s. 1-2, 22 lutego 1989. 
  133. Waldemar Bałda. Nagrody i medale im Franciszka Kotuli. „Nowiny”. Nr 71, s. 7, 24-27 marca 1989. 
  134. Cichociemni z ziemi sanockiej rodem (I). „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 8, s. 1-2, 10-20 marca 1989. 
  135. Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974-1994. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 959. ISBN 83-86077-57-3.
  136. Nagrody Miasta za rok 1993 przyznane. „Tygodnik Sanocki”. Nr 15, s. 1, 15 kwietnia 1994. 
  137. Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974-1994. W: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 965. ISBN 83-86077-57-3.
  138. Oberc 2014 ↓, s. 531.
  139. Nagroda Miasta Sanoka. W: Franciszek Oberc: Sanok. Instytucje kultury. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1999, s. 123. ISBN 83-909787-3-3.
  140. Pan Stefański – Honorowy Obywatel. „Tygodnik Sanocki”. Nr 27, s. 1, 5 lipca 1996. 
  141. Pan Stefański Honorowym Obywatelem Sanoka. Wszystko memu miastu. „Tygodnik Sanocki”. Nr 46, s. 1, 7, 15 listopada 1996. 
  142. Korzeniowski 1996 ↓, s. 8.
  143. Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995-2000. „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, s. 330, 2001. 
  144. Nagroda dla pana Stefańskiego. „Tygodnik Sanocki”. Nr 21, s. 1, 24 maja 1996. 
  145. Zbigniew Osenkowski. Kalendarium sanockie 1995-2000. „Rocznik Sanocki”. Tom VIII, s. 329, 2001. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Odznaka Zasłużony dla Sanoka (1978).jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Odznaka „Zasłużony dla Sanoka” przyznana Aleksandrowi Rybickiemu (1978). Źródło: Archiwum Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. "Odznaczenia Aleksandra Rybickiego z okresu międzywojennego i PRL i legitymacje" (zespół 11, sygn. 83).
Aleksander Rybicki and Stefan Stefański at entry of Muzeum Ziemi Sanockiej (1935).jpg
Aleksander Rybicki i Stefan Stefański przy wejściu do Muzeum Ziemi Sanockiej (1935). Przy drzwiach tablica upamiętniająca tę placówkę z 1934.
Stefan Stefański (1914-1998).jpg
Stefan Stefański (1914-1998)
Stefan Stefański with flat irons.JPG
Stefan Stefański z kolekcjonowanymi żelazkami
2 Sienkiewicza Street Sanok from Kościuszki.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Budynek Sienkiewicza 2 Sanok widok od Kościuszki
Złota Honorowa Odznaka PTTK.png
Autor: Rafał M. Socha (Azymut), Licencja: CC BY-SA 4.0
Złota Honorowa Odznaka PTTK
Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”.png
Autor:

Kolekcja należy do muzeum: Muzeum użytkownika pieczarek

[na:] myvimu.com, Licencja: CC BY-SA 2.0
Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”
Signature of Stefan Stefański (Sanok).jpg
Podpis Stefana Stefańskiego z Sanoka.
POL Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego BAR.png
Baretka Odznaki 1000-lecia Państwa Polskiego
Stefański tomb in Sanok.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób Stefańskich w Sanoku
POL Medal 40-lecia Polski Ludowej BAR.svg
Baretka: Medal 40-lecia Polski Ludowej
PRL Złota Odznaka Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej.jpg
Autor: Bogusław Władysław Przybysz (urodzony 26 sierpnia 1930r, zmarły 28.02.2011 roku), Licencja: FAL
Złota Odznaka Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej - Odznaczenie resortowe z czsów PRL-u.