Stefan Strzemieński

Stefan Strzemieński
Ilustracja
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

14 marca 1885
Leśna

Data i miejsce śmierci

31 lipca 1955
Pernhos

Przebieg służby
Lata służby

19051955

Siły zbrojne

Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg Armia Imperium Rosyjskiego
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie]

Jednostki

III Brygada Jazdy
II Brygada Jazdy
VIII Brygada Jazdy
XII Brygada Kawalerii
Komenda Garnizonu miasta stołecznego Warszawy

Stanowiska

dowódca brygady kawalerii
komendant garnizonu i placu m. st. Warszawy

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Komandor Orderu Gwiazdy Rumunii Komandor Orderu Świętego Sawy Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)

Stefan Marian Strzemieński (ur. 14 marca 1885 w majątku Leśna, zm. 31 lipca 1955 w Penrhos[1], w Walii) – generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys

Stefan Marian Strzemieński urodził się 14 marca 1885 roku w majątku Leśna, w powiecie sejneńskim, w rodzinie powstańca styczniowego. Wstąpił do Korpusu Kadetów w Połocku (ros. Полоцкий кадетский корпус). W 1905 ukończył Oficerską Szkołę Kawalerii w Jelizawietgradzie (ros. Елисаветградское кавалерийское училище), jako kornet (ros. корнет). Następnie pełnił służbę w 16 pułku dragonów na Kaukazie, a w czasie I wojny światowej na froncie niemieckim, austriackim i tureckim. W 1916 roku awansował na rotmistrza. Następnie służył w korpusie ekspedycyjnym, skierowanym przez Persję dla połączenia się z wojskami angielskimi pod Bagdadem i Kut-el-Amara.

W listopadzie 1917 roku został dowódcą 6 szwadronu w 3 pułku ułanów w I Korpusie Polskim. 13 października 1918 roku w swoim mieszkaniu przy ulicy Marszałkowskiej w Warszawie przystąpił do organizacji 3 pułku ułanów. Pułkiem dowodził do 16 lipca 1920 roku. W międzyczasie dowodził w zastępstwie Frontem Poleskim (23 kwietnia–2 maja 1919), dowodził Grupą Pińską i Grupą Słucką oraz Grupą w 2 Brygadzie Jazdy gen. Kosteckiego i dowodził 2 Brygadą Jazdy (18 marca–15 kwietnia 1920). 17 lipca 1920 roku objął dowództwo 3 Brygady Jazdy, a już 7 września dowództwo 2 Brygady Jazdy. Tą ostatnią wielką jednostką jazdy dowodził do grudnia 1920 roku.

W maju 1921 roku objął dowództwo VIII Brygady Jazdy w Białymstoku. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 25. lokatą w korpusie oficerów jazdy[2]. 1 czerwca 1924 roku został mianowany dowódcą XII Brygady Kawalerii w Ostrołęce[3]. 14 września 1926 roku został przeniesiony na stanowisko dowódcy I Brygady Kawalerii w Warszawie[4]. Od 11 listopada 1926 roku jednocześnie pełnił obowiązki dowódcy 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie. 6 listopada 1930 roku przyjął od pułkownika dyplomowanego Bolesława Wieniawa-Długoszowskiego obowiązki komendanta garnizonu i placu miasta stołecznego Warszawy[5][6]. Z dniem 30 listopada 1932 roku został przeniesiony w stan spoczynku[7]. 26 stycznia 1933 roku awansował na generała brygady ze starszeństwem z dniem 30 listopada 1932 roku i 1. lokatą w korpusie generałów[8].

W połowie kwietnia 1933 roku wyjechał do Brazylii, jako przedstawiciel Zarządu Głównego Ligi Morskiej i Kolonialnej z zadaniem zbadania możliwości osadniczych, szczególnie w stanie Parana. Po kilkumiesięcznym pobycie przedstawił dwa projekty przeprowadzenia akcji osadniczej. 7 czerwca 1934 roku podpisał umowę z rządem parańskim o zakupie 7 tys. ha ziemi w dorzeczu rzeki Ivai. Na obszarze byłego rezerwatu indiańskiego zorganizowano osadę „Morska Wola”. Jego działalność była krytycznie oceniana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Zarzucano mu, że nie uwzględniał realiów społeczno-politycznych Parany oraz możliwości finansowych i organizacyjnych Ligi, a nadto wywołanie antypolskiej kampanii prasowej i brak konsultacji swoich poczynań z Konsulem Generalnym RP w Kurytybie. Sugestie MSZ o odwołaniu go z Brazylii nie zostały uwzględnione przez Ligę wobec czego kontynuował swoją działalność.

12 września 1939 roku, w trakcie kampanii wrześniowej, na polecenie ministra spraw wojskowych, objął dowództwo nad Grupą „Dubno” z zadaniem przygotowania obrony na linii rzeki Ikwy (dorzeczem Prypeci), w rejonie Dubna, przy pomocy oddziałów improwizowanych w ośrodkach zapasowych. 18 września na czele grupy podjął marsz na Lwów. 21 września stoczył pomyślną walkę z wydzielonym oddziałem niemieckiej 4 Dywizji Lekkiej. 24 września po walkach pod Rawą Ruską z niemiecką 2 Dywizją Pancerną grupa skapitulowała, lecz uniknął niewoli, przedostał się do Rumunii, gdzie został internowany w obozie w Băile Herculane[9].

W lutym 1941 roku został przewieziony do III Rzeszy i osadzony w oflagu. Po wojnie osiadł w Wielkiej Brytanii. Zmarł 31 lipca 1955 roku w Penrhos (Peurhos) w Walii. Pochowany na cmentarzu Pullheli.

Odznaka pamiątkowa pułku

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Według Cezarego Leżeńskiego i Lesława Kukawskiego była to miejscowość o nazwie „Peurhos”.
  2. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 153.
  3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 5 czerwca 1924 roku, s. 310.
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 37 z 14 września 1926 roku, s. 301.
  5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 4.
  6. Polska Zbrojna” Nr 305 z 7 listopada 1930 roku, s. 4.
  7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 21 kwietnia 1932 roku, s. 288.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 14 marca 1933 roku, s. 45.
  9. Piotr Stawecki, Generałowie polscy w wojnie obronnej 1939 roku i ich dalsze losy wojenne : cz. 2, [w:] Przegląd Historyczno-Wojskowy 15 (66)/3 (249), s. 93–94.
  10. Dekret Wodza Naczelnego L. 2868 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 12)
  11. M.P. z 1932 r. nr 167, poz. 198 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  12. M.P. z 1930 r. nr 260, poz. 352 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
  13. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
  14. a b c Na podstawie fotografii [1].

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Bohdan Dobrzyński, Zarys historii wojennej 3-go Pułku Ułanów, Warszawa 1929.
  • Tadeusz Białas, Liga Morska i Kolonialna 1930–1939, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1983, ISBN 83-215-3257-8, s. 197–200, 203.
  • Ludwik Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, wyd. II, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2, s. 221, 368.
  • Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione, s. 171.
  • Cezary Leżeński i Lesław Kukawski, O kawalerii polskiej XX wieku, Zakład Naukowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1991, ISBN 83-04-03364-X, s. 41.
  • Henryk Wielecki, Rudolf Sieradzki, Wojsko Polskie 1921–1939. Organizacja i odznaki kawalerii, Warszawa: Wydawnictwo CREAR, 1992, ISBN 83-900345-0-7, OCLC 834075857.
  • Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa: „Bellona”, 1994, s. 320–321, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159.

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
PL Epolet gen bryg.svg
Naramiennik generała brygady Wojska Polskiego (1919-39).
Odznaka 3puł.jpg
Autor: Anwit, Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka 3 puł
Stefan Strzemieński (-1934).jpg
Stefan Strzemieński (-1934)
SRB-SHS-YUG Orden Svetog Save Komandir BAR.svg
Baretka: Order Świętego Sawy – Komandor – Królestwo Serbii / Królestwo SHS / Królestwo Jugosławii.