Stefan Stuligrosz

Stefan Stuligrosz

Stefan Stuligrosz z chórem „Poznańskie Słowiki” podczas koncertu w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Śremie, 25 kwietnia 2009
Pseudonim	Druh
Data i miejsce urodzenia	26 sierpnia 1920 Poznań
Data i miejsce śmierci	15 czerwca 2012[1] Puszczykowo
Instrumenty	fortepian
Typ głosu	tenor
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	dyrygent, kompozytor
Zespoły
Poznańskie Słowiki
Odznaczenia

Stuligrosz gra w mieszkaniu Kęsych przed 1939 (stoi Franciszek Kęsy)

Stefan Stuligrosz z prezydentem Bronisławem Komorowskim, 11 października 2010

Stefan Stuligrosz (ur. 26 sierpnia 1920 w Poznaniu, zm. 15 czerwca 2012 w Puszczykowie^[2]) – polski dyrygent chórów, twórca Chóru Chłopięco-Męskiego „Poznańskie Słowiki”, kompozytor. Kawaler Orderu Orła Białego.

Życiorys

Urodził się 26 sierpnia 1920 roku jako najstarsze dziecko Piotra (urzędnika pocztowego) i Marianny z Błotnych (była w młodości solistką starołęckiego Koła Śpiewaczego Polskiego)^[3]. Miał młodsze rodzeństwo – siostry Wandę, Teresę, Dorotę i brata Bogdana.

W siódmym roku życia rozpoczął naukę w szkole powszechnej przy ul. św. Antoniego na poznańskiej Starołęce (śpiewu uczyła go tam Wanda Jordan-Matyjowa)^[3]. W latach 1931–1937 był uczniem Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu (maturę zdał po wojnie w Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu). Już jako uczeń założył chór Miniaturka, złożony ze swoich kolegów ze szkoły^[4]. Od 1937 aż do wybuchu II wojny światowej uczył się kupiectwa w Domu Handlowym Woźniaka. W okresie okupacji prowadził zajęcia konspiracyjnego chóru, występującego w poznańskich kościołach i prowadzonego wcześniej przez ks. Wacława Gieburowskiego, pracując zawodowo w narzędziowni Zakładów Cegielskiego^[5]. W 1945 oficjalnie założył Chór Chłopięco-Męski im. Wacława Gieburowskiego („Poznańskie Słowiki”) i został jego kierownikiem artystycznym i dyrygentem; od 1950 chór działa przy Filharmonii Poznańskiej.

Stuligrosz ukończył studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Poznańskiego (1950, Sekcja Muzykologii) oraz na Wydziale Wokalnym i Wydziale Kompozycji, Teorii i Dyrygentury Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej (późniejszej Akademii Muzycznej) w Poznaniu (1953). Z tą uczelnią przez wiele lat współpracował jako pedagog (od 1973 profesor), wykładowca dyrygentury chóralnej, kierownik Katedry Chóralistyki, dziekan Wydziału Wokalnego, prorektor i rektor (1967–1981). Był także 63 kierownikiem Redakcji Muzycznej Rozgłośni Polskiego Radia w Poznaniu.

Wieloletnia praca z „Poznańskimi Słowikami” przyniosła mu międzynarodowe uznanie i liczne nagrody. Chór pod dyrekcją Stuligrosza koncertował w wielu krajach Europy, w USA, Kanadzie, Japonii. W 1992 chór wystąpił w Koncercie Galowym w Dniu Narodowym Polski na Wystawie Światowej EXPO w Sewilli.

Był prezesem Towarzystwa Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu^[6].

W 2002, wraz z 25 innymi osobami, był sygnatariuszem listu w obronie abpa Juliusza Paetza, podejrzewanego o seksualne molestowanie kleryków^[7].

Życie prywatne

Miał żonę Barbarę^[8] (zm. 1999) i trzy córki – Annę, Marię i Stefanię^[9]. Był stryjem posła Michała Stuligrosza^[10].

Śmierć i pogrzeb

Zmarł 15 czerwca 2012 roku w szpitalu w Puszczykowie wskutek komplikacji po udarze mózgu. W holu głównym poznańskiego Urzędu Miasta wyłożono Księgę Kondolencyjną pamięci profesora Stefana Stuligrosza, w której każdy mógł zostawić swój wpis^[11]. Został pochowany na cmentarzu komunalnym na Junikowie (pole 14-2-4-2)^[12]. W dniu pogrzebu 23 czerwca 2012 w katedrze poznańskiej wystawiona została trumna z ciałem profesora. Honorową wartę pełnili dawni i aktualni śpiewacy Poznańskich Słowików, a uroczystej mszy świętej pogrzebowej przewodniczył arcybiskup metropolita poznański Stanisław Gądecki. Koncelebrowali ją wszyscy księża biskupi pomocniczy^[13].

Grób Stefana Stuligrosza na Cmentarzu Junikowskim

Kompozycje

Stuligrosz skomponował ponad 600 utworów, przede wszystkim religijnych utworów chóralnych, w tym:

• O matko miłościwa
• Modlitwa eucharystyczna do słów Jana Pawła II
• Missa Brevis
• Cantate Domino
• Matko niebieskiego Pana
• Nie lękaj się
• Singen wir mit Froehlichkeit
• Jauchzet ihr Himmel
• Maria durch ein'n Dornwald ging
• Alleluja, Zdrowaś Maryjo
• Msza Niedzielna
• Missa in honorem Sanctae Faustine
• Gorzkie Żale

Wraz z chórem nagrał wiele płyt.

Publikacje

• Telefon z Watykanu (1994, ISBN 83-85203-14-1)
• Piórkiem Słowika. O najbliższych, Poznaniu, muzyce i drogowskazach życia, cz. 1, (Media Rodzina, Poznań 1995, ISBN 83-85594-24-8)
• Piórkiem Słowika. O najbliższych, Poznaniu, muzyce i drogowskazach życia, cz. 2, (Media Rodzina, Poznań 2000. ISBN 83-7278-015-3)
• Piórkiem Słowika. O najbliższych, Poznaniu, muzyce i drogowskazach życia, cz. 3, (Media Rodzina, Poznań 2010. ISBN 978-83-7278-443-8)
• Pasja życia. (Fundacja „Chór Stuligrosza – Poznańskie Słowiki”, Poznań 2000. ISBN 83-914381-0-4)

Nagrody

• 1976, 1984 – laureat dwóch Nagród Państwowych I stopnia
• 1954 – Nagroda miasta Poznania
• 29 maja 1995 – tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
• 2000 – Medal Polonia Mater Nostra Est
• 2000 – tytuł Gigant Roku 2000 według poznańskiego oddziału „Gazety Wyborczej”, trzecie miejsce w plebiscycie tej gazety na Wielkopolanina XX wieku – za Cyrylem Ratajskim i Wiktorem Degą
• 2000 – doktorat honorowy Papieskiego Instytutu Muzyki Sakralnej w Rzymie
• 2002 – doktorat honorowy Akademii Muzycznej w Poznaniu
• 2002 – Złoty Hipolit^[14]
• 2005 – Diamentowa Batuta Polskiego Radia
• 2008 – nagroda „Mistrz Mowy Polskiej"
• 2007 – Nagroda im. Jerzego Kurczewskiego
• 2009 – doktorat honorowy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

Zagranica uhonorowała Stefana Stuligrosza m.in. symbolicznymi kluczami do Nowego Jorku, Filadelfii, Cleveland i Chicago.

Odznaczenia i wyróżnienia

Symboliczny nagrobek na Grobli

• Order Orła Białego
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1997)^[15]
• Order Sztandaru Pracy I klasy (1986)^[16]
• Odznaka „Zasłużony dla Kultury Narodowej” (1984)^[16]
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1980)^[16]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1973)^[16]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1955)^[16]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1955)^[17][16][16]
• Złoty Krzyż Zasługi
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)^[18]
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Świętego Sylwestra^[16]
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Odznaka tytułu Zasłużony Nauczyciel PRL
• Odznaka "Zasłużony Działacz Kultury"
• Order Uśmiechu (1990)^[16]
• Honorowe Obywatelstwo Miasta Poznania (1992)^[19]

W 2012 Papieska Rada ds. Kultury przyznała Stefanowi Stuligroszowi Medal Per Artem ad Deum (Przez sztukę do Boga). W imieniu nieżyjącego już laureata, 29 września 2012 medal odebrali w Targach Kielce Maciej Wieloch, dyrygent Chóru Poznańskie Słowiki i Wojciech Nentwig, dyrektor Filharmonii Poznańskiej.

Upamiętnienie

• 15 czerwca 2013 w pierwszą rocznicę śmierci przed kościołem przy ulicy Grobla w Poznaniu odsłonięto symboliczny nagrobek profesora^[20][21].
• 14 czerwca 2015 jego imieniem nazwany został oficjalnie plac przed Akademią Muzyczną w Poznaniu^[22][23]. Pomysł narodził się trzy lata wcześniej i złożył go dyrektor Filharmonii Poznańskiej Wojciech Nentwig w czerwcu 2012 roku, podczas uroczystego żałobnego posiedzenia Senatu Akademii Muzycznej w Poznaniu^[24].

Nagrania wspomnień Stefana Stuligrosza

• TVP Historia Program "Notacje historyczne" Stefan Stuligrosz. Ciężkie czasy
• TVP Historia. Program "Notacje historyczne" Stefan Stuligrosz. Nie poddać się

Przypisy

Bibliografia

• Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, str. 1269-1270
• Stefan Stuligrosz na Filmweb
• Stefan Stuligrosz: Przypominamy historię jego życia. Gloswielkopolski.pl, 2012-06-15. [dostęp 2015-11-23].