Stefan Tomaszević Kotromanić
 | |
 | |
| despota Serbii | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | brak – likwidacja despotowiny przez Turcję (zob. Despoci Serbscy na Węgrzech) |
| król Bośni | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia | przed 1444 |
| Data śmierci | czerwiec 1463 |
| Ojciec | |
| Matka | Vojača |
| Rodzeństwo | Zygmunt Kotromanić |
| Żona | Helena Maria Branković |
Stefan Tomaszević Kotromanić (ur. przed 1444 r., zm. czerwiec 1463 r.) – despota Serbii w 1459 r., król Bośni z dynastii Kotromanowiczów, sprawujący władzę od 1461 r. Syn Stefana Tomasza Kotromanicia z jego pierwszego związku małżeńskiego zawartego z Vojačą.
Panowanie
Despota Serbii
W 1459 r. na mocy porozumienia zawartego między jego ojcem Stefanem Tomaszem a możnowładcami serbskimi został ożeniony z córką despoty serbskiego Łazarza II – Heleną Marią, co umożliwiło jego wprowadzenie na tron serbski 8 kwietnia 1459 r. Jednak interwencja Turcji, której zwierzchność uznawała Serbia szybko doprowadziła do zajęcia stolicy kraju – Smederewa i likwidacji despotowiny. Stefan uciekł wtedy na dwór swojego ojca[1].
Król Bośni
2 lata później objął tron bośniacki po tym jak zmarł jego ojciec – Stefan Tomasz, o którego śmierć podejrzewano Stefana Tomaszevicia. Przejął on rządy w trudnej sytuacji polityczno-społecznej zaraz po przymusowej katolicyzacji patarenów. W nagrodę za która papież Pius II przesłał mu koronę którą koronował się w listopadzie 1461 r. w Jajce[2]. Wydarzenie to wywołało konflikt z królem węgierskim Maciejem Korwinem, który uważał Bośnię za swój kraj wasalny. dzięki pośrednictwu papieskiemu doszło rok później do zażegnania konfliktu, a Stefan Tomaszević uznał się za lennika węgierskiego. Przy tej okazji zawarto sojusz antyturecki z Węgrami, Albanią, Wenecją i Hercegowiną[3].
Śmierć
Tymczasem w 1462 r. dyplomacji osmańskiej udało się uśpić czujność sojuszników poprzez zawarcie pokoju z Węgrami w listopadzie 1462 r. i tak na początku 1463 r. sułtan Mehmed II osobiście stanął na czele wyprawy wojskowej przeciwko Bośni, której nikt nie udzielił pomocy[4].
Kraj został opanowany bardzo szybko. Ludność siłą zmuszana do zmiany wiary i nienawidzącą miejscowej dynastii nie stawiała większego oporu najeźdźcy. W czerwcu 1463 r. wojska tureckie zajęły ostatnią twierdzę bośniacką Ključ, biorąc do niewoli samego króla, który wkrótce potem został ścięty z rozkazu sułtana[5].
Żona Stefana Helena Maria uratowała się z tej rzezi dzięki ucieczce na wybrzeże Morza Adriatyckiego[6]. Według brytyjskiego historyka Stevena Rucimana Maria Helena trafiła potem do haremu jednego z tureckich oficerów[7]. Z kolei według szesnastowiecznego Manuskryptu Massarelli Stefan i Helena Maria mieli dzieci, jednak żadne z nich nie jest znane z imienia[8].
W 1888 r. chorwacki archeolog Ćiro Truhelka odnalazł grób króla w Jajce[9].
Przypisy
- ↑ J. V. A. Fine, The Late Medieval Balkans, A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest, 1994, s. 575-581.
- ↑ BOSNIA, fmg.ac [dostęp 2017-11-26].
- ↑ I. Czamańska, Stefan Tomasz, [w:] Słownik władców Europy Średniowiecznej, pod red. J. Dobosza i M. Serwańskiego, Wyd. Poznańskie, Poznań 1998, s. 347.
- ↑ B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza, wyd. Trio, Warszawa 2002, s. 490.
- ↑ I. Czamańska, Stefan Tomasz, [w:] Słownik władców Europy Średniowiecznej, pod red. J. Dobosza i M. Serwańskiego, Wyd. Poznańskie, Poznań 1998, s. 347.
- ↑ J. V. A. Fine, The Late Medieval Balkans, A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest, 1994, s. 584.
- ↑ S. Ruciman, Upadek Konstantynopola, wyd. Cambridge University Press, 2000, s. 182.
- ↑ S. Runciman, Upadek Konstantynopola, wyd. Cambridge University Press, 2000, s. 182.
- ↑ Stijepan Tomasevic (1438-1463) - Find A Grave Memorial, www.findagrave.com [dostęp 2017-11-26].
Bibliografia
- I. Czamańska, Stefan Tomasz, [w:] Słownik władców Europy Średniowiecznej, pod red. J. Dobosza i M. Serwańskiego, Wyd. Poznańskie, Poznań 1998, s. 347.
- W. Felczak, T. Wasilewski, Historia Jugosławii, wyd. Ossolineum, Wrocław 1985.
| Wyszesławice |
|
|---|---|
| Wukanowicze | |
| Nemanicze |
|
| Hrebeljanowicze |
|
| Brankowicze |
|
| Obrenowicze | |
| Karadziordziewicze |
|
| Obrenowicze |
|
| Karadziordziewicze |
|
Media użyte na tej stronie
Autor: Samhanin, Licencja: CC BY 3.0
Coat of arms of Kingdom of Bosnia.
"Стјепан Томашевић, посљедњи краљ босански, клечи пред Спаситељем", 1461 ("Повјест Хрвата од најстаријих времена до свршетка XIX стољећа", 37)
- Autor: Jacopo Bellini, 1461. ("Gotico in Slovenia", 56).
"Donator i Krist", portrait of King Stjepan Tomašević, 1461
- Authorship: Lovro Dobričević, 1461. (mnogi ovo djelo pripisuju Jacopu Belliniju što je netačno).
- Technique: distemper and gilding on board.
- Donor: Josip Juraj Strossmayer, 1883. (Na poleđini je bila nalijepljena povelja s prikazom genealoškog stabla bosanskih i srpskih kraljeva te grbovima ilirskih zemalja s nadodanim grbom obitelji Ohmučević.)
Herb wielki Republiki Serbii