Stefan Węgrzyn

Stefan Węgrzyn

Data i miejsce urodzenia	20 maja 1925 Kraków
Data i miejsce śmierci	28 lipca 2011 Gliwice
Profesor nauk technicznych
Specjalność: informatyka, automatyka, teoria regulacji
Alma Mater	Politechnika Śląska
Doktorat	1951 – elektrotechnika 1960 – fizyka
Profesura	1961
Polska Akademia Nauk / Umiejętności
Status PAN	członek rzeczywisty
Status PAU	członek krajowy czynny
Doktor honoris causa Uniwersytetu w Lille, Francja – 1973 Uniwersytetu w Sherbrooke, Kanada – 1977 Politechnika Śląska – 1989 Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza – 2004
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Politechnika Śląska
Wydział	Elektryczny (1947–1964) Automatyki/AEI (1964–2011)
Instytut	Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN
Dyrektor
Instytut	Informatyki PŚ
Okres spraw.	1971–1995
Dyrektor
Instytut	Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN
Okres spraw.	1989–2002
Odznaczenia

Stefan Węgrzyn (ur. 20 maja 1925 w Krakowie, zm. 28 lipca 2011 w Gliwicach) – fizyk, inżynier, automatyk, informatyk, specjalista teorii regulacji, profesor, wieloletni wykładowca Politechniki Śląskiej, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności, przewodniczący Komitetu Informatyki Polskiej Akademii Nauk.

Życiorys

Urodził się w 1925 w Krakowie. W 1930 r. przeprowadził się z rodzicami do Borysławia, w 1943 w ramach kursów tajnego nauczania zdał maturę^[1]. W 1944 wyjechał do Lwowa i rozpoczął tam studia na Wydziale Elektrycznym Instytutu Politechnicznego. Po roku przeniósł się do Krakowa, a stamtąd do Gliwic. Studia dokończył na Politechnice Śląskiej uzyskując w 1949 dyplom magistra^[2]. Już dwa lata po ukończeniu studiów, w 1951 obronił z wyróżnieniem doktorat z nauk technicznych na podstawie pracy zrealizowanej pod kierunkiem profesora Stanisława Fryzego^[1][2]. W 1960 podczas pobytu we Francji obronił w Tuluzie również z wyróżnieniem doktorat z nauk fizycznych^[3][1], ponieważ nie chciano tam uznać jego polskiego dyplomu^[4]. Po powrocie do Gliwic w 1961 zatrudniony został na stanowisku profesora nadzwyczajnego, a od 1968 profesora zwyczajnego.

Od 1949 pracował w Politechnice Śląskiej w Gliwicach, kolejno jako asystent, docent i profesor. Początkowo na Wydziale Elektrycznym, a w 1964 przeniósł się na współtworzony przez niego Wydział Automatyki (od 1984: Wydział Automatyki, Elektroniki i Informatyki)^[5]. Kierował Katedrą Kompleksowych Systemów Sterowania oraz Instytutem Informatyki^[3][6]. W latach 1953–1969 był zastępcą dyrektora ds. naukowych Instytutu Automatyki PAN w Warszawie^[3]. W 1968 współtworzył Zakład Systemów Automatyki Kompleksowej PAN w Gliwicach, przekształcony w 1989 w Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN^[1]. Prof. Węgrzyn był jego dyrektorem do roku 2002, a w latach 2003–2006 dyrektorem do spraw naukowych^[3][7].

W latach 1958–1976 był inwigilowany i namawiany do współpracy przez SB. Jego postawa uniemożliwiła pozyskanie go do współpracy, a jednocześnie nie dawała podstaw do zabraniania mu działalności akademickiej^[8].

Członkostwo w organizacjach naukowych

W 1964 mając 39 lat został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk. Był wtedy jej najmłodszym członkiem. W 1973 powołany na członka rzeczywistego PAN^[3]. Przez wiele lat był członkiem Prezydium PAN oraz przewodniczącym Komitetu Informatyki PAN^[1]. Od 1995 był również członkiem krajowym czynnym Polskiej Akademii Umiejętności^[9][10]. Od roku 1999 był członkiem Prezydium Oddziału PAN w Katowicach^[3]. Był jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej, jego pierwszym wiceprzewodniczącym, a następnie przewodniczącym w latach 1965–1967. W 2005 w uznaniu jego zasług otrzymał godność członka honorowego PTETiS nr 73^[2]. W latach 1986–1989 był członkiem Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa^[6].

Dorobek naukowy

Autor prac z dziedziny dynamiki układów elektrycznych, teorii układów automatycznego sterowania, automatyki kompleksowej i teorii stabilności, w tym książek i skryptów. Najbardziej znaną była wydana w 1963 r. przez PWN książka pt. ,,Podstawy automatyki’’. Doczekała się ona pięciu kolejnych wydań (ostatnie w 1990 r.) oraz tłumaczenia na język francuski (Paryż 1965). Stefan Węgrzyn wykładał we Francji, Kanadzie i Związku Radzieckim^[2]. Jako redaktor naczelny redagował kwartalnik Theoretical and Applied Informatics, który po raz pierwszy ukazał się w 1971 pod nazwą Podstawy Sterowania, zmienioną później na Archiwum Informatyki Teoretycznej i Stosowanej^[10]. Był promotorem 60 prac doktorskich^[3].

Nagrody i wyróżnienia

Dwukrotnie otrzymał nagrodę państwową, w 1966 indywidualną II stopnia, a w 1976 zespołową I stopnia^[11][3]. Był doktorem honoris causa pięciu uczelni: Uniwersytetu Lille (Francja, 1973), Uniwersytetu Sherbrooke (Kanada, 1977), Politechniki Śląskiej (1988), Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (1989) i Politechniki Rzeszowskiej (2004)^[12][3][1]. Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1993), Krzyżem Oficerskim OOP (1972), Krzyżem Kawalerskim (1964), Orderem Oficera Palm Akademickich (1978), Orderem Kawalera Palm Akademickich oraz Medalem im. Mikołaja Kopernika PAN^[3].

Przypisy