Stefan Witwicki

Stefan Witwicki
Ilustracja
Stefan Witwicki, około 1831
Data i miejsce urodzenia

13 września 1801
Janów, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

15 kwietnia 1847
Rzym

Dziedzina sztuki

literatura

Epoka

romantyzm

Ważne dzieła
  • Piosenki sielskie
  • Wieczory pielgrzyma

Stefan Witwicki (ur. 13 września 1801 roku w Janowie na Podolu, zm. 15 kwietnia 1847 roku w Rzymie) – polski poeta romantyczny, publicysta, autor słów do popularnej piosenki biesiadnej Pije Kuba do Jakuba[1][2].

Życiorys

Ukończył Liceum Krzemienieckie. Od 1822 roku przebywał w Warszawie. Tu rozpoczął karierę zawodową w Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Dzięki opiece wuja Józefa Lipińskiego, młody i zdolny poeta i krytyk był chętnie podejmowany na salonach Warszawy Królestwa Kongresowego. Przyjaźnił się także z młodymi artystami: Fryderykiem Chopinem, Maurycym Mochnackim, Bohdanem Zaleskim, Antonim Edwardem Odyńcem. Nazywano go pan Mery - od imienia jego charta, z którym chętnie spacerował po Nowym Świecie. Jego artykuły zwróciły uwagę samego Mickiewicza, który tak pisał o nim z Petersburga w liście do Odyńca w lipcu 1828 r.:

Witwicki bardzo nas zadziwił. Artykuł o reputacjach [pisarzy] wyborny! stylem wcale nie warszawskim, bo czystym, jasnym i mocnym. Witwicki mógłby wielką zrobić literaturze przysługę, zajmując się historią literatury i krytyką [...].

Z powodu wątłego zdrowia nie brał bezpośredniego udziału w powstaniu listopadowym, napisał jednak kilka wierszy patriotycznych, które przyniosły mu rozgłos (m.in. parafrazę "Mazurka Dąbrowskiego").

W 1832 roku dobrowolnie udał się na emigrację. Należał do współzałożycieli Towarzystwa Braci Zjednoczonych w Paryżu. Początkowo blisko przyjaźnił się z Adamem Mickiewiczem, zerwał jednak tę przyjaźń po przyjęciu przez Mickiewicza nauk Andrzeja Towiańskiego. Wytrącony z przyjacielskiego układu, nie mógł zaakceptować nowego środowiska poety. Odtąd wszelkimi środkami walczył o zbawienie duszy i ocalenie geniuszu poetyckiego Mickiewicza, demaskując doktrynę towianizmu jako herezję. Pod koniec życia przyjaźnił się z Cyprianem Kamilem Norwidem. Odizolowany od świata przez postępującą chorobę (cierpiał na kręgosłup i nogi). Udał się do Rzymu z zamiarem wstąpienia do zmartwychwstańców. Zmarł w Rzymie na ospę i został pochowany na tamtejszym cmentarzu Campo Verano.

Twórczość

Debiutował dwoma tomikami Ballad i Romansów (Warszawa 1824–1825)[3][4]. Opublikował między innymi: dramat Edmund (1829), tom wierszy Piosenki sielskie (1830), spopularyzowanych zwłaszcza po tym, jak melodie do nich skomponowali Fryderyk Chopin i Stanisław Moniuszko, parafrazy Poezje biblijne (1830)[5], dziennik z okresu powstania Moskale w Polsce (1833)[6], zbiór wierszy modlitewnych Ołtarzyk polski[7], wysoko cenione moralistyczne publikacje Wieczory pielgrzyma (1837–1845)[8], Listy z zagranicy (1842)[9], broszurę krytykującą towianizm Towiańszczyzna wystawiona i aneksami objaśniona (1844)[10].

Adam Mickiewicz w Objaśnieniach do IV Księgi Pana Tadeusza wspominał: "Ks. IV w. 981-982: (...) Nb. Niektóre miejsca w pieśni czwartej są pióra Stefana Witwickiego."

Przypisy

  1. ↑ Pije Kuba. Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki. [dostęp 2012-08-13]. (pol.).
  2. ↑ Wendelin Świerczek: Śpiewniczek młodzieży polskiej : zawierający dawne i nowsze pieśni z muzyką na 1, 2 i 3 głosy. T. 2. Cz. 66. Kraków: Księża Misjonarze, 1917, s. 97-99.
  3. ↑ Ballady i romanse Stefana Witwickiego. T. 1, polona.pl [dostęp 2019-02-26].
  4. ↑ Ballady i romanse Stefana Witwickiego. T. 2, polona.pl [dostęp 2019-02-26].
  5. ↑ Poezije biblijne ułożone przez Stefana Witwickiego, polona.pl [dostęp 2019-02-26].
  6. ↑ Stefan Witwicki, Moskale w Polszcze albo treść dziennika pisanego w Warszawie przez ciąg dziesięciu miesięcy : od 8 września 1831 do 8 lipca 1832 r., polona.pl [dostęp 2019-02-26].
  7. ↑ Ołtarzyk polski to jest zbiór nabożeństwa katolickiego : mieszczący w sobie nabożeństwo zupełne i na wszelki czas, także pieśni kościelne, różne nauki duchowne z wielu ksiąg krajowych i zagranicznych przez Kościół Ś. potwierdzonych, dla użytku wiernych ułożony, polona.pl [dostęp 2019-02-26].
  8. ↑ Stefan Witwicki, Wieczory pielgrzyma : rozmaitości moralne, literackie i polityczne. T. 1, 1837, polona.pl [dostęp 2019-02-26].
  9. ↑ Stefan Witwicki, Listy z zagranicy, polona.pl [dostęp 2019-02-26].
  10. ↑ Stefan Witwicki, Towiańszczyzna wystawiona i annexami objaśniona, polona.pl [dostęp 2019-02-26].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Stefan Witwicki.jpg
Stefan Witwicki, portret, ok. 1831