Stefan Wyczółkowski

Stefan Wyczółkowski

major piechoty
Pełne imię i nazwisko	Stefan Michał Wyczółkowski
Data i miejsce urodzenia	13 sierpnia 1893 Chełm
Data i miejsce śmierci	1940 Charków
Przebieg służby
Lata służby	1915–1940
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Armia Polska we Francji Wojsko Polskie
Jednostki	KRU Radomsko
Stanowiska	komendant RU
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Stefan Michał Wyczółkowski (ur. 13 sierpnia 1893 w Chełmie, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 13 sierpnia 1893 w Chełmie^[1][2], w rodzinie Romualda i Antoniny z Grabińskich (zm. 1906)^[3]. Ukończył gimnazjum klasyczne.

Służył w armii rosyjskiej. Po skończeniu szkoły oficerskiej w Odessie (1915), walczył na froncie. W 1917 w stopniu kapitana wstąpił do 1 polskiego pułku rezerwowego^[4]. Po wybuchu rewolucji w Rosji przedostał się do Francji i służył w Armii gen. Hallera. Służył w 1 pułku strzelców polskich jako dowódca kompanii a następnie batalionu^[4]. W drugiej połowie kwietnia 1919 roku wraz z pierwszymi oddziałami dotarł do Polski.

Wstąpił do Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 43 pułku strzelców Legionu Bajończyków. Dowodził batalionem.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku i w 1922 roku został zweryfikowany do stopnia kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku. Pozostał w 43 pułku strzelców Legionu Bajończyków, gdzie był dowódcą II baonu^[5]. W tym samym roku został awansowany na majora piechoty ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku^[6]. W jednostce służył do roku 1928. W 1928 został przeniesiony do 56 pułku piechoty wielkopolskiej na stanowisko dowódcy I baonu^[7]. Od 1930 przebywał w dyspozycji szefa Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych^[8] i kierowany był do różnych zadań m.in. jako dowódca Baonu Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 6a w Rawie Ruskiej^[1], kierownik 6 Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego we Lwowie. W czerwcu 1934 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Radomsko na stanowisko komendanta. 1 września 1938 dowodzona przez niego jednostka została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Radomsko, a zajmowane przez niego stanowisko otrzymało nazwę „komendant rejonu uzupełnień”. W marcu 1939 w dalszym ciągu pełnił służbę na tym stanowisku^[9]. W 1939 służył w Departamencie Piechoty MSWojsk.^[10]

W 1940 został zamordowany przez NKWD w Charkowie i pochowany w bezimiennej mogile zbiorowej. Obecnie jego szczątki spoczywają w Piatichatkach na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. Figuruje na Liście straceń, poz. 538.

5 października 2007 Minister Obrony Narodowej awansował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika^[11]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 1559^[4] (13 kwietnia 1921)^[12][2]
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[13][14]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[10]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[10]
• Państwowa Odznaka Sportowa^[15]
• Krzyż Wojenny (Francja, 1932)^[16]
• Medal Zwycięstwa (Médaille Interalliée) (1921)^[17][18]
• Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny (Francja, 1921)^[17][18]

17 stycznia 1933 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”^[1].

Twórczość

• Zarys historji wojennej 43-go Pułku Strzelców Kresowych. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.

Zobacz też

• Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• Obozy NKWD dla jeńców polskich
• Ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
• Zbrodnia katyńska

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-12-31].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Kazimierz Banaszek, Krystyna Wanda Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.